Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης είναι ο μοναδικός στην Περιφέρεια Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης – Είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης και ένα από τα αξιοθέατά της – Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα
Την Κυριακή 17 Αυγούστου 2014, από 10:00 έως 22:00, στα πλαίσια του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Φάρων, σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Εθιμοτυπίας και Δημοσίων Σχέσεων του Πολεμικού Ναυτικού, ήταν επισκέψιμοι στο κοινό, δώδεκα Φάροι μεταξύ των οποίων και ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης.
Με την ευκαιρία αυτή, ας τον γνωρίσουμε καλύτερα :
***
Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης, είναι ο μοναδικός στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Δεσπόζει στο παλαιό και το νέο λογότυπο του οικείου Δήμου.
Είναι το «σήμα κατατεθέν» της πόλης και ένα από τα αξιοθέατά της. Είναι η ίδια η ιστορία της, η πολιτιστική της κληρονομιά.
Αυτό ακριβώς επιβεβαίωσε πριν ένα χρόνο, η Αριθ, 135097/12585/1616/26-8-2013 (ΦΕΚ 322/2013) Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού να χαρακτηρίσει το Φάρο της Αλεξανδρούπολης, όπως κατά καιρούς έχει γίνει και για άλλους 45 Πέτρινους Φάρους της πατρίδας μας, μνημείο πολιτιστικής κληρονομίας.
Το σκεπτικό της Απόφασης αναφέρει : «… αποτελεί αξιόλογη αρχιτεκτονική κατασκευή και ιδιαίτερο δείγμα μιας ειδικής κατηγορίας κτιρίων (φάρων), έχει συμβάλει στην ανάπτυξη και στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή, είναι συνδεδεμένος με τη ναυτική παράδοση της Ελλάδος και αποτελεί σημείο αναφοράς για τους ναυτικούς αλλά και τους κατοίκους στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης… »
Πριν από είκοσι (20) χρόνια, την 1η Ιουλίου 1994, ο Σύλλογος «Αρχαιοφίλων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ν. Έβρου» (σήμερα «Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης»), στα πλαίσια του εορτασμού της ‘’Ναυτικής Εβδομάδας 1994’’, είχε εντοιχίσει μαρμάρινη πλάκα, στην είσοδό του Φάρου, με σύντομο ιστορικό.
***
Η δημιουργία, γύρω στα 1850, ενός λιμενίσκου στον ίδιο χώρο που είναι το σημερινό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, η επιλογή το 1870 του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολης), εκ μέρους των «Ανατολικών Σιδηροδρόμων», ως τερματικού σταθμού του Αιγαίου και η λειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής Δεδέαγατς – Αδριανούπολης το 1872, προϊδέαζαν και την ανάπτυξη ενός λιμανιού. Έτσι, για την κάλυψη της αυξημένης πλέον ναυτιλιακής κίνησης της περιοχής ήταν επιτακτική η ανάγκη εγκατάστασης ενός φάρου.
Την κατασκευή ανέλαβε Γαλλική εταιρία Φάρων και Φανών της Μεσογείου μετά από σύμβαση με το τότε Οθωμανικό κράτος.
Δεν είναι γνωστός ο χρόνος που χρειάστηκε για να κτιστεί ο κυλινδρικός πύργος με τη φαρδιά βάση, την αρμολογημένη πέτρα και το φάρο στην κορυφή.
Εγκαινιάσθηκε όμως την 1η Ιουνίου του 1880 οπότε και άρχισε να λειτουργεί με ασετιλίνη.
Για να φτάσει κανείς στην κορυφή του, ανεβαίνει τα 98 σκαλοπάτια του με τα έξι μεγάλα πλατύσκαλα.
Δίπλα από κάθε πλατύσκαλο υπάρχει στενόμακρο παραθυράκι, προς τη νότια μεριά του, για να φωτίζεται το εσωτερικό του.
Έχει ύψος 18 μέτρα από το έδαφος και 27 μέτρα (εστιακό ύψος) από τη μέση στάθμη της θάλασσας.
***
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου παρέμεινε σβηστός.
Επαναλειτούργησε το 1946, μετά από επισκευές στο κτίριο και την αντικατάσταση της ασετιλίνης με πετρέλαιο.
Μέχρι τότε, για την αναλαμπή χρησιμοποιούνταν κατάλληλος ωρολογιακός μηχανισμός με αντίβαρα και τροχαλίες ο οποίος ανά τακτά διαστήματα κουρδίζονταν από τον Φαροφύλακα.
Το 1974, ηλεκτροδοτήθηκε αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα διέθετε και εφεδρικές φιάλες ασετιλίνης καθώς λειτουργούσε επιτηρούμενος (δηλαδή με φαροφύλακα).
Το χαρακτηριστικό του ήταν μια (1) λευκή αναλαμπή κάθε 30 δευτερόλεπτα και η φωτοβολία του 17 ναυτικά μίλια.
Το 1980, ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός του αντικαταστάθηκε με νέας τεχνολογίας και από επιτηρούμενος έγινε μη επιτηρούμενος (δηλαδή χωρίς φαροφύλακα) με νέο χαρακτηριστικό τρεις (3) λευκές αναλαμπές κάθε 15 δευτερόλεπτα (0,38 + 2,12 + 0,38 + 2,12 +0,38 + 9,62 =15δ ) και φωτοβολία 24 ναυτικά μίλια, δηλαδή με ιδανικές καιρικές συνθήκες είναι ορατός σε απόσταση 24 ναυτικών μιλίων (44 χλμ περίπου).
***
Κάποτε, το Φάρο της Αλεξανδρούπολης, τον θαλασσόδερναν τα κύματα του Θρακικού.
Σήμερα, στο κέντρο μιας πλατείας που φέρει και το όνομά του, έχει κάτι το διαφορετικό από τους άλλους φάρους.
Δεν είναι ένας θαλασσοδαρμένος φάρος αλλά μια πινελιά στον πολύχρωμο καμβά της φιλόξενης πρωτεύουσας του Έβρου.
Είναι αυτός που ιδιαίτερα τις νύχτες του καλοκαιριού, φωτίζει περισσότερο μια θάλασσα…. από κόσμο, παρά την ίδια τη θάλασσα.
Παπανικολόπουλος Νικόλαος
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
***
Σημείωση Ε.Θ.
Το 1988 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, στην σειρά γραμματοσήμων με τίτλο “Πρωτεύουσες Νομών” για την Αλεξανδρούπολη, κυκλοφόρησαν γραμματόσημο με τον φάρο και τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου.
Σ.Κ.
