Ο ενδέκατος στολίσκος αντιτορπιλικών του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής έπλεε μεγαλόπρεπα σε γραμμή παραγωγής, δηλαδή το ένα πλοίο μετά το άλλο, στ’ ανοικτά των ακτών της Καλιφόρνιας. Συνολικά, ήταν δεκατέσσερα.
Στο πρώτο επέβαινε ο διοικητής του στολίσκου. Τα άλλα ακολουθούσαν σε κανονικές αποστάσεις, εκτελώντας πιοτά τις διαταγές του, πού ήταν ακριβώς: «Ακολουθείτε τον αρχηγό».
Υπήρχαν, βέβαια, αρνητικά σημεία στην ωραία εικόνα: για λόγους οικονομιών, τα σκάφη δεν ήταν επαρκώς επανδρωμένα και τα καύσιμα έπρεπε να καταναλώνονται με φειδώ. Λεπτομέρειες.
Εννοείται ότι ο διοικητής είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στις ικανότητες του και την ίδια εμπιστοσύνη απαιτούσε από τους υφισταμένους του όπως επέβαλλαν άλλωστε οι κανονισμοί άλλα και η πειθαρχία πού ως γνωστόν αποτελεί την πρωτίστη δύναμη των ένοπλων δυνάμεων.
Και πράγματι, όπως προκύπτει απ’ ότι ακολούθησε, οι υφιστάμενοι φαίνεται να έτρεφαν τα προσήκοντα αισθήματα για τον διοικητή τους, με ολέθριες όμως συνέπειες.
Μένει να προσδιοριστεί ο χρόνος της Ιστορίας: εννιά το βράδυ, 8 Σεπτεμβρίου του 1923.
Εκεί λοιπόν πού όλα πήγαιναν καλά, με τον αρχηγό να ακολουθείται από τους αρχηγευομένους πιοτά, επήλθε ή καταστροφή. Είτε ο διοικητής είχε υπερτιμήσει τις δυνατότητες του, είτε δεν έλεγξε τους υφισταμένους του όσο. όταν και όπως έπρεπε, είτε οι τελευταίοι δεν είχαν το σθένος να του υποδείξουν, ευσεβάστως βέβαια, ότι οι επιδόσεις του είχαν περιθώρια βελτιώσεως γενικά, και ειδικά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάτι έπρεπε να κάνει, αν δεν ήθελε να τα κάνει θάλασσα, είτε…. είτε…
Γεγονός είναι ότι η αρχηγίδα του στολίσκου βρέθηκε σε επικίνδυνα νερά, εμπλουτισμένα με υφάλους, σκοπέλους, ξέρες, βράχους, παρακείμενα στις ακτές τής Καλιφόρνιας, που έφεραν επάξια την ονομασία «τα σαγόνια του Διαβόλου».
Τα σαγόνια αυτά είχαν ήδη κατασπαράξει, και επρόκειτο να κατασπαράξουν στο μέλλον, πλείστα όσα πλοία, μεταξύ αυτών και ένα ελληνικό φορτηγό στα 1949.
Η αάρχηγίδα, λοιπόν, βρήκε το τέλος της στα βράχια.
Ήταν μόνο η αρχή. Τα επόμενα λεπτά, άλλα έξι αντιτορπιλλικά «ακολούθησαν τον αρχηγό» στα βράχια τής ακτής.
Δεν επρόκειτο βέβαια για εκδήλωση αλληλεγγύης. Υπήρξε όμως, σαφώς, έλλειψη και της παραμικρής ακόμα κριτικής διαθέσεως απέναντι τού ανωτέρου, του προϊσταμένου, του αρχηγού και της ρότας που ακολουθούσε.
Τυφλή, κουφή, βουβή, υπακοή στα κελεύσματα, στις διαταγές, τις αποφάσεις, τις επιλογές του αρχηγού είχε υποκαταστήσει την προσωπική σκέψη, τη διαμόρφωση ιδίας γνώμης και το θάρρος της εκφράσεως της.
Οι κυβερνήτες των πλοίων πού προσάραξαν φαίνεται να είχαν παραιτηθεί από τη χρήση των αισθητηρίων και νοητικών οργάνων τους, χάριν εκείνων του αρχηγού πού ακολούθησαν στους βράχους.
Ευτυχώς, υπήρξαν και επτά πλοία πού σώθηκαν. 23 ζωές χάθηκαν και θα μπορούσαν να είχαν χαθεί περισσότερες.
Η υπόθεση κατέληξε στο ναυτοδικείο, που με τη σειρά του κατέληξε σε κάποιες αποφάσεις.
Γιατί όλη αυτή η ιστορία;
Υπενθυμίζεται ότι ή Ελλάδα γέμει αρχηγών στο πολιτικό πεδίο. Παρόντων και μελλόντων.
Πού επιθυμούν, θέλουν, απαιτούν να τους ακολουθούν ακόλουθοι, δορυφόροι, οπαδοί, πιστοί.
Και θέλουν να τους ακολουθούν μέχρι τέλους, οπουδήποτε, με «το χαμόγελο στα χείλη», «προθύμως και άνευ αντιλογίας», όσους ελιγμούς και αν κάνουν, στροφές και υποστροφές, όσες φορές και αν τους οδήγησαν σε αδιέξοδα.
Βέβαια, στους πολιτικούς μας χώρους, η πειθαρχία δεν είναι συνήθως στρατιωτική, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, επιβάλλεται όμως με ποικίλες μεθόδους πού ενίοτε αποδεικνύονται αρκετά αποτελεσματικές.
Ως γνωστόν, όλοι αυτοί οι αρχηγοί φιλοδοξούν να κυβερνήσουν το σκάφος τής πολιτείας πού συχνά πλέει σε επικίνδυνα νερά, τα τελευταία δε χρόνια μόνο σε τέτοια.
Δυσάρεστες εμπειρίες αποδεικνύουν ότι κάποτε έχουν την τάση να υπερτιμούν τις ικανότητες τους.
Δεν είναι φρόνιμο, λοιπόν, να τους ακολουθούν ακόμα και οι πιο ενθουσιώδεις των θαυμαστών τους με «μάτια ερμητικά κλειστά» επαφιέμενοι στη διορατικότητα του αρχηγού, κλείνοντας τ’ αυτιά τους, θεωρώντας ότι ο αρχηγός ακούει τα πάντα για όλους και έχοντας το στόμα σφιχτά κλειστό γιατί ο ακολουθούμενος αρχηγός τα ξέρει όλα, τα κάνει όλα πάντα σωστά και δεν έχει ανάγκη από συμβουλές, πληροφορίες, παρατηρήσεις.
Φρόνιμο είναι ίσως οι ακολουθολυντες αρχηγούς να κρατούν από αυτούς μια κάποια απόσταση.
Αν ο αρχηγός εξοκείλει, δεν υπάρχει λόγος να συμμεριστούν την τύχη του και αυτοί.
Μπορούν να αρκεστούν να του εκφράσουν την ηθική τους συμπαράσταση από απόσταση ασφαλείας.
Αλλά και αν ο αρχηγός ξαφνικά κάνει «κράτει» («φέρμα» που λένε) καλό είναι να υπάρχει μεταξύ τους Ικανό διάστημα, ώστε να μην διατρέχουν κίνδυνο εμβολισμού.
Καλόν είναι, επίσης, ο αρχηγός να έχει την έννοια των ακολούθουντων, ώστε ούτε να τους αγνοεί, ούτε να τους παραμελεί όπως συμβαίνει κάποτε.
Σκόπιμο λοιπόν, είναι ο αρχηγός να ρίχνει κάθε τόσο ματιές πίσω του.
Χριστόφορος Χ. Ματιάτος
