Κάπου στη γη της Σαμοθράκης βρίσκεται θαμμένη η κεφαλή του πιο διάσημου αγάλματος στον κόσμο της “Νίκης της Σαμοθράκης”
Έχουν περάσει 150 χρόνια από τον Απρίλιο του 1863, όταν ένας Σαμοθρακίτης εργάτης φώναξε στον Γάλλο ύποπρόξενο Charles Champoiseau (Κάρολο Σαμπουαζο), που διενεργούσε ανασκαφή στην Παλαιόπολη της Σαμοθράκης: «Κύριε, εύραμεν μιά γυναίκα!».
«Ήταν η μισή Νίκη της Σαμοθράκης».
Ο Έλληνας εργάτης δεν γνώριζε εκείνη τη στιγμή ότι είχε φέρει στο φως «ένα από τα σημαντικότερα αγάλματα στον κόσμο!».
Ο Σαμπουαζό επικοινώνησε αμέσως με τον Γάλλο πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη και εκείνος ζήτησε την έγκριση της Υψηλής Πύλης να αποπλεύσει γαλλικό πολεμικό πλοίο και να φορτώσει τη Νίκη της Σαμοθράκης για τη Γαλλία.
Λίγο αργότερα και μέχρι σήμερα η Νίκη της Σαμοθράκης αναδείχθηκε «το πιο αναγνωρίσιμο και ίσως το πιο επιβλητικό έκθεμα του Μουσείου του Λούβρου».
Το περίφημο άγαλμα της Νίκης τής Σαμοθράκης είναι πιθανότατα έργο του Ρόδιου καλλιτέχνη Πυθόκριτου και χρονολογείται γύρω στο 190 π.Χ.
Το άγαλμα έχει ύψος 3,28μ. (με τα φτερά) και 5,58μ. με τη μαρμάρινη πλώρη πλοίου, πάνω στην οποία είναι τοποθετημένο σήμερα.
Φιλοτεχνήθηκε για να τιμήσει τη θεά Νίκη και ίσως το αφιέρωσαν οι Ρόδιοι, όταν το 191 π.Χ. συμμαχώντας με την Πέργαμο νίκησαν τον Αντίοχο Γ’ της Συρίας σε ναυμαχία.
Το άγαλμα στο ελληνιστικό σύμπλεγμα, όπως συμπεραίνουν οι ειδικοί, ήταν στερεωμένο στη μαρμάρινη πλώρη ενός πλοίου και έδινε την αίσθηση ότι μόλις ακουμπούσε σ’ αυτό.
«Το όλο σύμπλεγμα θεωρείται όχι μόνον αριστουργηματικό από καλλιτεχνική άποψη, άλλα και ιδιοφυές».
Το 1875 Αυστριακοί αρχαιολόγοι είδαν στον τόπο της ανασκαφής τα μάρμαρα που ο Σαμπουαζό νόμισε ότι άνηκαν σε τύμβο.
Τα συνέκριναν με ελληνικά νομίσματα που απεικόνιζαν τη Νίκη σε πλώρες πλοίων και κατάλαβαν ότι τα μάρμαρα ήταν τμήματα της μαρμάρινης πλώρης.
Ο Σαμπουαζό έμαθε για τα μάρμαρα της πλώρης το 1879 και κατάφερε να τα πάρει κι αυτά στο Λούβρο.
Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι μία από τις τρεις φτερωτές Νίκες που βρέθηκαν στο ναό της Σαμοθράκης, οι άλλες δύο αντίγραφα.
Η Ελλάδα έκανε πολλές άλλα τελικά μάταιες προσπάθειες για την επιστροφή της.
Στα τέλη του περασμένου Ιουλίου με τη συνεργασία πολλών φορέων, την υποστήριξη του Δήμου Σαμοθράκης, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της ΙΘ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έγιναν στην περιοχή πλούσιες, πολυποίκιλες Εκδηλώσεις για τα 150 χρόνια από την ανεύρεση του αγάλματος, με έντονη συμμετοχή και πολλών μαθητών Σχολείων της Σαμοθράκης και άλλων Θρακικών περιοχών, πού δημιούργησαν πολλές ελπίδες και χαρά για τη δημιουργικότητα, την έμπνευση άλλα και τη βαθιά συνείδηση της ανεκτίμητης εθνικής κληρονομιάς μας.
Έγινε ακόμη παρουσίαση της τρίγλωσσης έκδοσης με τίτλο «Η Νίκη της Σαμοθράκης», στην όποια περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με το χρονικό της ανακάλυψης του αγάλματος, το ιστορικό και καλλιτεχνικό πλαίσιο δημιουργίας του.
Από τον Δήμο βραβεύτηκαν οι ξένοι και Έλληνες αρχαιολόγοι, οι όποιοι για πολλές δεκαετίες προωθούν τις ανασκαφικές έρευνες στη Σαμοθράκη, άλλα και προστατευουν σήμερα τα ευρήματα και τον αρχαιολογικό χώρο.
«Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα!»,
150 χρονιά αργότερα «εύραμεν» με την ευκαιρία του εορτασμού κι εμείς οι σημερινοί Έλληνες το καλλιτεχνικό αριστούργημα των προγόνων μας, στο χώρο που λειτουργούσε ως Ιερός από τους παλαιότατους χρόνους κατοίκησης του νησιού και αργότερα ως «διεθνές» ιερό, όπως τα άλλα φημισμένα ελληνικά Ιερά της Ολυμπίας και των Δελφών.
Η επέτειος της ανακάλυψης όμως είναι πιο πολύ ένα ακόμη έναυσμα θαυμασμού, αγάπης και απόφασης υπεράσπισης με κάθε θυσία των περιοχών της Θράκης μας.
Κάπου στη γη της βρίσκεται θαμμένη η περήφανη κεφαλή του πιο διάσημου αγάλματος στον κόσμο, της Νίκης της Σαμοθράκης.
Γ.
