- του Νίκου Νικολαΐδη
Στην πρόταση για τον νέο Κώδικα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση που δόθηκε στη δημοσιότητα στη 1/12/2025 εξαλείφθηκαν, όπως μας ενημερώνει περιχαρής τοπικός παραγοντίσκος, οι παράγραφοι 9 και 10 του άρθρου 4 του Βιβλίου Α’ που προέβλεπαν ίδρυση Περιφερειακής Ενότητας Βορείου Έβρου με τους Δήμους Ορεστιάδας, Διδυμοτείχου και Σουφλίου.
Η αρχική πρόταση, προφανώς, έχρηζε βελτίωσης, αφού π.χ. δεν είναι όλοι οι αναφερόμενοι δήμοι Βόρειος Έβρος ή κάποιοι εξ αυτών έχουν άλλη προσέγγιση για τις προοπτικές ανάπτυξής τους ή είναι αδιάφοροι για το θέμα αν δεν οριστούν υποχρεωτικά ως «κέντρο» της νέας διοικητικής διάταξης.
Η Ορεστιάδα που είναι ο βορειότερος δήμος, ο περισσότερο πληττόμενος από τις αγορές των γειτονικών πολύ κοντά του χωρών, ο σε πλεονεκτική θέση λόγω γεωγραφικής θέσης για την εφαρμογή της νέας Ενότητας, ο μόνος με σαφή θετική τοποθέτηση του Δημοτικού του Συμβουλίου, ο μόνος με εκλεγμένο δήμαρχο με προεκλογική δέσμευση (για διεκδίκηση της ΠΕΒΕ), όφειλε να ορθώσει λόγο και να διεκδικήσει.
Μπορεί ο Δήμος Ορεστιάδας να αποτελέσει την ΠΕ Βορείου Έβρου;
Ασφαλώς. Η νέα ΠΕ θα είναι μεγαλύτερη σε έκταση από 29 και σε πληθυσμό από 19 υφιστάμενες Περιφερειακές Ενότητες.
Η γεωγραφία το επιτρέπει. Οι συνθήκες το επιβάλλουν.
Γινόμαστε τελευταία μάρτυρες με «στοιχεία που σοκάρουν», όπως λένε τα ΜΜΕ, για την μείωση του μαθητικού πληθυσμού, που ασφαλώς ακολουθεί την ανάλογη μείωση του γενικού πληθυσμού.
Αυτό όμως το είχε επισημάνει στην εισήγησή της η Πρωτοβουλία για την ίδρυση της ΠΕΒΕ:
Πληθυσμιακή συρρίκνωση
Τα δεδομένα της απογραφής του 2021 δείχνουν σε μία δεκαετία μείωση του πληθυσμού πάνω από 14% στον Βόρειο Έβρο και 3,5% στον Νότιο Έβρο, ποσοστό κοντά στο πανελλαδικό 3,1%.
Φέτος (σχ. έτος 2024-25) σε δύο περιφερειακά δημοτικά σχολεία της Ορεστιάδας, στα Δικαίων και Κυπρίνου, δεν έχουμε καμία εγγραφή την Α΄ τάξη.
Την τελευταία επταετία παρατηρήθηκε μείωση του μαθητικού πληθυσμού στα δημοτικά σχολεία της πόλης μας κατά 320 μαθητές. Σε επτά χρόνια, δηλαδή, «εξαφανίστηκε» ένα μεγάλο 13θέσιο σχολείο».
Γινόμαστε μάρτυρες της αποτυχίας του μέτρου της μετεγκατάστασης στον Έβρο, αφού οποιαδήποτε είτε εγκατάσταση είτε παραμονή κατοίκων προϋποθέτει εργασία και οικονομικές συνθήκες διαβίωσης.
Το πρόβλημα είχα επισημανθεί από την Πρωτοβουλία για την ίδρυση της ΠΕΒΕ στην εισήγησή της:
Οικονομική κατάρρευση
Η θέση της Ορεστιάδας μεταξύ δύο χωρών με διαφορετικές φορολογικές πολιτικές και διαφορετική νομισματική ισοτιμία σε συνδυασμό με τις οικονομικές συνθήκες (κρίση οικονομική, δραματική μείωση αγροτικού εισοδήματος, αποβιομηχάνιση, βεβαρυμμένες κλιματολογικές συνθήκες) στον τόπο μας δημιουργούν μια συνεχή αιμορραγία οικονομικών πόρων στις φθηνότερες αγορές των όμορων χωρών. Και για να προλάβουμε ρηχούς σχολιαστές, δεν είναι οι συμπολίτες μας λιγότερο πατριώτες. Είναι περισσότερο απελπισμένοι. Τα σημαντικά ποσά, όμως, που διαρρέουν σε ξένες αγορές λείπουν στο πολλαπλάσιο από την τοπική, σπάζοντας την αλυσίδα της οικονομικής δραστηριότητας που θα προκαλούσε προστιθέμενη αξία στο χρήμα.
Απαιτούνται άμεσα μέτρα οικονομικής στήριξης επιχειρήσεων και κατοίκων.
Οι παραπάνω δύο αλληλοτροφοδοτούμενοι παράγοντες (πληθυσμιακή συρρίκνωση και οικονομική κατάρρευση) οδηγούν τον τόπο σε μαρασμό και προοπτικά στην ερήμωση».
Οι απορρέουσες δυνατότητες από τη δημιουργία Π.Ε.Β. Έβρου είναι: 1) Πρόσβαση σε ευρωπαϊκά προγράμματα, 2) Διεκδίκηση κι εφαρμογή τοπικών πολιτικών και 3) Δημιουργία και στελέχωση περιφερειακών υπηρεσιών.
Στη δεύτερη και πιο άμεση δυνατότητα επισημάνθηκε από την Πρωτοβουλία ότι:
«Η δημιουργία της Π.Ε.Β.Ε. θα δώσει τη δυνατότητα να διεκδικήσουμε, αλλά και στην πολιτεία να αποδεχθεί και να εφαρμόσει πολιτικές ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας, ώστε τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους κατοίκους να αρθούν οι σχεδόν τιμωρητικές συνθήκες επιχειρείν και διαβίωσης στον τόπο αυτό.
Μέτρα όπως η θέσπιση ειδικού φορολογικού καθεστώτος στα καύσιμα, η μείωση του ΦΠΑ σε όλα τα είδη, η μείωση της φορολογίας επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, η μείωση των φόρων στην ακίνητη περιουσία που αναζητείται η αξία της, η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου, η ένταξη πιθανόν στις περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα, τα ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα για τον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα, τα χαμηλότοκα δάνεια για εγκατάσταση νοικοκυριών (το μόνο προτεινόμενο μέτρο για την περιοχή από την Διακομματική Επιτροπή για τη Θράκη), τα αυξημένα κίνητρα στον αναπτυξιακό νόμο είναι αναγκαία για ξαναδημιουργηθεί στην περιοχή η δυναμική που απαιτείται για την αντιστροφή της πορείας ερήμωσης που διαγράφει.
Ο πρόσφατος αναπτυξιακός νόμος, ενώ ορθά προβλέπει έναν βηματισμό με αυξανόμενα ποσοστά στήριξης των επιχειρήσεων προοδευτικά προς τις εγγύτερα στα σύνορα, στον Νομό Έβρου με βάθος πλέον των 170 χιλιομέτρων το ποσοστό είναι ενιαίο, διότι αποτελεί μία Περιφερειακή Ενότητα. Για ποιο λόγο, όμως, να επενδύσει κάποιος 100 ή 150 χιλιόμετρα μακριά από συγκοινωνιακούς κόμβους (αεροδρόμιο, λιμάνι, σιδηρόδρομο, Εγνατία οδό) και πολυπληθή εσωτερική αγορά, αν το κίνητρο είναι το ίδιο; Απαιτείται, επομένως, κλιμάκωση των κινήτρων κι εντός του Νομού Έβρου, κάτι που μπορεί να γίνει με την οριοθέτηση της νέας περιφερειακής ενότητας. Να υπογραμμίσουμε ότι στην ίδια απόσταση με το βόρειο άκρο του Νομού, οδεύοντας δυτικά της Αλεξανδρούπολης διασχίζουμε τρεις περιφερειακές ενότητες, Ροδόπης, Ξάνθης και Καβάλας, φτάνοντας στο νοτιότερο άκρο στο Παλαιό Τσιφλίκι (163 χιλιόμετρα)».
Ο ρόλος των βουλευτών, των περιφερειακών συμβούλων, των δημάρχων, των εκπροσώπων του τόπου (αν υπάρχουν τέτοιοι) θα σχολιαστεί σε επόμενη ανάρτηση.
Νίκος Νικολαΐδης
Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός-Κάτοικος Ορεστιάδας
