Από την πρώτη πτώχευση του 1827 στο σήμερα
Έχουν περάσει 182 χρόνια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Αγώνες για την ανεξαρτησία, κακοδιαχείριση, διεθνείς συγκυρίες και άλλοι παράγοντες έφεραν σε δεινή οικονομική θέση το ελληνικό κράτος. Δεν υπήρχε άλλη επιλογή από τη σύναψη δανείων με αμφιλεγόμενους όρους, εξαιτίας της ανάγκης που υπήρχε.
Εδώ θα κάνουμε μια μικρή αναδρομή στις επίσημες πτωχεύσεις του ελληνικού κράτους και θα δούμε για ποιους λόγους πραγματοποιήθηκαν.
Η Ελληνική Επανάσταση και οι αγώνες για την Ανεξαρτησία είχαν βαρύ οικονομικό κόστος συντήρησης.
Η πρώτη περίπτωση πτώχευσης είναι το 1827, πριν αναγνωριστεί η Ελλάδα ως επίσημο κράτος.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας δηλώνει πως αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα δάνεια της ανεξαρτησίας και επέρχεται η πτώχευση.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις επιλέγουν για βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα και ο ερχομός του συνοδεύεται από ένα νέο δάνειο 60 εκ. φράγκων.
Ωστόσο μεγάλο μέρος του δανείου χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της αντιβασιλείας και για αποζημιώσεις στην Τουρκία για εξαγορά ελληνικών περιοχών.
Οι τόκοι των προηγούμενων δανείων συσσωρεύονται, η αντιβασιλεία λαμβάνει μέτρα λιτότητας το 1843 αλλά αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές της.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις καταλήγουν σε ένα πρωτόκολλο και απαιτούν την ικανοποίηση του. Το πρωτόκολλο του 1843 θεωρείται μία από τις σοβαρότερες αφορμές για το ξέσπασμα της επανάστασης της 3ης Σεπτέμβρη 1843.
Μέχρι το 1878 η Ελλάδα δεν μπορεί να συμμετάσχει στη διεθνή κεφαλαιαγορά.
Την περίοδο 1879 – 1893 υπεγράφησαν συνολικά εννέα δάνεια ύψους 960.000.000 χρυσών φράγκων, το πραγματικό ποσό που έφθασε στη χώρα ανερχόταν σε 465.200.000 χρυσά φράγκα.
Τα ποσά ήταν τεράστια και ο Τρικούπης το 1893 αναφωνεί μέσα στην Ελληνική Βουλή «δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
Τότε επιβάλλεται Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος με εντολή επιβολής αυστηρής λιτότητας, τυπικά καταργήθηκε μετά το 1945.
Για άλλη μια φορά η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια φέρνει το Κίνημα στο Γουδί το 1909, με αποτέλεσμα τον ερχομό του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Ελλάδα και στα πολιτικά δρώμενα της χώρας.
Το 1829 έχουμε τη ΄΄Μαύρη Πέμπτη΄΄ στο Χρηματηστήριο της Γουόλ Στρητ και η Διεθνής Κρίση ξεσπά.
Η Ελλάδα δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη και πλήττεται με τη σειρά της.
Το 1931 η στερλίνα υποτιμάται και ο Βενιζέλος επιλέγει να συνδέσει τη δραχμή με το δολάριο.
Αποτυγχάνει να συνάψει νέο δάνειο και ανακοινώνεται στη Βουλή η πτώχευση της χώρας και η στάση πληρωμών του εξωτερικού χρέους.
Μετά από την άνοδο βραχύβιων κυβερνήσεων, εγκαθίσταται η δικτατορία του Μεταξά, που επανέλαβε την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους και σύναψε νέα δάνεια από την Αγγλία και τη Γερμανία.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται, οι αριθμοί δε λένε ποτέ ψέματα και μακάρι να μάθουμε από το παρελθόν ώστε να μην μπούμε σε περιπέτειες χωρίς γυρισμό.
Δημήτρης Γιαννακούδης
Ιστορικός
