Προϋπόθεση της ύπαρξης φιλελλήνων, είναι να υφίστανται Έλληνες, ικανοί να κερδίσουν και να διατηρήσουν την φιλία, την εκτίμηση και τον σεβασμό των άλλων
Το όνομά του απαντάται σε διάφορες μορφές. Είναι άλλωστε η εποχή όπου τα ξενόγλωσσα επώνυμα είθισται να εξελληνίζονται. Κάποτε δε να γίνονται αγνώριστα.
Τον βρίσκουμε ως Ελβίγκ. Αναφέρεται και ως Ελβίγγος. Αλλά συναντάται και το «Ελβίγιος».
Ζούσε στη Βεστφαλία, ατά χρόνια τής Ελληνικής Επαναστάσεως. Βεστφαλία πού αφού στην περίοδο της παντοδυναμίας του Ναπολέοντα είχε αναβαθμισθεί σε βασίλειο, για να αποκατασταθεί κάποιος από τους πολλούς αδελφούς του, αποτελούσε πλέον τμήμα του βασιλείου της Πρωσσίας. Ο Ελβίγκ ήταν Εβραίος και Ραββίνος.
Ο αγώνας των ‘Ελλήνων για την ελευθερία, οι αρετές πού έδειξαν και οι θυσίες που υπέστησαν, τον συγκίνησαν, όπως συνέβηκε με πολλά από τα πιο εκλεκτά πνεύματα της εποχής εκείνης.
Γράφτηκε πως “… απ’ αρχής υπερεμάχησε [υπέρ της Ελληνικής Επαναστάσεως], τα μέγιστα συντελέσας εις την δημιουργίαν του φιλελληνικού ρεύματος εν Γερμανία”.
Το γεγονός ότι οι επαναστάτες ήσαν αλλόθρησκοι δεν τον επηρέασε. Προφανώς, θεωρούσε ότι όλοι είχαν δικαίωμα να ζουν σε μια ελεύθερη πατρίδα, χωρίς να καταδυναστεύονται με τον τρόπο που συνήθιζε να μεταχειρίζεται τους υπηκόους της η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η αλληλεγγύη, η συμπαράσταση, η συνδρομή προς αυτούς πού θεωρούσε ότι τις άξιζαν, περιελάμβαναν, για τον Ραββίνο Ελβίγκ, και τους αλλόθρησκους.
Η στάση αυτή είναι ακόμα πιο άξια θαυμασμού, δείχνοντας όχι συνήθη ψυχική και ηθική μεγαλοσύνη για έναν πρόσθετο λόγο.
Ο Ραββίνος γνώριζε, βέβαια, ότι στην διάρκεια του αγώνα πού υποστήριζε, πολλοί, πάρα πολλοί ομόθρησκοι του είχαν τραγική τύχη, θύματα αθλίων προκαταλήψεων.
Παρ’ όλα αυτά, παρά τα εύλογα αισθήματα οργής και θλίψης μπροστά σ’ ένα τέτοιο γεγονός, συνέχισε τις προσπάθειες του γι’ αυτούς πού ήθελε να δει ελεύθερους.
Η προσφορά του υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική στα 1825, δύσκολο και κρίσιμο χρόνο για την Επανάσταση. Ό Σπυρίδων Τρικούπης είναι λακωνικός:
«… εκάλεσε και ο εν Βεστφαλία Ραβίνος Ελβίγγος τους ομοθρήσκους του εις συνεισφοράν.»
Ο Νικόλαος Δραγούμης, όμως, στενός συνεργάτης σε νεαρή ηλικία του Καποδίστρια και κατόπιν εξέχουσα προσωπικότητα τής ελληνικής κοινωνίας, ατό έργο του “Ιστορικοί Αναμνήσεις”, δίνει περισσότερα στοιχεία:
«Της τοιαύτης δε αγάπης προς τον ημέτερον αγώνα εδόθησαν συγχρόνως τότε και έτερα παραδείγματα, αξιοθαυμαστότερα ίσως.
Ο εν Ουεστφαλία ραββίνος Ελβίγκ, επικαλεσθείς δια παθητικωτάτης προκηρύξεως το του Μαλαχίου [Μαλ. Β’ 10], “Ουχί πατήρ εις πάντων ημών; ουχί εις έκτισεν ημάς;
τι ότι εγκαταλείπετε έκαστος τον άδελφόν αυτού, του βεβηλώσαι την διαθήκην των πατέρων υμών;” εζήτει συνδρομάς υπέρ των μαχόμενων.
“Ποιος Ισραηλίτης”, έγραφε, “δύναται ν’ αναγνώσει τα παθήματα των Ελλήνων και να μη χύση πικρά δάκρυα;”»
Ο Ραββίνος Έλβίγκ φαίνεται να είχε, επίσης, μάλλον περιορισμένη συμπάθεια προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους ήθελε την ευόδωση του αγώνα των Ελλήνων και εργαζόταν με τόσο ενθουσιασμό, ζήλο και επιτυχία γι αυτήν, ήταν και “δια να σωθεί η Ευρώπη από το Τουρκικόν αίσχος……”
Είναι ενδιαφέρουσα εδώ η χρήση του όρου Ευρώπη.
Είναι μια Ευρώπη στην οποία, σαφώς, δεν ανήκει, δεν μπορεί να ανήκει ή Τουρκία, πού βρίσκεται, κατά κάποιο τρόπο έξω από αυτήν και σε αντίθεση με αυτήν.
Έστω και αν την εποχή εκείνη η Ευρωπαϊκή Τουρκία καλύπτει, ακόμη, όχι ασήμαντο μέρος της γεωγραφικής Ευρώπης.
Πέρα, όμως, από τη γεωγραφική διάσταση της, η Ευρώπη έχει μια ιδιαίτερη πολιτιστική υπόσταση, ξεχωριστή ιστορική πορεία και δημιούργησε δικές της αξίες.
Στη διαμόρφωση όλων αυτών συνέβαλε και συμβάλλει σημαντικά το εβραϊκό στοιχείο, παρά τα όσα υπέφερε.
Ο Ραββίνος Ελβίγκ πρέπει να είχε απολύτως καθαρή ιδέα του τι είναι η Ευρώπη και τι δεν είναι, διαχρονικά.
Προϋπόθεση, βέβαια, του να υπάρχουν Φιλέλληνες είναι να υφίστανται Έλληνες πού είναι σε θέση να κερδίσουν και να διατηρήσουν τη φιλία, την εκτίμηση, τον σεβασμό των άλλων.
Αισθήματα πού μπορούν να εμπνεύσουν σ’ αυτούς τη διάθεση να μας συμπαρασταθούν, να μας συνδράμουν, να μας συντρέξουν.
Τέτοια αισθήματα, όμως, δε δημιουργούνται αυθόρμητα, από το μηδέν, χωρίς λόγο.
Η εντύπωση ότι οι αρχαίοι πρόγονοί μας τα εξασφαλίσουν, κληρονομικώ δικαώματι, δεν ευσταθεί.
Μπορεί ίσως, να υποβοηθούν κάποτε μια ευνοϊκή προκατάληψη.
Άλλοτε, όμως, συμβαίνει να αποτελούν ένα μέτρο συγκρίσεως εξουθενωτικό για απογόνους που δεν είναι στο ύψος τους και αυτό προκαλεί μάλλον αρνητικές αντιδράσεις στους τρίτους.
Αλλά ακόμη και πολύ πιο πρόσφατοι επιφανείς πρόγονοι είναι δύσκολο πλέον να ασκήσουν κάποια ευεργετική επίδραση που να εξωραΐζει τους σημερινούς Έλληνες, από τους οποίους τους χωρίζει ολοένα περισσότερος χρόνος, ολοένα περισσότερες γενεές.
Κάθε γενιά πρέπει να αγωνιστεί το δικό της αγώνα για τη δική της θέση την Ιστορία.
Αν αγωνιστεί καλά θα βρει, θα δημιουργήσει Φιλέλληνες και δεν θα τους χάσει.
Τους παλαιούς Φιλέλληνες, όμως η Ελλάδα δεν πρέπει να τους ξεχάσει.
Για τα ευγενικά τους αισθήματα, τις γενναίες τους πράξεις, την πρόθυμη συνδρομή, ιδιαίτερα στις κακές μέρες και ενώ ήξεραν τις αρετές μας αλλά και τις λιγότερο φωτεινές πλευρές μας.
Τους το οφείλει. Και ανάμεσα σ’ αυτούς, τον Ραββίνο της Βεστφαλίας Ελβίγκ.
Χριστόφορος Χ. Ματιάτος
