Οι πωλήσεις λιμανιών μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, αρχίζουν από τον Πειραιά και μαζί με το λιμάνι της Θεσ/νίκης, έρχεται και η σειρά της Αλεξανδρούπολης
Τα λιμάνια από πλευράς διαχείρισης και εκμετάλλευσης, διακρίνονται σε Δημόσια και Ιδιωτικά.
Τα Δημόσια, τόσο από το Εθνικό Δίκαιο ( άρθρο 967 Αστικού Κώδικα, άρθρα 136-138 Ν.Δ 187/1973 «Κώδικας Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου», Νόμος 2932/2001 «Σύσταση Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής – Μετατροπή Λιμενικών Ταμείων σε Ανώνυμες Εταιρείες» και Νόμος 2971/2001«Αιγιαλός, παραλία»), όσο και το Διεθνές (Σύμβαση της Γενεύης για «το Διεθνές καθεστώς των Θαλασσίων Λιμένων», Νόμος 3904/1929) θεωρούνται και είναι πράγματα κοινής χρήσης.
Ο σκοπός και ο ρόλος τους είναι να διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές για την ελεύθερη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων.
Ανήκουν στη δημόσια κτήση και προορίζονται για την άμεση εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού, ο οποίος συνιστάται στην κοινοχρησία τους, η δε διαχείρισή τους, αντιδιαστέλλεται προς την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου.
Με απλά λόγια, για τα δημόσια λιμάνια ισχύει ό,τι και για τα άλλα κοινόχρηστα αγαθά (αιγιαλό, παραλία, ποτάμια, πλατείες, πεζοδρομία κλπ}.
Επιτρέπεται η παραχώρησή, εφόσον από αυτή δεν παραβιάζεται ο προορισμός τους ως κοινόχρηστων, για συγκεκριμένο χρόνο και έναντι ανταλλάγματος αλλά απαγορεύεται η πώλησή τους.
Η «είσοδος» ιδιωτών διαχειριστών-επενδυτών στα δημόσια λιμάνια, μπορεί να γίνει με δυο τρόπους. Τη «Σύμβαση Παραχώρησης» και τη «Μετοχοποίηση».
Με τη «Σύμβαση Παραχώρησης» (μια και μοναδική περίπτωση μέχρι σήμερα είναι η «παραχώρηση» στην COSCO της προβλήτας εμπορευματοκιβωτίων του Ικονίου το 2008), γίνεται η χρηματοδότηση μελέτης, κατασκευής και συντήρησης ενός έργου η εκμετάλλευση του οποίου θα γίνεται από τον ιδιώτη-επενδυτή για συγκεκριμένη χρονική περίοδο και έναντι συγκεκριμένου ανταλλάγματος.
Με τη «Σύμβαση Παραχώρησης», η οποία είναι ενοικίαση και όχι πώληση, αξιοποιείται η δημόσια περιουσία, γίνονται επενδύσεις και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας.
Με την «μετοχοποίηση» ελλοχεύει ο κίνδυνος να περιέλθει το λιμάνι ως δημόσια περιουσία σε ιδιώτες και μακροπρόθεσμα να χάσει η εθνική οικονομία αλλά και να χαθεί η εθνική κυριαρχία.
Αυτά όμως, ίσχυαν στην προ «μνημονίων» εποχή. Στην μεταμνημονιακη εποχή όλα είναι διαφορετικά.
Το δημόσιο χρέος δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με συνεχείς περικοπές στις συντάξεις, την υγεία, την παιδεία κοκ.
Η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει άλλο, έτσι η «τρόικα» έδωσε τη λύση-εντολή:
Μειώστε το χρέος, προχωρώντας σε αποκρατικοποιήσεις δημοσίων οργανισμών και αγαθών διαφορετικά πάμε σε τρίτο μνημόνιο.
Θύμα αυτών των αποκρατικοποιήσεων και τα δημόσια λιμάνια.
Η επαναγορά του Ελληνικού χρέους με πώληση της δημόσιας περιουσίας – εξωπραγματική κάποτε – υλοποιείται σήμερα.
Η περίπτωση των ελληνικών λιμανιών είναι χαρακτηριστική και θα την αναλύσουμε. Άλλωστε το ίδιο θέμα – τον κίνδυνο να πουληθούν τα λιμάνια και το λιμάνι μας – από τις στήλες της ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΘΡΑΚΗΣ, το αναλύσαμε και στο παρελθόν (Οκτώβριος 2012 και Ιούνιος 2013)
***
Η Ελληνική κυβέρνηση με την υπογραφή του «πρώτου μνημονίου» Ν. 3845/2010 «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της Ελληνικής οικονομίας από τα κράτη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ», δέσμευσε το σύνολο της περιουσίας του ελληνικού κράτους και παραιτήθηκε απ’ όλα τα δικαιώματα και τις ασυλίες της εθνικής κυριαρχίας.
Με το «δεύτερο μνημόνιο» Ν. 3986/2011 «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-15», ίδρυσε το «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου -Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ Α.Ε» μέσα από το οποίο η περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου θα περνά σε εταιρείες – επενδυτές, με αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των δανειστών μας και την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους
Το «Ταμείο» ταξινόμησε, όσα διέθετε το Ελληνικό Δημόσιο, σε τρεις κατηγορίες : (ι) Γη (ιι) Έργα υποδομής και (ιιι) Εταιρικά χαρτοφυλάκια. Στην κατηγορία των έργων υποδομής περιέλαβε και τα λιμάνια.
Σε εφαρμογή του Ν.3986/2011, η Διυπουργική Επιτροπή με την Απόφαση 195/27-10-2011 (ΦΕΚ 2501 Β /4-11-2011), μετέφερε στο Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ Α.Ε τις μετοχές των 12 Οργανισμών Λιμένα Α.Ε. καθώς και τα πλήρη δικαιώματα ψήφου. Στη συνέχεια με την Απόφαση 218/13-8-2012 (ΦΕΚ 2322 Β /13-8-2012) μετέφερε ακόμη είκοσι τρία (23) λιμάνια, κυρίως τουριστικά και μαρίνες, δηλαδή όλα όσα έχουν «επενδυτικό» ενδιαφέρον.
Η αποτίμηση της αξίας των λιμανιών που περιήλθαν στο «Ταμείο» δεν ρυθμίστηκε από το νόμο, αλλά θα γίνει με κριτήρια του «Ταμείου» το οποίο δεν εμπίπτει στις διατάξεις του Δημοσίου και λειτουργεί με κανόνες ιδιωτικού δικαίου.
Για τα λιμάνια, το «Ταμείο», διόρισε ως συμβούλους του την Morgan Stanley και την Τράπεζα Πειραιώς. Εκπονήθηκε το πρόγραμμα, «Ποσειδών» για τα δώδεκα (12) μεγάλα λιμάνια Οργανισμούς ΑΕ και το «Νηρηίδες» για τα άλλα είκοσι τρία (23). Επίσης ο Υπουργός Ναυτιλίας, συγκρότησε Ομάδα Εργασίας (Απόφαση 90/3-9-2012) για να συνεργάζεται με το «Ταμείο» στη «Στρατηγική των λιμένων».
Η κυβέρνηση δεν σταμάτησε εδώ αλλά πήρε και άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες ώστε να ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για την πλήρη ιδιωτικοποίησή τους…
Μια ύποπτη τροπολογία (άρθρο 207 του Ν. 4072/2012) προέβλεψε οι αποφάσεις της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων, για να έχουν ισχύ, να δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ 175Α/7-9-2012), η οποία επικυρώθηκε με το Ν.4092/2012 (ΦΕΚ 220Α/8-11-2012), κατάργησε το ελάχιστο ποσοστό το οποίο πρέπει να κατέχει το Δημόσιο στους 12 Οργανισμούς Λιμένα ΑΕ.
Με το άρθρο δεύτερο παρ. 2 του ιδίου νόμου, το ΤΑΙΠΕΔ πριν αξιοποιήσει (πουλήσει) τις μετοχές ενημερώνει απλά και μόνο (για τα μάτια του κόσμου) την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής.
Με το Άρθρο 15 του Ν. 4081/2012 (ΦΕΚ 184 Α / 27-9-2012) επικύρωσε όλες οι εγκριτικές αποφάσεις της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ),για τα Master Plan των λιμανιών από το 2002 έως το 2012.
Με το Άρθρο 39 του Ν. 4150/2013 «Ανασυγκρότηση Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου» (ΦΕΚ 102 Α / 29-04-2013) ‘’το σύνολο ή μέρος των μετοχών που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ σε καθένα από τους Οργανισμούς Λιμένα ΑΕ δύναται να εισφέρεται ως εισφορά σε είδος για τη δημιουργία αντίστοιχου Λιμενικού Δικτύου. Της Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Βόλου εισφέρονται στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΛΘ ΑΕ.’’
Όλες αυτές οι νομοθετικές πρωτοβουλίες στην μεταμνημονιακή εποχή δεν ήσαν τυχαίες, Είχαν συγκεκριμένο σκοπό: Να περάσουμε από το μοντέλο των «Συμβάσεων Παραχώρησης» που αφορούσαν συγκεκριμένους χώρους και δραστηριότητες των λιμανιών, κάτι που ίσχυε και στην προ μνημονίων εποχή, στο μοντέλο της συνολικής «πώλησης των λιμανιών».
***
Ήρθε λοιπόν η ώρα της πώλησης των λιμανιών και αρχίζει από το πρώτο λιμάνι της χώρας. Τον Πειραιά.
Εκεί έχει ξεσπάσει θύελλα αντιδράσεων εξαιτίας της έναρξης της διαδικασίας πώλησης του πλειοψηφικού «πακέτου» των μετοχών του ΟΛΠ.
Στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, της οποίας Πρόεδρος είναι Εβρίτης βουλευτής, την Τετάρτη 26-2-2014, έγινε ενημέρωση από τον Υπουργό Ναυτιλίας και την ηγεσία του ΤΑΙΠΕΔ επί του Σχεδίου του ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση του 67% των μετοχών του ΟΛΠ Α.Ε.
Σύμφωνα με το Σχέδιο ο επενδυτής θα αναπτύξει όλες τις δραστηριότητες του λιμανιού (δηλαδή conteiners terminal, car terminal, ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα, ναυπηγοεπισκευαστική).
Με επικεφαλής το Δικηγορικό Σύλλογο Πειραιά, 34 φορείς του Πειραιά εκφράζουν την αντίθεση τους στην πρόταση του ΤΑΙΠΕΔ κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου και για τα άλλα λιμάνια.
Μετά τον Πειραιά, σειρά θα έχει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και μαζί του της Αλεξανδρούπολης.
***
Ο θυμόσοφος λαός μας έχει μια παροιμία που λέει: «Όταν καίγεται το σπίτι του γείτονα σου, αν δεν βοηθήσεις να το σβήσει, θα καεί και το δικό σου…».
Έχει ενδιαφέρον να προσέξουμε την παροιμία αυτή και να πράξουμε δεόντως .
Παπανικολόπουλος Νικόλαος
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
