ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ ΣΤΟ ΘΡΑΚΙΚΟ ΠΕΛΑΓΟΣ

Η δραστηριότητα των Ελλήνων Αλιέων συνεχώς συρρικνώνεται, ενώ αντιθέτως των γειτόνων μας αυξάνεται – Οι Τούρκοι ψαράδες να υποχρεωθούν σε εφαρμογή της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας – Γιατί διαιρούμε το Αιγαίο με βάση τον 25ο Μεσημβρινό; – Η Αλεξανδρούπολη χωρίς ψαραγορά 

Συνεχίζουμε τη δημοσίευση κειμένων, από το γενικό θέμα «Τι συμβαίνει στο Θρακικό Πέλαγος», παρουσιάζοντας την πέμπτη και τελευταία υπο-θεματική ενότητα : Η αλιεία στο Θρακικό Πέλαγος.

***

Η σημερινή Αλεξανδρούπολη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι προέρχεται από το μικρό ψαροχώρι της δεκαετίας του 1870.

Η αλιεία ήταν η πρώτη δραστηριότητα αυτού του τόπου και για πολλά χρόνια έπαιζε σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της περιοχής. Δεν ήταν τυχαίο που το 1974, η ελληνική Πολιτεία αναγνωρίζοντας την αυξημένη αλιευτική δραστηριότητα της Αλεξανδρούπολης, δημιούργησε μια «Ιχθυόσκαλα» και παράλληλα δίπλα από το λιμάνι λειτουργούσε και «Ψαραγορά».

Σήμερα, η «Ιχθυόσκαλα» υπολειτουργεί ενώ η «Ψαραγορά» κατεδαφίστηκε το 2009. Προμηνύματα αδιαφορίας των τοπικών αρχόντων για τον κλάδο της αλιείας. 

Εδώ να αναφερθεί ότι όλη η ακτογραμμή του νομού Έβρου διοικητικά ανήκει σε ένα και μόνο Δήμο, το Δήμο Αλεξανδρούπολης και όλη η ακτογραμμή της Θράκης, από την ανατολική εσχατιά των συνόρων μέχρι τις εκβολές του Νέστου ποταμού, αστυνομεύεται από μια και μόνο Λιμενική Αρχή, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Αλεξανδρούπολης.  

Ο Έλληνας ψαράς που δραστηριοποιείται στο Θρακικό πέλαγος, ειδικά μετά την ένταξη της χώρας μας στη Ευρωπαϊκή Ένωση το 1981, αντιμετωπίζει πολλαπλά προβλήματα τόσο από την ευρωπαϊκή όσο και την ελληνική νομοθεσία και επιπλέον με τις καθαρά τοπικού χαρακτήρα απαγορεύσεις. 

Την ίδια στιγμή που η δραστηριότητα των ελλήνων αλιέων στο Θρακικό πέλαγος συνεχώς συρρικνώνεται, αντιθέτως των γειτόνων μας αυξάνει. 

***

Τα θέματα αλιείας, υπάγονται στο Υπουργείο Γεωργίας (σήμερα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – ΥΠ.Α.Α.Τ). Το ίδιο Υπουργείο, έχει την ευθύνη της επιστημονικής παρακολούθησής της και της νομοθετικής ρύθμισης όλων των δράσεών της. Για την έκδοση αδειών αλιείας, τους τρόπους, τις μεθόδους, τα μέσα, τα είδη, τις ζώνες, τις εποχές αλιείας κ.ο.κ. Από το ΒΔ 666/1966 «Περί αδειών αλιευτικών σκαφών» προβλέπεται η διαδικασία έκδοσης των αδειών των αλιευτικών σκαφών οι οποίες σημειωτέον ισχύουν μόνο για την ελληνική επικράτεια δηλαδή μόνο εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων που είναι τα 6 ν.μ. 

Η αστυνόμευση της θαλάσσιας αλιείας,  δηλαδή ο έλεγχος τήρησης της σχετικής νομοθεσίας, είναι αρμοδιότητας του Λιμενικού Σώματος(σήμερα Λ.Σ/ΕΛ-ΑΚΤ). Το προσωπικό του βεβαιώνει τις αλιευτικές παραβάσεις και επιβάλλει τις προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις. Από το Ν.Δ 420/1970 «Αλιευτικός Κώδιξ» προβλέπεται η διαδικασία επιβολής κυρώσεων (πρόστιμα, κατασχέσεις, αργίες, πειθαρχικές ποινές) από τις Λιμενικές Αρχές για τις αλιευτικές παραβάσεις. Οσάκις δε, η νομοθεσία προβλέπει και ποινικές κυρώσεις, τις παραπέμπει παράλληλα στη Δικαιοσύνη.

Και τα δυο νομοθετήματα, εξακολουθούν και ισχύουν και φυσικά και για το Θρακικό.

Το πρώτο επίσημα καταγεγραμμένο ελληνοτουρκικό επεισόδιο στο Θρακικό Πέλαγος, συνέβη το 1978 μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα και σε απόσταση 4 ν.μ νοτιοανατολικά από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Το αλιευτικό  «ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ψ» εμβολίστηκε από τουρκική τορπιλάκατο και η Αλεξανδρούπολη θρήνησε για τον πνιγμό ενός 20χρονου παλικαριού, μέλους του πληρώματος.

Από τότε, παρόμοια επεισόδια – ευτυχώς χωρίς θύματα –  έχουν καταγραφεί πολλά. Στις εκβολές του Έβρου, στη Σαμοθράκη, κυρίως γύρω από τη Βραχονησίδα Ζουράφα (Λαδόξηρα), την ελληνικότητα της οποίας επίσημα οι Τούρκοι, την αμφισβητούν από το 1996, στη Μαρώνεια και στις αρχές του 2017 και του 2018 περισσότερα από είκοσι τουρκικά αλιευτικά σκάφη τύπου γρι-γρι έφτασαν να αλιεύουν μέχρι και ανατολικά της Θάσου. 

Σύμφωνα με στοιχεία της εφημερίδας Hürriyet, από τη  δεκαετία του 1970 μέχρι την δεκαετία του 1990, οι Έλληνες εκμεταλλεύονταν το 90% περίπου των αλιευμάτων του Βορείου Αιγαίου, μιας πολύ πλούσιας σε αλιεύματα περιοχής καθώς ο μεγαλύτερος όγκος των ψαριών που έρχονται από τα νερά της Μαύρης Θάλασσας και του Μαρμαρά, κατευθύνονται  σ’ αυτό.

Οι Τούρκοι, (όπως υποστηρίζουν τα τουρκικά στοιχεία), που είχαν περιοριστεί μόνο στο 10% άρχισαν να συνειδητοποιούν τι χάνουν και σταδιακά μπήκαν με πολλές απαιτήσεις στο χώρο με αποτέλεσμα την τελευταία δεκαετία, να καταφέρουν να εκμεταλλευτούν πάνω από το 30% των αλιευμάτων με αυξητικές τάσεις.

Τώρα οι φιλοδοξίες τους φτάνουν ακόμη ψηλότερα και διεκδικούν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό το χρυσοφόρο αλιευτικό πεδίο.

Πως αντιμετωπίζει σήμερα η Ελληνική Πολιτεία τους ψαράδες της Θράκης ;

Δυστυχώς, οι ψαράδες της Θράκης έχουν εγκαταλειφτεί. Το είχαμε αναφέρει έγκαιρα ( φύλλο Ε.Θ, 7-9-2013 ‘Η Αλεξανδρούπολη χάνει τώρα και την αλιεία της’). Και ‘’για του λόγου το αληθές’’ μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία που μιλούν από μόνα τους : 

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ  ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Στις 25 Ιανουαρίου 1983, η Ευρωπαϊκή Ένωση με την 170/83 απόφαση (Council Resolution No. 170/83) ζήτησε από όλα τα παράκτια κράτη-μέλη  της να δημιουργήσουν μια αλιευτική ζώνη 12 ν.μ. ανεξάρτητα εάν διέθεταν χωρικά ύδατα 6 ή 12 ν.μ και η οποία θα ίσχυε από 1η Ιανουαρίου 1993.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, στις 25 Οκτωβρίου 1990, κάλεσε στην Άγκυρα όλους τους πρέσβεις των κρατών μελών της ΕΕ εκτός από τον Έλληνα πρέσβη, για να διαμαρτυρηθεί για αυτή την απόφαση και να ζητήσει να μην ισχύει για την Μεσόγειο !!!

Δυστυχώς, η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο δεν παραπονέθηκε για τον αποκλεισμό του Έλληνα πρέσβη αλλά ούτε αντέδρασε στη θέση της Τουρκίας που έθιγε κυριαρχικά μας εθνικά δικαιώματα στο Αιγαίο.

Έτσι η ΕΕ αποδέχτηκε τα αίτημα της Τουρκίας και σήμερα βλέπουμε ξεκάθαρα τα τραγικά λάθη μας και την τεράστια ταλαιπωρία των ψαράδων μας.

Από το 1999, η Ε.Ε έχει επιβάλει τη δορυφορική παρακολούθηση των επαγγελματικών αλιευτικών σκαφών στα κράτη-μέλη της. Με τον αριθ. 404/2011 κανονισμό της ΕΕ με τον οποίο ρυθμίζονται τα θέματα των συσκευών δορυφορικού εντοπισμού των αλιευτικών σκαφών και τη διαβίβαση δεδομένων στα κέντρα παρακολούθησης σκαφών προβλέπεται ποσοστό αξιοπιστίας 99% του γεωγραφικού στίγματος που εκπέμπουν οι συσκευές καθώς και σφάλμα στίγματος μικρότερο των 500 μέτρων. Όμως, υπέρογκα πρόστιμα επιβάλλονται στα ελληνικά αλιευτικά σκάφη που εμφανίζουν αποκλίσεις από τα επιτρεπόμενα όρια νόμιμης αλίευσης κατά μέσον όρο 200 μέτρων, απόστασης δηλαδή που εμπίπτει στο προβλεπόμενο σφάλμα στίγματος. Αυτό συμβαίνει κυρίως στις εκβολές του Έβρου όπου δυστυχώς δεν λαμβάνεται υπόψη και το ευμετάβλητο της ακτογραμμής. 

Το 2013, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έδωσε 50 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα ‘’Leader  Αλιείας 2013‘’, σε παράκτιες και νησιωτικές περιοχές. Η Θράκη δεν πήρε ούτε ένα ευρώ. Οι ψαράδες  σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως για παράδειγμα στους νομούς Καβάλας και Ευβοίας που εντάχτηκαν στο πρόγραμμα, δεν λέμε ότι κακώς εντάχτηκαν, αλλά τίθεται το ερώτημα: αυτοί αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα από τους Θρακιώτες που ψαρεύουν υπό την απειλή των ακταιωρών της γείτονος ; 

Η  Ε.Ε,  από 1^η  Ιανουαρίου 2014, έθεσε σε ισχύ τη νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική, ένα σύνολο μέτρων και κανόνων, με στόχο τη διαχείριση των ευρωπαϊκών αλιευτικών στόλων και τη διασφάλιση αλιευτικών πρακτικών που δεν υπονομεύουν την αναπαραγωγική ικανότητα των ιχθυοπληθυσμών. Η νέα ΚΑΠ ορίζει να προβλεφθούν όρια αλιευμάτων, τα οποία θα είναι βιώσιμα και θα συμβάλουν στη μακροπρόθεσμη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων.

Στα πλαίσια αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2016, κατέληξε, στις 30 Μαρτίου 2017, στην υπογραφή της Διακήρυξης της Μάλτας, γνωστής και ως «MedFish4Ever».  

Στη διάσκεψη της Μάλτας «MedFish4Ever», συμμετείχαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 8 κράτη μέλη (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Ελλάδα, Κύπρος), 7 τρίτες χώρες (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Αίγυπτος, Τουρκία, Αλβανία, Μαυροβούνιο), ο οργανισμός FAO, η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο της ΕΕ για τη Μεσόγειο.

Η Διακήρυξη αυτή, ένα απτό παράδειγμα της πολιτικής καλής γειτονίας που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθορίζει λεπτομερές πρόγραμμα εργασίας για τα επόμενα 10 χρόνια για τη διάσωση των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου (σ.σ περιλαμβάνεται και το Θρακικό) και την προστασία του περιβαλλοντικού και οικονομικού πλούτου της. 

Η Διακήρυξη, υπεγράφη από τους εκπροσώπους των αρμόδιων υπουργείων δεκαπέντε χωρών της Μεσογείου. Για την Ελλάδα υπέγραψε ο Υπουργός  Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ Ευάγγελος Αποστόλου και για την Τουρκία ο Γενικός Διευθυντής του αντίστοιχου Υπουργείου, Mustafa Altug Atalay. 

Με την υπογραφή αυτή, το ζήτημα της ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων αλιέων στο Θρακικό, απέκτησε πλέον πολιτική διάσταση.

Τώρα έχουμε την ευκαιρία να απαιτήσουμε αυτό που θεωρητικά λέγαμε στο παρελθόν : Οι Τούρκοι ψαράδες να εφαρμόζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία,  όπως εδώ και χρόνια κάνουν οι Έλληνες συνάδελφοι τους.

Άλλωστε, μόνο έτσι θα επιτευχτεί και η διάσωση των ιχθυαποθεμάτων που επιδιώκει η Ε.Ε 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ  ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Για τα ξένα αλιευτικά σκάφη, συμπεριλαμβανομένων και των τουρκικών το Λιμενικό Σώμα έχει αρμοδιότητα ελέγχου τους μόνο αν αυτά αλιεύουν μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη) τα οποία είναι 6 ναυτικά μίλια. Το άρθρο 401 του Ποινικού Κώδικα «Αλιεία σε χωρικά ύδατα» αναφέρει «Αλλοδαπός που ψαρεύει χωρίς δικαίωμα στην αιγιαλίτιδα ζώνη του ελληνικού κράτους τιμωρείται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών».  

Το ζητούμενο είναι, οι Τούρκοι ψαράδες να εφαρμόζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως εδώ και χρόνια κάνουν οι Έλληνες συνάδελφοί τους σε όλο το Θρακικό. 

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με την 4023/64557/16-5-2014 Απόφασή του «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων δικαιολογητικών και διαδικασίας για την έγκριση αδειών αλίευσης σε αλιευτικά σκάφη » (ΦΕΚ 1307 Β/22-5-2014), η προκαλεί προβληματισμό, στο άρθρο 3 παρ. 3 αναφέρει : [ Η χρήση της άδειας αλίευσης στα διεθνή ύδατα, με το αλιευτικό εργαλείο «τράτα βυθού» απαγορεύεται στη γεωγραφική υποπεριοχή (GSA) 20, 22, 23 της ΓΕΑΜ  ως εξής: (α) από 24-5-2014 μέχρι 15-7-2014 σε όλες τις περιοχές (β) από 16-7-2014 μέχρι 01-10-2014 και δυτικά  του 25^ου μεσημβρινού της υποπεριοχής 22. Περιοχές και χρονικές περίοδοι απαγόρευσης θα επανεξεταστούν, εφόσον συντρέχουν λόγοι, μετά το 2015.]

Για να γίνει όμως κατανοητό το κείμενο και από μη ειδικούς απαιτούνται ορισμένες επεξηγήσεις : 

Ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, γνωστός με τα αρχικά FAO (Food and  Agriculture Organization) έχει κωδικοποιήσει όλες τις θαλάσσιες περιοχές στις οποίες ασκούνται αλιευτικές δραστηριότητες. Η Μεσόγειος μαζί με τη Μαύρη Θάλασσα έχουν τον κωδικό  37. 

Η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο (ΓΕΑΜ), General Fisheries Commission for the Mediterranean (GFCM), Περιφερειακή Οργάνωση Διαχείρισης της Αλιείας του Διεθνή Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, γνωστού με τα αρχικά FAO (Food and  Agriculture Organization)  εχει  χαρακτηρίσει το Αιγαίο ως υποπεριοχη (Geographical Sub-Area, GSA) με τον κωδικό 22 : 19 Δυτικό Ιόνιο, 20 Ανατολικό Ιόνιο, 21 Νότιο Ιόνιο, 22  Αιγαίο, 23 Κρήτη. 

25^ος Μεσημβρινός είναι αυτός που διέρχεται από το μέσον του Αιγαίου. Ξεκινά από τα παράλια του Νέστου ποταμού, σε απόσταση αναπνοής από την Ξάνθη, διέρχεται δυτικά της Λήμνου, περνά σε απόσταση αναπνοής από το Στενό του Καφηρέα (Εύβοια), διασχίζει την Τήνο και καταλήγει δυτικά του Ηρακλείου στην Κρήτη. 

Δηλαδή, αστυνομεύουμε τα διεθνή ύδατα που βρίσκονται δυτικά του 25^ου Μεσημβρινού και όχι αυτά που είναι ανατολικά του. Γιατί διαιρούμε το Αιγαίο με βάση τον 25^ο Μεσημβρινό, όταν η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο (ΓΕΑΜ) το έχει ενιαίο με κωδικό 22 ; Τι νόημα έχει η απαγόρευση μόνο δυτικά του 25^ου Μεσημβρινού;  Δεν επικοινωνούν μεταξύ τους τα ιχθυαποθέματα του Αιγαίου ;

ΕΙΔΙΚΕΣ  ΤΟΠΙΚΕΣ  ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ 

Στην ακτογραμμή του Έβρου υφίστανται ειδικές απαγορεύσεις που περιορίζουν κατά πολύ το αλιευτικό πεδίο. Συγκεκριμένα :

• Στις εκβολές του ποταμού Έβρου τα ελληνικά χωρικά ύδατα δεν είναι 6 ν,μ αλλά 3 ν.μ, σύμφωνα με Πρωτόκολλο Αθηνών  26-11-1926 το οποιο απορρεει από τη  Συνθήκη  της Λωζάννης  1923 (Ν.Δ 238/23)

• Στην ιστοσελίδα του Λιμενικού Σώματος στο Κέντρο Παρακολούθησης Αλιείας, υπάρχουν είκοσι απαγορεύσεις για την αλιεία στην περιοχή δικαιοδοσίας του Κεντρικού Λιμεναρχείου Αλεξανδρούπολης. http://www.hcg.gr/alieia/prohibitions/local/alexpoli.php 

• Υπάρχουν, πέντε  (5)  παράκτιες  εγκαταστάσεις με αγωγούς όπου σύμφωνα με το άρθρο  231  του Γενικού Κανονισμού Λιμένα  απαγορεύεται η αλιεία 500 μ.  εκατέρωθεν αυτών 

• Υπάρχει  το  Πεδίο  Βολής  Πετρωτών 

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ 

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)