Νέο Δημοτικό Σχολείο (σε κτίριο που έγινε το 1932)
Από την εγκατάσταση των προσφύγων γονέων μας από το χωριό Γιακούπ μπέη της επαρχίας Μακράς Γέφυρας-UZUN KOPRU της Αν. Θράκης Ευρ. Τουρκίας το 1922-1923 στο νέο τους χωριό των Αγριανών-Μουσουλμάνων Σεϋμενλί-Φυλαχτό.
- Οι θέσεις των τριών κτιρίων των Δημοτικών Σχολείων στο Φυλαχτό
Πρώτη θέση από την άνοιξη του 1923. Λειτούργησε στο διώροφο κτίριο του Τσερκέζου Ισμαήλ Ρετζέπ (Σπύρο Κουκουζίκα σήμερα). Ήρθαν από τη Ρωσία.
Υ.Γ. Το είπε η Βιργινία Μιχαηλίδου.
Η δεύτερη θέση στο σημερινό οικόπεδο του Πέτρου Ελ. Προϊκάκη. Ήταν δυο κοντινά κτίρια, το ένα στενόμακρο που φιλοξενούσε τα νήπια, την πρώτη μεγάλη και τη δευτέρα.
Το μεγάλο κτίριο, πιθανώς καφενείο ή παρεδρείο των Πομάκων ντόπιων κατοίκων, που φιλοξένησε την τρίτη, τετάρτη, πέμπτη και έκτη του Δημοτικού μεικτού σχολείου με μαθητές και μουσουλμάνους.
Το τρίτο μεγάλο κτίριο κατασκευάστηκε με δαπάνες του ελληνικού κράτους το 1932, με δυο μεγάλες αίθουσες και μια στενόμακρη με σαλόνι εισόδου και αριστερά το γραφείο των δασκάλων.
Ήταν τριθέσιο σχολείο με τρεις δασκάλους και νηπιαγωγείο διπλά στη νότια πλευρά και το 1933 μεταφέρθηκαν τα θρανία, τα καθίσματα και οι πίνακες και εγκαταστάθηκαν όλοι οι Έλληνες και μουσουλμάνοι μαθητές όλων των τάξεων. Η κυρία Δέσποινα Προϊκάκη του Βραχιώνη και της Μενεξιάς στις 3-1-2006 στο Φυλαχτό.
Μια φορά, ο δάσκαλός μας Λαμπόρας στο σχολείο έξω κοίταξε τα κάτω άκρα των ποδιών μας και διαπίστωσε, μιας που δεν φορούσαμε παπούτσια, να έχουν κάλους, λάσπες και άφθονη λέρα. Μας είπε να πάμε όλοι στον τσεσμέ και να πλύνουμε τα πόδια μας με κεραμίδι για να φύγουν οι λέρες.
Εμείς ήμασταν μικροί σε ηλικία, 8 χρονών, πήγαμε, τα πλύναμε και με χαρά γυρίσαμε να μας δει ο δάσκαλός μας. Όμως, είδε πάλι λέρα και μας είπε ότι δεν τα πλύναμε καλά. Τότε εγώ είπα στη φίλη μου Κωνσταντίνα Καριφυλλίδου-Χρυσοφύλλη. Ο δάσκαλος γιατί δεν τα πλένει; Και πήγε και είπε στο δάσκαλο γιατί δεν τα πλένει.
Ο δάσκαλος θύμωσε και μας έκλεισε μέσα στην τάξη της τρίτης, έκλεισε και τα ξύλινα παντζούρια και σκοτείνιασε. Άρπαξε το χάρακα και χτύπησε τη μικρή Κωνσταντίνα, αγρίεψε, την έβγαλε από το θρανίο της, ούρλιαζε από το θυμό, εμείς τρομοκρατηθήκαμε, η μικρή έκλαιγε, πονούσε πολύ.
Εκείνη τη στιγμή πετάχτηκε η μεγαλύτερη της αδερφή, Σωτηρία, άνοιξε την πόρτα, πήγε στο σπίτι και είπε στον πατέρα της ότι ο δάσκαλος χτύπησε με ξύλο πολύ την αδερφή της.
Έτρεξε ο πατέρας Χρυσοφύλλης, παλιός Τσέτατζης τουρκοφάγος, έφτασε στο σχολείο, ο δάσκαλος είχε ρωτήσει, όμως, ποια είχε βγει έξω και είπαν η Σωτηρούλα Καριοφυλλίδου.
Βγήκε από το σχολείο, πήγε στο ενοικιαζόμενο δωμάτιο του Συμεών Γιουβανάκη και τον έκρυψε μέσα στο αμπό ρίπου είχε για δημητριακά και τον σκέπασε με ψάθες.
Είπε ο Χρυσοφύλλης που είναι ο Λαμπόρας να τον σκοτώσω, μέχρι τώρα σκότωσα 99 Τούρκους και αυτόν 100. Δεν τον φανέρωσε ο Συμεών και το ίδιο βράδυ έφυγε για πάντα ο δάσκαλος για την πατρίδα του την Πελοπόννησο και δεν ξαναγύρισε…
Λαογραφική Συλλογή
Βασίλη Μηνά Μιχαηλίδη
Τετάρτη 4-1-2006
* * *
Σημείωση Ε.Θ.
Υπέροχα τα κείμενα του αγαπητού συνεργάτη της «ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΘΡΑΚΗΣ», κυρ-Βασίλη Μιχαηλίδη!
Εμείς να τον ευχαριστήσουμε για το υλικό που μας έχει δώσει και δημοσιεύουμε κατά καιρούς στην εφημερίδα μας.
Επίσης, να του ευχηθούμε χρόνια πολλά για την ονομαστική του εορτή, καθώς και καλή χρονιά!
Μ.Κ.
