Το Κυπριακό παραμένει σε κατάσταση επικίνδυνης εκκρεμότητας – Οι Τούρκοι δεν σέβονται την Διπλωματία – Σέβονται την Δύναμη
“Νιος ήμουν και γέρασα», κατά την παροιμιακή φράση, και όμως το Κυπριακό παραμένει σε μια κατάσταση επικίνδυνης εκκρεμότητας.
Από τα νεανικά μου χρόνια είχα στενούς δεσμούς με την Μεγαλόνησο. Τώρα οι ανθρώπινοι δεσμοί λιγοστεύουν. Φεύγουν σιγά-σιγά από τη ζωή οι πρώτοι και οι πλέον αγνοί αγωνιστές της ΕΟΚΑ, φεύγουν οι Κύπριοι συμφοιτητές μου, αραιώνει και το πνευματικό κεφάλαιο με το οποίο είχα σχετισθεί.
Αλλά η Κύπρος μένει μέσα στην ψυχή μου «πληγή από φρικτό μαχαίρι», για να εκφραστώ καβαφικά.
Μου ζητήθηκε τις ημέρες των μεγάλων εορτών από τους βετεράνους της ΕΟΚΑ να ξαναπάω στο Νησί για μια ομιλία στις 29/30 Ιανουαρίου. Δυστυχώς, είχα δεσμευτεί ιατρικώς κι έτσι δεν είχα τη χαρά να αντικρύσω για πολλοστή φορά το Νησί της Αφροδίτης. Ίσως τον Απρίλιο.
Πέρασα όλο τον Ιανουάριο με την αγωνία για το πως θα εξελιχθεί ο νέος κύκλος των συνομιλιών γύρω από το Κυπριακό.
Οφείλω να ομολογήσω ότι δεν έχω καμμιά εμπιστοσύνη στη διπλωματική ευστροφία των ελληνικών κυβερνήσεων, και, περισσότερο, της παρούσης κυβερνήσεως, που κυριαρχείται από έναν ναρκισσιστικό ερασιτεχνισμό.
Πίστη μου ήταν και είναι ότι, χωρίς ισχυρές αμυντικές και επιθετικές ένοπλες δυνάμεις, δεν πρόκειται να δοθεί λύση βιώσιμη στο Κυπριακό.
Οι Τούρκοι, παλαιόθεν και τώρα, δεν σέβονται τη διπλωματία, σέβονται τη δύναμη. Η υπογραφή μας σε μια
συμφωνία τότε μόνον έχει ισχύ, αν μαζί με αυτή υπάρχει και η κόψη του σπαθιού η τρομερή.
Ο Ισμέτ Ινονού, ο σοβαρώτερος πολέμιος του ελληνικού Στρατού κατά τον πόλεμο στη Μικρασία, αν υπέγραψε τη Συνθήκη της Λωζάννης, δεν είναι διότι σαγηνεύτηκε από τη διπλωματική ευστροφία του Ελ. Βενιζέλου.
Η αναμφισβήτητη διπλωματική ευφυΐα του Βενιζέλου θα ήταν για τους Ισμέτ και Κεμάλ αραιός καπνός, αν σε χρόνο ρεκόρ δεν είχε σχηματισθεί η στρατιά του Έβρου. Που ήταν έτοιμη για μια νέα επίθεση.
Πολλοί διερωτώνται γιατί τώρα ο Ερντογάν ανακινεί μετά από περίπου έναν αιώνα το θέμα της Συνθήκης της Λωζάννης και γιατί μιλάει (μάλλον μιλούσε) για «σύνορα της καρδιάς»; Ήταν μια άμεση απειλή και για την Συρία αλλά και για τη χώρα μας. Έβαζε ξανά στο τραπέζι το θέμα της πετρελαιοφόρου περιοχής της Μοσσούλης, των ελληνικών νησιών και της Δυτ. Θράκης.
Ήθελε -και θέλει- πριν προχωρήσει σε περαιτέρω διεκδικήσεις να κλείσει κατά τρόπο συμφερτικό -γι’ αυτόν, φυσικά- το Κυπριακό.
Και εξακολουθεί να το θέλει προτού η κυπριακή κυβέρνηση ισχυροποιήσει το οικονομικό και αμυντικό της μέτωπο με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Όλα όμως του πήγαν στραβά. Μετά το αποθεωτικό καρναβάλι για να γιορτάσει μια επέτειο της Αλώσεως, το ένα κακό μετά το άλλο του έπεφταν στο κεφάλι.
Και ήταν αναπόφευκτο.
Η Τουρκία δεν έχει πληθυσμιακή συνοχή. Γι’ αυτό πάντα έγραφα και πάντα δίδασκα ότι το λεγόμενο «ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της Τουρκίας» είναι λάθος.
Ο χρόνος λειτουργεί εναντίον της Τουρκίας. Απτό παράδειγμα η Κύπρος. Για να ελέγχει τα κατεχόμενα διατηρεί στο Νησί μια δύναμη 30.000-35.000 ανδρών. Χώρια το ναυτικό και η αεροπορία. Αυτό σήμαινε μια συνεχή οικονομική αιμορραγία.
Τώρα σημαίνει και κάτι άλλο. Μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου ο Ερντογάν χρειάζεται στρατό για να τον διοχετεύσει προς τα μέτωπα του Ιράκ και της Συρίας, όπου λαμβάνει σάρκα και οστά το κράτος των Κούρδων.
Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Ο Ερντογάν δεν έχει πλέον εμπιστοσύνη στον τουρκικό στρατό που βρίσκεται στην Κύπρο, άλλ’ ούτε και στο πληθυσμιακό στοιχείο που μεταφέρθηκε μετά την εισβολή από την Ανατολία. Οι περισσότεροι από τους «φερτούς» είαι Κούρδοι.
Από τους εντοπίους οι λεγόμενοι «Λινοπάμπακοι» (πρώην χριστιανοί που έγιναν μουσουλμάνοι) έχουν αρχίσει να αγανακτούν, κάποιοι άρχισαν να αναθυμούνται και τη μητρική τους γλώσσα, την Ελληνική, που μόνον αυτή γνώριζαν, όταν τους πρωτογνώρισα στο Νησί.
Αν ένα κίνημα αντι-ερντογανικό εκδηλωθεί στο Νησί από στρατιωτικούς, δεν θα είναι εύκολο να κατασταλεί.
Ούτε νομίζω ότι οι «κυπριωτοποιημένοι» Κούρδοι και οι «Λινοπάμπακοι» θα συμπαραταχθούν με τη στρατιωτική αστυνομία που η Τουρκία διατηρεί στο Νησί, για να επιτηρεί τους στρατιωτικούς και τους κακώς ονομασθέντες Τουρκοκυπρίους. Βέβαια, πιο κακή είναι η ονομασία Ελληνοκύπριοι.
Αυτό που νομίζω ότι προέχει είναι η μη λήψη βιαστικών αποφάσεων. Μια τεχνική κατασκευή ελληνοτουρκικού κράτους, όπως και στο παρελθόν, θα οδηγήσει σε κατάρρευση και, πιθανώς, σε νέο αιματοκύλισμα.
Το μπαλάκι της εναλλασσόμενης προεδρίας θα δημιουργήσει μια σεισμική κατάσταση διαρκείας.
Η επάνοδος των προσφύγων (Ελλήνων και μουσουλμάνων) στα χωριά και στις πόλεις τους είναι κάτι συγκινητικό αλλά εξαιρετικά ανισότιμο.
Οι Έλληνες θα βρουν ερείπια και χέρσα χωράφια, οι μουσουλμάνοι θα διεκδικήσουν περιουσίες που, χάρη στην φιλοπονία των διωγμένων χριστιανών, πήραν τεράστια αξία.
Και απ’ ό,τι ξέρω ελάχιστοι από τους πρόσφυγες φίλους μου είναι διατεθειμένοι να γυρίσουν στις πόλεις και στα χωριά τους και να ξαναρχίσουν μια νέα ζωή.
Αυτό που μπορεί να γίνει είναι τούτο: Ένας πιο δίκαιος διακανονισμός στο εδαφικό. Η Αμμόχωστος και η Μόρφου στα χέρια των Ελλήνων θα ήσαν πηγή ευπορίας και για τους ίδιους τους μουσουλμάνους. Όπως ήταν παλιά.
Ας μη ζητάμε τώρα λύση που μπορεί τα πάντα να διαλύσει. Ευτυχώς ο Ερντογάν έδωσε και πάλι ένα δείγμα της τουρκικής μπαμπεσιάς.
ΣΑΡΑΝΤΟΣ Ι. ΚΑΡΓΑΚΟΣ
Ιστορικός, συγγραφέας
