Έτσι ήρθε στα χέρια των Βουλγάρων και η πόλη μας.
Όμως, 14 Μαΐου του 1920 ήτανε όταν ο στρατηγός Κ. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ – ΑΙΝΙΑΝ, έδιωξε τους Βουλγάρους και ύψωσε την Ελληνική σημαία στο Διοικητήριο (ήταν στη θέση του σημερινού ταχυδρομείου.
Στις 8 Ιουλίου του ίδιου έτους, επισκέπτεται την πόλη ο Βασιλιάς Αλέξανδρος και προς τιμή του οι τυπικοί φορείς ονομάζουν την πόλη ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ. Αυτή είναι η πρώτη πολεμική επίσημη πράξη του σκλάβου Ελληνισμού στην περιοχή μας με τον στρατηγό Μαζαράκη, εναντίον των κατακτητών. Συνέβαλε βέβαια και ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο Πάγκαλος και προηγουμένως το θωρηκτό μας Αβέρωφ που έριξε άγκυρα στα ανοιχτά της Αλεξ-πολης το ξημέρωμα της 14ης Μαΐου.
Αυτοί, οι παραπάνω έβαλαν τις βάσεις για ένα στρατηγείο, τη στρατιά του Έβρου όπως ονομάστηκε. Αυτοί, προκάλεσαν τους συμμάχους, οι οποίοι αναγκάσθηκαν και υπόγραψαν τις συνθήκες Νεϊγύ και Σεβρών.
Γιατί έτσι υπογράφτηκε στη Λωζάνη το 1923 η συνθήκη επιστροφής της Δ. Θράκης στην Ελλάδα.
Τ ο περίεργο, πάντως είναι, πως το πανίσχυρο Θρακικό Έθνος με ιστορία 10.000 χρόνων, με ισχυρούς βασιλιάδες Κότυ, Σιτάλκη κ.λπ. έχασε τη δύναμή του και η τύχη του κρίθηκε από 4-5 ανθρώπους, δηλαδή διαπραγματεύσεις των Μ. Δυνάμεων, που στην τύφλα τους δεν γνώριζαν που βρίσκεται η Θράκη, πολύ δε περισσότερο την από αιώνων ιστορία της.
Όχι πείτε μου.
Τώρα, άλλο αν το ριζικό μας και η ιστορία του τόπου μας ήθελε να ταλαιπωρηθεί ακόμα πιο βάναυσο στα επόμενα χρόνια της κατοχής, μέχρι να διώξει πάλι τα τσιμούρια από πάνω του με την κατάρρευση του Άξονα.
Αυτά τα τελευταία πολύ γνωστά στη πρόσφατη ιστορία και δεν χρειάζεται να τα πούμε.
Να πάμε όμως και στο χρονικό της ιδρύσεως του Ελληνικού προξενείου στην πόλη μας, που έχει πολύ ενδιαφέρον και γούστο, έτσι όπως θα το παρουσιάσει η παρούσα στήλη, άσχετα αν χρονολογικά το δίνουμε μετά την καταγραφή της απελευθέρωσης.
Όπως αναφέρεται, λοιπόν, στον τόμο Β’ Δ. Θράκη Ελ. Προξενείς, το 1873 με ενέργειες των κατοίκων που είχαν ήδη εγκατασταθεί εδώ στην περιοχή, τάπαμε αυτά πιο μπροστά, δηλαδή κάτοικοι από Αίνο, Μάκρη, Μαρώνεια, με υπομνήματά τους προς τον προξενικό πράκτορας της Ελεύθερης Ελλάδας του Νικόλαο Βαφειάδη το 1875 και με δικές του ενέργειες επιτυγχάνεται ο μόνιμος διορισμός του πρώτου Έλληνα υποπροξένου στη πολη του Ιωάννη Καραγιαννόπουλου.
Πώς έγινε ο διορισμός αυτό που έχει και λίγο κέφι (το υπαινείσεται ολίγον και το χρονικό και αν δεν το πιστεύετε, ανοίξτε και κανένα σκουτί να το διαπιστώνετε).
Ήτανε 16-5-1877. Ένας της επιτροπής των κατοίκων που έκανε και τον γραμματέα, με λίγα κολλυβογράμματα που ήξερε και έκανε τον δάσκαλο στο νυχτερινό οικιστικό Σχολείο του Δεδέ-Αγάτς, έγραψε την επιστολή προς τον προξενικό πράκτορα Ν. Βαφειάδη. Πήρε ένα κομμάτι στρατόχαρτο, μια γόμα και ένα μολύβι κόπια (μελανό) που το σαλιώνεις στη γλώσσα και γράφει δυνατά σα μαρκαδόρος.
“Αγαπητό πατριωτάκι. Γεια σου. Πως είσαι; Καλά; Πάντα καλά! Τι κάνει εκείνη η χλαπάτσα η γυναίκα σου, καλά; Ζει ακόμα; Τι να κάνουμε έτσι είναι πατριώτη οι ατυχίες στη ζωή. Άμα ποθάνει ν’αρθεις πάνω εδώ να κάνουμε ένα γλέντι τρικούβερο σε ψαροταβέρνα πούχομαι κάτω από τον φάρο μας. Θα κάψουμε το πελεκούδιον. Άκου τώρα, φίλταρε μακαντάσι, περί τίνος πρόκειται. Επειδή έχει αποφασιστεί η ίδρυση Ελληνικού προξενείου εδώ στον τόπο μας, βάλε σε παρακαλούμε κάθε δυνατό μέσο και καταφερτζήδικα διπλωματικά κόλπα, ξέρεις εσύ, να διορισθεί μόνιμα ο Γιάννης Καραγιαννόπουλος που είναι δικό μας παιδί, μαγκιόρο και ατίθασο. Ας είναι στην αρχή υποπρόξενος. Πάλι καλό θα είναι.
Ακόμα, με τον ρωσοτουρκικό πόλεμο και την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, όπως θα γνωρίζεις, οι Ρωσικές δυνάμεις από το μεγαρήσι της Καλλιπόλης και το εξαμίλιο θα φθάσουν μέχρι εδώ. Για αυτό φρόντισε η Ρωσική ΜΟΜΑ να μας φτιάξει ένα ρυμοτομικό σχέδιο για την πόλη μας που στο μέλλον όλοι θα καλοτυχίζουν μια Αλεξ-πολη με δρόμους μπακλαβά.
Κοίταξε να μη γίνει τίποτε τσουρούτικο σχέδιο και μοιάσει με την διπλανή Κομοτηνή που είναι όλοι της οι δρόμοι αδιέξοδοι.
Ξέρουν οι Ρώσοι εντζενίαρ, έχουν καλούπια όπως φτιάξαν την δική τους Αγία Πετρούπολη.
Να τους ζορίσεις κι ας σε πουν οι δικοί μας αργότερα κνίτη και αριστερό.
Α, και πούσαι κολλητέ μας, ένα άλλο ακόμα. Μια και βάλεις φωτιά με τις ενέργειές σου, φρόντισε για την μετάθεση και της Μητροπολιτικής έδρας της Αίνους στην πολή μας.
Πολλά δε σε ζητάμε και θα σε έχουμε πάντα στο όπα-όπα.
Φιλιά στη φίλτατη κυρά σου. Κάνε της μια θυσία αν δεν την έχεις σχαθεί ακόμα.
Διατελών εκ των προτέρων ευχαριστίας όπως και από σύμπασης των κατόικων της πόλης.
Αιρετός γραμματεύς και επαγγελματίας αλιεύς. Να πούμε και κάτι που πολλοί ντόπιοι δεν το ξέρουν. Ο Π. Παλαιολόγος όταν το 1968 επισκέφθηκα την Αλεξ-πολη, την ονόμασε ΝΟΙΚΟΚΥΡΟΥΠΟΛΗ. Και είναι εκείνη που γράφτηκε από την ταλαίπωρη ιστορία της.
Φθάσαμε στο τέλος και εσείς αναγνώστες της Ε.Θ. που διαβάσατε την ιστορία της πόλης με το χαμόγελο εφημεροδογραφικής αδείας κάντε τσιγάρο ανακούφισης και εγώ που την έγραψα πάω για τούφες γιατί λαχάνιασα.
Το χιούμορ και τα σατιρικά στο κείμενο όλο είχαν την σκοπιμότητα να κάνουν την ιστορία μας κάτι το ευχάριστο και ΟΧΙ σχολαστική περιγραφή.
Και μεταξύ μας, μ’ αρέσει που την έγραψα έτσι”.
(ΤΕΛΟΣ)
