Πατριώτης είναι:
Αυτός που χωρίς μισαλλοδοξία σέβεται την Χριστιανική μας Πίστη, αγαπά την γλώσσα μας, διατηρεί τις παραδόσεις μας, μελετά και θέλει να γνωρίζει αλλά και να μεταδίδει στα παιδιά μας γνώσεις για τους προγόνους μας και για τις μεγάλες πράξεις τους ως πρότυπα και παραδείγματα.
Μην παραλείποντας, όμως, να τονίζει και τα σωστά παιδευτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τα ελαττώματα και τα λάθη τους.
Αυτός που προσπαθεί να καλλιεργεί ιδανικά και να μεταγγίζει στους νέους μας συ- νειδητοποιημένη εκτίμηση της εθνικής μας ταυτότητας.
Αυτός που σέβεται και υπερασπίζεται την έννοια πατρίδα και αναλαμβάνει προσωπική ευθύνη για πράξεις, μικρές ή μεγάλες, που την τιμούν και την καταξιώνουν στην παγκόσμια εκτίμηση.
Αυτός που νοιάζεται για το συλλογικό συμφέρον του έθνους, συνεργάζεται εποικοδομητικά γι’ αυτόν τον σκοπό και βάζει το ατομικό του συμφέρον πάντα σε δεύτερη μοίρα:
Πατριώτης, όμως, δεν είναι:
Αυτός πομέ την συμπεριφορά του και τις απόψεις του δίνει στους ξένους λαβή και δικαιολογίες για υποτίμηση και απαξίωση τής πατρίδας μας και, γενικότερα, των συμπατριωτών μας,
Αυτός που απαξιώνει στην συνείδηση των νέων παιδιών μας κάθε-προσπάθεια για μόχθο και «αριστεία», πρεσβεύοντας ότι αποτελεί «ρετσινιά» και, κατά συνέπεια, υποστηρίζει ότι σημασία έχει το να περνάμε καλά, να μένουμε στην μετριότητα, βγάζοντας, με όσο γίνεται λιγότερα προσόντα και λιγότερο κόπο -με «δωράκια», μίζες και διαπλοκές, όσο γίνεται περισσότερα χρήματα.
– Αυτός που διαλέγει και προβάλλει μόνο τα μελανά σημεία της “ιστορίας μας, αυτός που καίει την σημαία μας για να διαμαρτυρηθεί για την καταδίκη ανθρώπων που έχουν διαπράξει εγκλήματα, αλλά την κραδαίνει θριαμβευτικά όταν νικήσει η ποδοσφαιρική ομάδα «του» στην όποια, κυριολεκτικά, ορκίζεται και πιστεύει.
Αυτός που ρυπαίνει το περιβάλλον, καταστρέφει τα ιστορικά μας μνημεία, καλλιεργεί τον φανατισμό και τον διχασμό, μή ανεχόμενος ποτέ μια γνώμη αντίθετη από την δική του.
Αυτός που εκμεταλλεύεται σκοπίμως τον όρο «πατρίδα» και καπηλεύεται μια κίβδηλη ιδιότητα, αυτήν του δήθεν «πατριώτη», για προσωπικό του όφελος και για να εξασφαλίσει για τον εαυτό του οφίκια και αξιώματα. Διότι το μόνο κριτήριο για να διακρίνουμε τον αληθινό πατριωτισμό από την εθνικιστική καπηλεία είναι ή ανιδιοτέλεια.
Αυτός, τέλος, που αρνείται οποιαδήποτε αυτοκριτική και προσωπική ευθύνη, αφού θεωρεί ότι για όλα τα δεινά μας φταίει πάντα κάποιος άλλος, «φταίει το κράτος», «φταίνε οι πολιτικοί» (που αυτός έχει ψηφίσει), «φταίνε οι ξένοι»…, είναι βέβαιο πως δεν είναι πατριώτης.
Μερόπη Σπυροπούλου
Ομότιμος Καθηγήτρια
Πανεπιστημίου Αθηνών
