Του ΣΧΟΛ-ιαστή
Η νεότερη όμως ιστορία της πόλης αρχίζει τη δεκαετία από το 1850 – (το είπαμε αυτό πιο πριν) που λίγοι ψαράδες από Αίνο, Μάκρη και Μαρώνεια δημιούργησαν εδώ τον οικισμό που μεγάλωνε συνεχώς.
Μια απόφαση και μια υπογραφή που πάρθηκαν εκεί γύρω στο 1868, στάθηκε η αιτία της δημιουργίας., Το ιστορικό ημερολόγιο της εποχής το λέει: Σύμβαση των Ανατολικών Σιδηροδρόμων με Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία, Αυστροουγγαρία και Ρωσία για σιδηρόδρομο να περνάει απ’ αυτά τα κράτη. Και να δεις φίλε μου πως άρχισε σε αυτή η ιστορία.
Βλέποντας την εξέλιξη και ανάπτυξη της περιοχής του όρμου Δεδέ-Αγατς, μεγάλα εργολαβικά τραστ, ευρωπαϊκής εταιρείες, κεφαλαιούχοι μετυχών τραπέζης και διάφοροι μεσάζοντες κοντραμπατζήδες αποφάσισαν το μεγάλο κόλπο της γραμμής τρένων Ανατολής-Δύσης.
Είμαστε πλέον κοντά στο 1897 και η πόλη μας συνεχώς μεγάλωνε.
Οι Ευρωπαίοι καταφερτζήδες που τρώγανε καλά και κλέβανε καλύτερα στον τόπο τους και εξουσιάζοντας μικρά κράτη με κατασκευές-ιδίου οφέλους, διότι ως γίνεται που όσο κλέβεις τόσο του ανοίγει η όρεξη για φρέσκα, σκεφθήκανε και την εκμετάλλευση της περιοχής μας με σιδηροδρομικό κόμβο-γελάδι.
Δηλαδή, μάτια αθώα γελαδίσια, δικά μας που δεν θα λέγαμε όχι να περάσει η γραμμή από δω.
Και να το σκηνικό·
Συμβούλιο εταιρείας Ανατ. Σιδηροδρόμων κάπου στη Βιένη, απόγεμα με τη συνηθισμένη συννεφιά της Αυστρίας, όταν ξαφνικά πετάχθηκε ένας σύμβουλος φραγκολεβαντίνος και έριξε την ιδέα.
– Ρε μακαντάσια, δεν φτιάχνουμε μια γραμμή να ενώσει με τρένα την Κωνσταντινούπολη, μέχρι Θεσσαλονίκη περνώντας από τον όρμο Δεδέ-Αγάτς που στην ευθεία και αργότερα την πάμε πιο βόρεια με Πύθιο, Βουλγαρία και φθάνουμε μέχρι τους Ρούσκι.
Θα φάμε καλά και θα έχουμε πιάσει και τουριστικό όφελος με το σεμπλόν Οράν Εξπρές.
Και τους εξήγησε ότι, έτσι και την στήσουμε με κρατικές επιχορηγήσεις βγαίνει πολύ ψωμί και από μεσιτείες και από εργολαβίες και άλλες κλεψιές.
Έτσι αποφασίστηκε και έγινε η σιδηροδρομική ένωση και μάλιστα με επίσημη διακρατική σύμπραξη αφού στο μικρό τους τόπο θα βοηθούσαν το διαμετακομιστικό εμπόριο.
Και να στη πόλη μας προξενεία Αυστροουγγαρίας, Βελγίου,, Γαλλίας, Ρωσίας, Περσίας και αργότερα το 1923 και της Ιταλίας.
Πιο μπροστά, όμως, γύρω 1880 μια Γαλλική εταιρεία που την λέγανε «ΦΑΝΩΝ και ΦΑΡΩΝ» έστειλε έναν τεχνικό απεσταλμένο μ’ αποστολή εκεί στον όρμο του Δεδέ-Αγάτς να εντοπίσει τοποθεσία για στήσιμο ενός Φάρου που θα εξυπηρετούσε τις ρότες των πλοίων των δικών της ναυσιοπλοιών που περνούσαν από το Θρακικό πέλαγος.
Εκείνη τη μέρα, λοιπόν, αριβάρισε στον τόπο μας μαζί με τον υπεύθυνο προϊστάμενό του.
Τον υποδέχθηκε ένας δικός μας περιφερειάρχης.
– Μποζούρ μεσιέ, μπον αριβέ, από πούθε ερχούστε ρε κουμπάροι;
– Μιλ μερσί, μεσιέ, από Γκουλουάζ Γαλλική εταιρεία είμαστε και ψάχνουμε μια καλή τοποθεσία, να στήσουμε ένα μεγάλο φανάρι, φάρο δηλαδή πολύ μερακλαντάν. Περ λε ετζιτέ μάρε.
Για το θαλάσσιο δρόμο.
– Πουρκουά;
– Πουρκυά ξεπουρκουά, συμφέρει και σας ρε κορόιδο Θρακιώτη.
Από δω ο κύριος προϊστάμενος ο μεσιέ Πρεμαρί, πρόεδρος με πλάκα το χρυσό γαλόνι και παρακαλώ κάθισε προσοχή μη σε πάρει ο διάολος.
Κομπρένε βου;
– Α, πάαινε ρε φραγκόκοτα, που θέλεις να μας φας το οικόπεδο, ανταπάντησε ο δικός μας.
– Αυτά τα ύπουλα καταφερτζήδικα δεν περνάνε.
– Η εταιρεία μας έχει αποφασίσει. Μας δίνεται το χώρο ή θα μπούνε ποδάρια στο γύψο;
– Έλα να μας τα βάλεις.
Όπως το γράφει και το σχετικό χρονικό της περιόδου, στην αρχή οι απεσταλμένοι το φέρανε διπλωματικά, ύστερα αγριέψανε. Είπανε.
- Ρε παιδιά έξω δηλαδή από του θα σας αλλάξουμε τα σώβρακα αν τσατιστούμε, δεν θα σας αδικήσουμε.
Τώρα, εδώ που τα λέμε, συνέφερε στον τόπο μια τέτοια κατασκευή. Τζάμπα βέβαια δεν έγινε, γιατί τζάμπα δεν σου διαβάζουνε μήτε τρισάγιο. Πήραμε και κάτι σαν αντιπαροχή.
Η πρώτη δουλειά, λοιπόν, ήτανε να γίνει φάρος από τους ψηλότερους που ‘χε η Ελλάδα, με 27 μέτρα και με τόξο ορατότητος 23 μίλια.
Η αλήθεια είναι ότι η Γαλλική εταιρεία έκανε σπουδαία δουλειά, συντονισμένη, μαστορίστικη, καθαρή και γρήγορη.
Στη βάση της βαθιάς εκσκαφής για το θεμέλιο ρίξανε τόνους λειωμένου μολυβιού, κάτι αγγονάρια σαν μενίρ και βράχους μαλτέζικους μαζί με χυτό σιμεντοκονίαμα φτιάχθηκε η βαπτιστή -έτσι λέγεται οικοδομικά- θεμελίωση, έξι ορόφους με πέτρινα εσωτερικά σκαλιά και πέντε πλατύσκαλα για να μη αλλοιθωρίζεις αναβαίνοντας. Έξοχη κατασκευή, χωρίς τζελτελέδες και καθυστερήσεις. Σωστή και προγραμματισμένη κατασκευή. Όχι, σαν τις δικές μας ακόμη και ώρα, που μια απλή τοποθέτηση οδικού φαναριού πορείας γίνεται με βαβυλωνειακή συνταγή.
Ποια είναι αυτή θα αναρωτηθείτε.
Την αναφέρουμε λοιπόν με καλαμπούρι και μη πείτε ότι δεν είναι έτσι. Να η Ελληνική συνταγή:
«Λαμβάνετε κασμάδες καμιά σαρανταριά, λαμβάνετε και ισάριθμους εργάτες, πέντε θα δουλεύουνε οι υπόλοιποι θα βλέπουν, θα προσέχει και οι επιστάτης ή επιβλέπων όλο το σκηνικό εργασίας και στο τέλος του ωραρίου να κάτι άτσαλα σκαψίματα, να κάρι μπάζα ατάκτως ερρημένα να κάτι λακούβες σαν κρατήρες, έκτακτα. Τα βράδυα αν περάσεις από εκεί για το σπίτι σου πηγαίνοντας, αν έχουν βάλει κανένα φανάρι προστατευτικό της όδευσης, έχει καλώς, ειδάλλως πέφτεις μέσα και τσακίζεσαι και δουλεύουνε κι οι γιατροί που ‘ναι φτωχοί άνθρωποι, αν τα καταφέρεις και περάσεις σώος παίρνεις δώρο ποδήλατο.
Έγινε, λοιπόν, ο Φάρος μας που είναι εμβληματικό στοιχείο της πόλης και μάλιστα με μεταμοντέρνα σηματοδοσία της ελασματικής των 10 σειρών υαλοπινάκων περιστροφής με εναλλαγή φωτεινής δέσμης για μετατροπή μελλοντικής εξέλιξης τεχνολογίας φάρων.
Αυτά.
Ο ΣΧΟΛ-ιαστής
