Η μάνα μου θρηνούσε ως τα βαθιά γεράματά της τον αδελφό της τον θείο Αλέκο που είχε πεθάνει από την θανατηφόρο νόσο των άκρων εντέρων τον λεγόμενο ειλεό, μέσα στο τσαγκαράδικό του, εκεί δίπλα στο χαλβατζήδικο του Χαμπούρη, μέρα μεσημέρι.
Πως να τον ξεπεράσει;
Εκτός των άλλων ήταν ένας Ερμής, ένας Άδωνις!
Ένας άνδρας αγγελικής ομορφιάς, ένας τύπος ανδρός σαν του σχωρεμένου εθνάρχη Καραμανλή και ας ήταν ο θείος παλιός κομμουνιστής και παρεξηγιότανε όταν η μάνα μου τον παρομοίαζε με τον δεξιό πολιτικό.
Μετά τον θάνατο της μάνας μου, μου δόθηκε επιτέλους η ευκαιρία να περιεργασθώ την μοναδική φωτογραφία που έκρυβε επιμελώς στα κιτάπια της, όπου το πρόσωπο του θείου Αλέκου που τραβήχτηκε η φωτό στο σπίτι του στο Αλή-Μπέη (εξώπολη) ένα γιορτινό ονομαστικό μεσημέρι με όλο το συγγενολόι, διακρινόταν καθαρά, δεν σκιαζόταν από το γείσο του πηλικίου του.
Μύτη ίσια αρχαιοελληνική, μάτια αμυγδαλωτά εντυπωσιακά, πηγούνι θεληματικό αντρίκιο, τον Μπάρτ Λάνκαστερ τον ηθοποιό θύμιζε.
Τον ηρωποιεί η πόζα ή έτσι μου φαίνεται, ρώτησα μια γηραλέα γειτόνισσα στο μαχαλά της Εξώπολης.
«Όχι, έτσι έμοιαζε, ομολόγησε με την ειλικρίνεια της παλιάς δασκάλας εκείνη.
Ο άνθρωπος όμως, ξέρεις, συνέχισε η καλή εκπαιδευτικός, δεν αποτελεί παιδί μου, το άθροισμα των χαρακτηριστικών του.
Ο άνθρωπος, και συγκεκριμένα ο θείος σου, είναι ότι εκπέμπει, η ατμόσφαιρα που δημιουργεί γύρω του.
Αυτό θυμόμαστε από τον καθέναν.
Και αυτό καμιά φωτογραφία δεν μπορεί να το δείξει».
Έτσι τελείωσε την απάντησή της η παλιά γειτόνισσα του θείου μου.
«Εκτός και αν την είχε τραβήξει κάποιος ιδιαίτερα ταλαντούχος φωτογράφος, όπως την εποχή εκείνη υπήρχε στην Αλεξ-πολη το φωτογραφείο Παναγιώτου, καλλιτεχνικό της τέχνης αυτής». Συμπλήρωσα εγώ.
«Ίσως» παραδέχθηκε η συμπαθής γριούλα.
Συγκρίνοντας τη σημερινή απεικόνιση, της φωτογράφισης γενικά, διαπιστώνουμε παγκόσμια αλλαγή.
Ας το δούμε εδώ στη πόλης μας. Το πένθιμο εμβατήριο δυναμώνει, η πομπή αργοζυγώνει με το που εμφανίζονται οι μαέστροι από τις μπάντες, την στρατιωτική και αυτή του Δήμου.
Όλη η λεωφόρος της Δημοκρατίας στα πιο κεντρικά της σημεία, σηκώνεται στις μύτες.
Αδημονούν να θαυμάσουν τη φιλαρμονική, τα αστραφτερά πνευστά, την παράταξη και το ρυθμικό βήμα.
Πιο πολύ επικεντρώνει τη προσοχή των παρευρισκομένων θεατών, ο τρόπος που χειρίζεται τα πλήκτρα της γκραν κάσας ο ευσταλής μουσικάντης της Δημοτικής Φιλαρμονικής, ο «γάτος» δικηγόρος στο επάγγελμα, Άκης.
Δονούνται όλοι από θρησκευτική κατάνυξη λαχταρούν να αντικρύσουν τον ανθοστόλιστο Επιτάφιο, τον ξύλινο σταυρό, και το ακάνθινο στεφάνι;
Θέλουν μήπως να καμαρώσουν τις κοπέλες της συνοδείας που κρατούν πανέρια με ροδοπέταλα;
Τίποτε από τα παραπάνω δεν ενδιαφέρονται να δουν. Δεν ενδιαφέρονται γενικώς να δουν.
Να ΑΠΟΘΑΝΑΤΙΣΟΥΝ φλέγονται.
Αναρίθμητα κινητά, κάμερες, τάμπλετ σημαδεύουν την πομπή.
Εντάξει, ο Τόλης Σιάτρας, το ΣΤΑΡ-ΦΩΤΟ οι κάμερες των τοπικών τηλεοπτικών καναλιών. Επαγγελματίες είναι, την δουλειά τους κάνουν.
Οι κάτοχοι όμως των προαναφερθέντων φωτογραφικών μέσων, ακουμπούν ταυτόχρονα το πλήκτρο REC ή όπως αλλιώς λέγεται και οι παράλληλες εγγραφές ξεκινούν.
Οι πιο μικρόσωμοι ανεβαίνουν στις καρέκλες και στα τραπέζια ακόμα των καφετεριών και ζαχαροπλαστείων που βρίσκονται στο ένα πεζοδρόμιο από τη θέση του παλιού Σινεμά ΤΙΤΑΝΙΑ μέχρι τη γωνία της 14ης Μαΐου και στ’ άλλο, από τη στοά του Επιμελητηρίου έως στα οπτικά του Βαρτάν.
Οι τολμηρότεροι σκαρφαλώνουν στα δέντρα.
Σ’ αυτή την περίπτωση, είδα με έκπληξη έναν φίλο συμπατριώτη, τον κοντό οικοδόμο ΑΝΤΑΣ (Τάσος ο κωλοτούμπας το παρατσούκλι του, για τους παλιούς Αλεξ-πολίτες) με κάμερα στα μάτια του να απαθανατίζει την πομπή. Και μη χειρότερα.
Αυτός κάποτε έβλεπε μηχανή ΚΟΝΤΑΚ και νόμιζε ότι ήτανε πακέτο τσιγάρα.
Δίπλα του σκαρφαλωμένος σε μια Ακακία, ο φίλος Φώντας ο ηλεκτρονικός και μανιώδης Ταβλαδώρος του καφέ ΣΑΚΗΣ να αμολάει τηλεκατευθυνόμενο ελικοπτεράκι με ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μάτι λήψεως εικόνων για να εξασφαλίσει πανοραμική εγγραφή.
Το drone ή όπως στο διάλογο το λένε ήταν -έλεγε την άλλη μέρα στο ΚΑΦΕ- δικής του επινόησης.
Και να ταν μόνο αυτό.
Οι περισσότεροι επώνυμοι και μή, όλων των κοινωνικών τάξεων, με τα κινητά φλεγότανε να αποθανατίσουν.
Οι Αλεξ-πολίτες φαίνεται ότι παρακολουθούν την εξέλιξη της τεχνοτροπίας φωτογράφισης με τις επιταγές της προόδου.
Μόλις, λοιπόν, απέρχεται ο επιτάφιος ή άλλη πανηγυρική εκδήλωση στην πόλη, οι ερασιτέχνες αυτοί συμπατριώτες μας απενεργοποιούν τις συσκευές τους και σπεύδουν περιχαρείς στο σπίτι να κάνουν «φαρφάρα» στους οικείους τους για την επιδεξιότητα στη φωτογραφία.
Το υλικό που τράβηξαν μπορεί να περιμένει.
Θα το απολαύσουν με την ησυχία τους στις μέρες αργίας. Έκλεισαν τις στιγμές στο ψηφιακό αρχείο τους.
Θυμάμαι στα νιάτα μου τις μηχανές, να παίρνουν φιλμ 24 ή 36 πόζες.
Φωτογραφίζαμε τότε με σχετική φειδώ, για να μην τις σπαταλήσουμε.
Κάθε φορά, πριν πατήσουμε το κουμπί, ρυθμίζαμε προσεκτικά την ταχύτητα και το βάθος πεδίου. Έτσι μας συμβουλεύαν οι παλιοί επαγγελματίες φωτογράφοι οι σχωρεμένοι Δαΐδης, Παράσχος και Παναγιώτου.
Όσοι απ’ εμάς ήταν πολύ μερακλήδες, έφτιαχναν μες στο σπίτι τους αυτοσχέδιους σκοτεινούς θαλάμους.
Δεν ξεχνώ το γειτονάκι μου, τον αείμνηστο Αλέκο κλητήρα της Εμπορικής Τράπεζας να μας επιδεικνύει τις εμφανίσεις που μόνος του έκανε, στο δωμάτιο του σπιτιού του.
Όσοι πάλι από εμάς γνώριζαν την εξέλιξη των μηχανών, κατείχαν συσκευές με τηλεφακούς, ευρυγώνια, φλας και άλλα προοδευτικά αξεσουάρ.
Σημειώνω εδώ την κατάρτιση και την τεχνική του φίλου Μιχάλη Μπολιάκη, άριστου επαγγελματία σήμερα φωτογράφου.
Ευχαριστώ επίσης τον φίλο ΜΠΟΝΤΟΛΑ που νεαρός τότε που ήμουν, με έδινε συμβουλές με ποιο τρόπο να φωτογραφίζω θαλασσινά τοπία και καράβια.
Αλλά, ειρήσθω εν παρόδω, δεν ξεχνούν με τίποτα οι παλιοί Αλεξ-πολίτες τον αυτοδίδακτο φωτογράφο, αείμνηστο, Κυριάκο (πρώην μπαρμπέρης) που έβγαζε φωτογραφίες ΑΚΟΡΝΤΕΟΝ.
Δηλαδή, σε μια πόζα ο φωτογραφιζούμενος παρουσίαζε πολλαπλά και διαδοχικά ενσταντανέ στους γιακάδες, στα μανίκια και παπούτσια του.
Ένα κοκτέιλ εικόνων και σκιών που οφειλόταν στο ότι ο φουκαράς ήταν κουτσός στο ένα πόδι και δεν είχε καλή έδραση όταν φωτογράφιζε το θύμα του.
Το γεγονός είναι ότι μέχρι την επέλαση της ψηφιακής τεχνολογίας, μετρημένες στιγμές από τη ζωή του μέσου Αλεξ-πολίτη, αποτυπωνόταν σε ακίνητες εικόνες ή ηχογραφούνταν από κάποιο μαγνητόφωνο.
Είχαμε στα σαλόνια μας κορνιζαρισμένα τα πορτρέτα των παππούδων καθώς και τη γαμήλια φωτογραφία των αδελφών μας.
Είχαμε οικογενειακά άλμπουμ, τον μπαμπά μας στη δουλειά πάνω, τη μαμά με τις φιλενάδες και γειτόνισσες στην τελετή του ΚΛΥΔΩΝΑ του μαχαλά και άλλες παρόμοιες.
Τις δικές μας προσωπικά σε νεαρή ηλικία με τα πάρτυ στις αυλές των σπιτιών μας, τις εκδρομές με το σχολείο, με το ποδήλατο στον παραλιακό με φόντο το ΠΑΣΑΛΙΚΙ ή τον Φάρο, τις καλοκαιρινές στην πλαζ για μπάνιο και πολλές άλλες.
Κρατάω ακόμα μία κυρίως μνημονιακή προσωπική ή παραδομένη στην παραλία του ΦΛΟΙΣΒΟΥ για κολύμπι κάποιο απομεσήμερο με μια παρέα φίλων που ξεχώριζε στο μέσον της φωτό ο σημερινός εκδότης της Ε.Θ. Σταύρος Κονδύλης με το εντυπωσιακό λαστέξ μαγιό του, ξεχωριστό για την εποχή του, αφού όλοι οι νεαροί της πόλης τότε φόραγαν μαγιό μακό ή καμποτένια.
Αφήστε, λοιπόν, κάτω τις κάμερες και τ’ άλλα φωτογραφικά μοντέρνα διαόλια.
Σταματήστε να ποζάρετε και να τραβάτε την κάθε στιγμή, εμμονικά, νευρωτικά, λες και φοβάστε πως αν δεν έχετε αποδείξεις ότι βρεθήκατε εκεί, ότι κάνατε εκείνο είτε το άλλο, δεν θα μπορέσετε να πείσετε ούτε τους ίδιους σας τους εαυτούς.
Η μνήμη σας είναι πολύ πιο ισχυρή, ασύγκριτα πιο αξιόπιστη, από της μνήμη του κινητού σας.
Ή φωτογραφίζεις Αλεξ-πολίτη, ή ζεις.
Ο Σχολ-ιαστής
