Επανήλθε το πολυχρόνιο «Αίτημα-Εθνική απαίτηση», της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο
Στις μέρες μας επανήλθε πάλι το πολυχρόνιο αίτημα-εθνική απαίτηση της επιστροφής των γλυπτών του ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ, που… τότε “φιλότεχνο” αρπακτικό ξήλωσε και μετέφερε εκτός του φυσικού τους χώρου, ο “λόρδος” ΕΛΓΙΝ.
Οι εκάστοτε κυβερνητικές προσπάθειες αντιμετωπίστηκαν με απόλυτη αδιαφορία από τους Βρεττανούς ιθύνοντες που ανέπτυξαν μία “ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΜΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ” και έτσι αποδεχόταν ότι είναι κλεπταποδόχοι της τέχνης και της ιστορίας!!!
Πάντοτε μέσα στην βρεττανική κοινωνία υπήρχαν σώφρονες φωνές που μιλούσαν για ΛΑΘΡΟΧΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΛΟΠΗ.
Θα σας γυρίσω πίσω, πολύ πίσω στο 1926, που η εφημερίδα Αθηνών “ΕΜΠΡΟΣ” κατέγραψε ειδικό αφιέρωμα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα BLAKVNODSMAGAZIN.
EMΠΡΟΣ, ΚΥΡΙΑΚΗ 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1926.
Ο χρονογράφος του BLAKVNODSMAGAZIN,επιλαμβάνεται του ζητήματος απόδοσης στην Ελλάδα” των μαρμάρων του Έλγιν”, με μορφή επιθετικά εχθρική.
“Δεν μας εξηγούν, λέει, γιατί τ’ αριστουργήματα αυτά πρέπει να επιστραφούν στην Αθήνα. Δεν θα μπορούσαν να τοποθετούν πάλι στον Παρθενώνα, που οι Αθηναίοι είδαν με απάθεια την κατεδάφιση του. Ακόμη και αν επιστρεφόταν στην Ακρόπολη, απ’ όπου προέρχονται, ΔΕΝ ΑΝΗΚΟΥΝ ΒΕΒΑΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ. ΠΟΥ ΔΙΑΔΕΧΘΗΚΕ ΝΟΘΕΥΜΕΝΗ ΦΥΛΗ ΑΠΟ ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ, ΑΔΡΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΟΨΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΘΟΥΣ… που γονατίζει μπροστά στον εξαίρετο στρατηγό Πάγκαλο”.
Κατά τον αρθρογράφο, πρέπει να αποδοθεί ευθύνη στον ΒΥΡΩΝΑ, που με το ποίημα του “Η αρά της Αθηνάς”, δηλητηρίασε την κοινή γνώμη, παρουσιάζει τον λόρδο ΄Ελγιν, ΩΣ ΚΑΚΟΠΟΙΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ.
Ο Σέλλεϊ και ο Βύρων και οι δύο ήταν ηττοπαθείς και είχαν την ικανότητα να παραμορφώνουν την αλήθεια.
Πριν από 30 χρόνια (189, ο μεγάλος φιλόσοφος Φρειδερίκος Χάρισσον απηύθυνε έκκληση, με την βάση τους ισχυρισμούς, του Βύρων, στην αγγλική κοινή γνώμη, για την απόδοση τους.
Δήλωνε ότι το επιχείρημα που προέβαλε ο λόρδος ΄Ελγιν, ότι έσωσε τις μετώπες του Παρθενώνα από τον βανδαλισμό των Τούρκων, αλλά και των ιδίων των Ελλήνων, ήταν ένας μύθος, για να δικαιολογήσουν ΟΙ ΦΙΛΑΡΧΑΙΟΙ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ τις αρπαγές τους.
“Καθένας που επισκέφτηκε την Αθηνά, γράφει ο αρθρογράφος και μπόρεσε να καταλάβει την κατάσταση επιτόπου, των γλυπτών έργων που παρέμειναν, σε σχέση με αυτά που με… ΕΥΛΑΒΕΙΑ ΣΚΕΠΑΖΕΙ – ΦΙΛΟΞΕΝΕΙ το Βρεττανικό Μουσείο, δεν θα μπορούσε να δώσει πίστη στα λόγια του Φρειδερίκου Χάρισσον”.
Μπορεί κάποιος πριν απαντήσει ανάλογα, να πει ότι, οι μετώπες του Παρθενώνα, διέτρεχαν λιγότερους κινδύνους καταστροφής, θα χρειαζόταν για την καταστροφή ειδικά ικριώματα, όπως χρειάστηκαν τέτοια, για την απόσπαση και αρπαγή τους, από τις Καρυάτιδες του Ερεχθείου, λόγω χάριν, που είναι προσιτές στα ανθρώπινα χέρια… και όμως είναι σώες και αβλαβείς.
Στον Φρειδερίκο Χάρισσον, που προέβαλε το επιχείρημα ότι, οι μετώπες ανήκαν σε κτίριο, που ήταν “σύμβολο και το Παλλάδιο, ευγενούς λαού”, ο αρθρογράφος απαντά ότι ο Παρθενώνας έπαυσε να είναι το Παλλάδιο της Ελλάδας, από την ημέρα που μεταβλήθηκε σε ορθόδοξη εκκλησία και ύστερα σε μουσουλμανικό τέμενος.
Η απάντηση αυτή είναι αστεία, γιατί θα προόριζε για καταστροφή όλα τα κτίρια, που τώρα εκπληρώνουν άλλο προορισμό, από εκείνον που κατασκευάστηκαν.
Από την στιγμή που το Λούβρο και οι Βερσαλλίες δεν εστέγαζαν πλέον Γάλλους συγγραφείς, θα είχαμε άρα το δικαίωμα να αφαιρέσουμε απ’ εκεί τα ξύλινα γλυπτά και τ’ αγάλματα??
Υπάρχουν έργα που δεν πρέπει να θιγούν από πολιτικές μεταβολές.
Ο Παρθενώνας, οτιδήποτε επικρατούσε στην Αθήνα, παραμένει όχι λιγότερο το σύμβολο ενός Ελληνισμού και ενός πολιτισμού, που όλος ο κόσμος πρέπει να τρέφει ευγνωμοσύνη.
Κατά τον αρθρογράφο η έκκληση του Χάρισσον δεν ήταν παρά η παράφραση σε πεζό λόγο της επιπληκτικής ωδής του Βύρων και δεν ήταν περισσότερο δικαιολογημένη.
Απαντώντας στον πρώην έφορο των αρχαιοτήτων Αθηνών τον Φιλαδελφέα, που απέκρουσε την προσφορά των εκμαγείων του σερ Καρόλου Ονώνστον, ζητούσε να επιστραφεί η απούσα Καρυάτιδα και της έκτης στήλης της ανατολικής κιονοστοιχίας του Ερεχθείου, ο αρθρογράφος γράφει…
“Η αίτηση του Φιλαδελφέα πρέπει να μας κάνει επιφυλακτικούς.
Αν δώσουμε στην πατρίδα του την Καρυάτιδα, …ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΝΗΚΕΙ, θα μας ζητήσουν βέβαια και άλλα πράγματα, πάντοτε με το πρόσχημα της… ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ.
Για την αλήθεια, ο λόρδος ΄Ελγιν… ΚΑΛΑ ΕΚΑΝΕ ΟΤΙ ΕΚΑΝΕ (!!!)
Υπήρξε ένας απο τους ΣΠΑΝΙΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΕΣ ΠΟΥ ΑΦΙΕΡΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΣΠΟΥΔΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (!!!!!!!!!!!!).
Ο Βισκόντι, πολύ δίκαια εξέφρασε λύπη, γιατί ως πλούσιος ερασιτέχνης, δεν είχε την…” ΕΥΓΕΝΗ ΙΔΕΑ” (!!!!) Ντου λόρδου ΄Ελγιν, ενάμισυ αιώνα νωρίτερα.
Μακρά από το να είναι βάνδαλος ο ΄Ελγιν υπήρξε ΑΛΗΘΙΝΙΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΜΑΡΜΑΡΩΝ ΑΥΤΩΝ (!!!!!).
Η φιλαργυρία και η ακηδεία του, απειλούσαν τα αριστουργήματα του Φειδία. ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΡΔΟ ΕΛΓΙΝ ΟΤΙ ΤΑ… ΠΡΟΦΥΛΑΞΕ (!!!!!).
Μολονότι ο Βύρωνας, τον συνέκρινε με τους Ζερρί Αβερσώ και τον Τζακ Σέπαρντ, το εγχείρημα αυτό το εμπνεύστηκε από κοινωφελή ιδεολογία.
Πραγματοποίησε το έργο του συντονισμένα και γενναιόδωρα και πώλησε την ανεκτίμητη συλλογή 35.000 αγγλικές λίρες στην Αγγλική Κυβέρνηση, ενώ του στοίχισε 74.000 .
Οτιδήποτε έκανε ο ΄Ελγιν , το έκανε όπως έπρεπε και νόμιμα..
Οι όροι του φιρμανίου του καϊμακάμη πασά, που απευθυνόταν στον κατή (δικαστή) και βοϊβόδα Αθηνών, ήταν σαφείς και οριστικοί.
Τα όργανα του λόρδου ΄Ελγιν είχαν δικαίωμα να αφαιρέσουν “κάθε γλυπτό έργο, με παλιές επιγραφές ή απεικονήσεις” και διατασσόταν οι αντιπρόσωποι της οθωμανικής αρχής να μη προβάλλουν καμμία αντίσταση.
Εύκολα καταλαβαίνει κάποιος τον φθόνο του Σουαζέλ Γκουφφιέ κα των Γάλλων, αλλά οι χείμαρροι αγανάκτησης που ξεχύθηκαν κατά του ΄Ελγιν στη Αγγλία, θα ήταν ανεξήγητοι, χωρίς την “σπινθηροβόλο” και παιδιαρώδη ωδή του Βύρωνα.
΄Εκπληξη προκαλεί το επιχείρημα που χρησιμοποιείται ΄οτι δικαιολογείται από το φιρμάνι ενός καϊμακάμη, η νομιμότητα των πράξεων του λαντζιέρη πράκτορα του λόρδου ΄Ελγιν ??
Παρομοιώδες ήταν το αργυρώνητο των Τούρκων υπαλλήλων και η διανοητικότητα τους, όσον αφορά τα μνημεία της χώρας, που δεν ήταν δική τους, παρά δικαίωμα κατάκτησης, που δεν υπάρχει ανάγκη να σχολιάσω.
Αν η γερμανική κατοχή του Λονδίνου την επόμενη μέρα του πολέμου, εξουσιοδοτούσε πολύχρωμους σεσημασμένους Αμερικανούς αρχαιοκάπηλους, με εξουσιοδότηση λαμπρών εγγράφων με τις απαραίτητες υπογραφές, να μεταφέρουν τον ναό του Ουεστμίνστερ, είναι αμφίβολο ότι ο Άγγλος αρθρογράφος θα εύρισκε της επιχείρηση… “πρέπουσα και νόμιμη”.
Όσο για τον “φθόνο” του Σουαζέλ Γκουφφιέ και των Γάλλων, που αποτελεί την βάση της αγανακτήσεως τους, ο ισχυρισμός αυτός είναι ολοκληρωτικά αυθαίρετος.
Ο Σουαζέλ Γκουφφιέ, που ήταν πρέσβης στο Λονδίνο του 13ου στην Κωνσταντινούπολη, υπήρξε αξιολογώτατος φιλότεχνος του λόρδου ΄Ελγιν. Σ’ αυτόν οφείλεται το θαυμάσιο βιβλίο “Γραφικό ταξίδι στην Ελλάδα”, σε δύο τόμους, που εργάστηκαν σχεδιαστές και ζωγράφοι, όπως ο Ιλαίρκαι ο Καζάς, που αποτελεί το πολυτελέστατο των μνημείων, που εκδόθηκαν για την δόξα του Ελληνισμού.
Ο Σουαζέλ Γκουφφριέ ήταν διακεκριμμένο πρόσωπο στην Τουρκία και θα μπορούσε να πετύχει όσα φιρμάνια ήθελε, αλλά ο μεγάλος αυτός Γάλλος, δεν μπορούσε να αποσπάσει τις μετώπες του Παρθενώνα και να καταστήσει χωλή την ανατολική κιονοστοιχία του Ερερχθείου και να ανχωρήσει με μία Καρυάτιδα, από θαυμαστό σύνολο των αδελφών της.
Μεταξύ του ΥΛΙΚΑ ΔΥΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΘΙΚΑ ΔΥΝΑΤΟΥ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΒΥΣΣΟΣ και ο Σουαζέλ Γκουφφριέ δεν μπορούσε δεν μπορούσε να υπερβεί… αυτή είναι η αλήθεια.
Το υπέρτατο επιχείρημα, ότι η παρουσία στο Βρεττανικό μουσείο, είναι επωφελέστατη για την τέχνη, γιατί πολυάριθμοι είναι οι επισκέπτες παρά στην Αθήνα, είναι ολιγότερο αστήρικτο, γιατί προ πολλού οι μαθητευόμενοι αρχιτέκτοινες αναχώρησαν από τις “Ελγίνιες αίθουσες”, γιατί δεν μπορούν να διδαχτούν τίποτε σ’ αυτές.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΧΘΕΙΟΥ, ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΛΛΑΒΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΔΩΡΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ.
Τα λάφυρα της Ακρόπολης, υπάρχουν στις αίθουσες αυτές ως ” ενθυμήματα” που παρατηρούν από περιέργεια, λόγω της σκανδαλώδους ιστορίας τους (!!!!!!!!!!).
Οι μετώπες του Παρθενώνα, ήταν σύλληψη του πνεύματος του καλλιτέχνη, ως στοιχείο αρχιτεκτονικής διακοσμητικής. Το να εκθέσει κάποιος αυτές απομονωμένες από το πλαίσιο
τους, όταν το πλαίσιο αυτό υπάρχει, ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑ.
Απορεί κάποιος, γιατί ο Φιλαδελφεύς σκέπτεται “υπέρ του οίκου της Αθηνάς”, για την επανατοποθέτηση τους στο Μουσείο των Αθηνών.
Αν τα γλυπτά του Φειδία άντεξαν στο δύσκολο κλίμα, για 20 και πλέον αιώνες και υπήρχαν μέχρι τα τέλη του ΙΗ χριστιανικού αιώνα, στην κατάσταση που βρισκόταν, σήμερα δεν υπάρχει λόγος, ο ήλιος των Αθηνών να τα βλάψει αύριο περισσότερο, από τους εμποτισμούς της Λονδίνειας ομίχλης, ιδιαίτερα διαβρωτικής.
Ο Παρθενώνας βρίσκεται σε πλήρες στάδιο παλινόρθωσης και στήριξης, που με πολλή σκέψη, εξυπνάδα και φροντίδα, αναστυλώνονται οι πεσμένοι στύλοι των πλευρών του οικοδομήματος, οι αρχιτρούβοι τοποθετούνται πάλι στην θέση τους , με την συμπλήρωση μερικών που λείπουν ,με ίδιας ποιότητας Πεντελικού μάρμαρου.
ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΟΥΝ ΤΙΠΟΤΕ… ΣΤΑ ΕΠΙΣΤΥΛΙΑ ΠΟΥ ΕΣΠΑΣΕ Ο ΜΕΔΟΣ ΕΛΓΙΝ, ΓΙΑ ΝΑ ΑΦΑΙΡΕΣΕΙ ΤΙΣ ΜΕΤΩΠΕΣ.
Η συζήτηση αυτή είναι φανερό, ότι είναι ακαδημαϊκή, γιατί τα μουσεία τοποθετούν στην πύλη τους την επιγραφή του Δάντη “ΑΦΗΣΤΕ ΚΑΘΕ ΕΛΠΙΔΑ”.
Αυτό όμως δεν αποκλείει, ότι ο Βύρωνας υπήρξε αιώνιος αντιπρόσωπος των διακαών λάτρεω ν της Ακρόπολης όταν έγραψε ” ΕΓΩ ΔΙΕΦΥΓΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΤΘΩΝ,Η ΠΑΤΡΙΣ ΣΟΥ,ΕΣΤΕΙΛΕ ΑΡΠΑΓΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΑΥΤΟΥΣ… Ο ΑΛΑΡΙΧΟΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΓΙΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΑΝ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ” (!!!!!!!!!!!!!!).
ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΑΝ ΗΤΤΟΠΑΘΗ.
Ρ Ε Ν Ε ΓΝΩ.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Το παρόν είναι ένα μικρό δείγμα των αντιδράσεων που έχουν πάντα επικαιρότητα οι φωνές αυτές, που και στις μέρες μας είναι υπαρκτές.
Δεν είμαι προς το παρόν αισιόδοξος το αν επιστραφούν τα κλεμμένα στην πανανθρώπινη κοιτίδα του πολιτισμού, αλλά κάθε υπενθύμηση της ΚΛΟΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΛΕΠΤΑΠΟΔΟΧΗΣ μας παροτρύνει σε νέους αγώνες… ίσως κάποτε… γίνει το ποθούμενο.
ΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΥΤΟ.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
Αντιπρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού
