Του ΣΧΟΛ-ιαστή
Καταγράφω, στη συνέχεια, τα ονόματα μερικών ακόμη για το Πάνθεο των Πνευματικών ανθρώπων της Θράκης.
Μέντας Φιλήντας (1870-1934) λογοτέχνης, ποιητής Καπετάν Δούκας, Κατραπάνης Θανάσης (1880-1934) λαϊκός ποιητής, αργής Κόρακας (1885-1940) ποιητής και πεζογράφος, Ιωάννης Καραβέλης, Αινίτης πλοίαρχος, Λάμπρος Ενυάλης. Και άλλοι πολλοί.
Αφήνουμε τώρα τα πρόσωπα και πιάνουμε τη δομή της πόλης, τη διαδρομή της μέσα σ’ όλα τα χρόνια από τη νηπιακή της ηλικίας μέχρι σήμερα.
Εξέλιξή της, περιστατικά, ιστορικά βιώματα.
Είπαμε, πολύ πιο πριν, ότι η μικρή πόλη που αργότερα έγινε η μεγάλη Αλεξ-πολη, είχε αφετηρία σχεδόν από τους αρχαίους χρόνους, ουσιαστικά όμως ξεκίνησε περίπου το 1850 όταν κτίστηκε στο επιβλητικό ύψωμα που δέσποζε στο κέντρο ο Ναός του αγίου Νικολάου και όταν τον 19ο αιώνα δημιουργήθηκε το λιμάνι.
Στην ανάπτυξή της, ομολογουμένως βοήθησε και η κατασκευή της Σιδ. Γραμμής που ένωσε την Κων/πολη με τη Θεσ/νίκη, επίσης και η ίδρυση πολλών προξενείων.
Τα ‘παμε αυτά.
Έτσι, λοιπόν, η πόλη αποκτά κοσμοπολίτικο περιβάλλον. Ξένες γλώσσες, ρούχα γυναικών ραμμένα στο Παρίσι, χοροεσπερίδες, θεατρικές παραστάσεις, ωδεία, συγκεντρώσεις πνευματικές, εκδηλώσεις για τέχνες και γράμματα και γιορτές κάθε μορφής.
Και δώστου ν’ ανεβαίνει το πνευματικό επίπεδο των Αλεξ-πολιτών, που το 1912 μαθαίνουν μια δεύτερη γλώσσα στο σχολείο, κυρίως Γαλλικά.
Πάρτε διάλογο σε εκπαιδευτικό κοινωνικό Δημόσιο ίδρυμα που πρόσφερε, παρακαλώ, και καθημερινό συσσίτιο στους μαθητές του.
– Βου μανζέ μπιέν αλά ρασιόν; (Δηλαδή, τρώτε καλά στο συσσίτιο;).
– Τρε μπιέν μιλ μερσί. (Ήγουν, κάλλιστα, ευχαριστούμε).
Εν τω μεταξύ, δημιουργούνται εργαστήρια σπουδών όπως μουσικής, ζωγραφικής, χημείας, ενδυματολογίας και οικοκυρικής. Έτσι, με πλούσια εφόδια, οι ντόπιοι σπούδασαν και διακρίθηκαν σ’ όλες τις επιστήμες.
Όλα αυτά, τα λέμε, μόνο για ένα λόγο.
Για να ισχυριστούμε ότι η πρόοδος που προέκυψε, είναι καθαρά από Αλεξ-πολίτικη έφεση.
Βέβαια, δεκτήκαμε και μια Ευρωπαϊκή μπογιά, όπως άλλωστε και η υπόλοιπη τότε Ελεύθερη Ελλάδα, όμως τον ατομικό πολιτισμό μας, εμείς τον φτιάξαμε, με τον αληθινό ντόπιο ταλέντο και χαρακτήρα δημιουργικότητας και δεν μας δανείσαν άλλοι.
Σ’ αυτές τις ωραίες φάσεις προόδου, άρχισαν ξαφνικά να φαίνονται τα σύννεφα του πολέμου.
Μαύρος ήταν ο Οκτώβρης του 1912 που άρχισαν οι συγκρούσεις σ’ όλα τα μέτωπα της μείζονος περιοχής των Βαλκανίων.
Νοέμβριος της ίδιας χρονιάς, Βούλγαροι κομητατζήδες μ’ αρχηγό κάποιος Σαμουήλ και 120 ρεμάλια ένα κι ένα, αληταριό, πρώτης τάξεως παιδάκια που πουλούσανε τα ‘ντερα της μάνας τους για μια γόπα, με άνωθεν εντολή να κόβουν αφαλούς, αμολήθηκαν και άλλαξαν την όψη της πόλης μας. Καταστροφή, εξευτελισμός και φρίκη.
Η Δυτική Θράκη παραχωρείται από τις Μεγάλες δυνάμεις στη Βουλγαρία.
Η συνθήκη αυτή της παραχώρησης μετά τις 11-8-1913 (Βουκουρεστίου) έμοιαζε λίγο-πολύ, μαφιόζικη προσταγή, διαφημιστικό σποτ εκτελεστικού, δολοφονικού γραφείου.
«Εκτελούνται καταλήψεις, παραχωρήσεις, επικρατήσεις, περιοχών και πόλεων κατ’ αποκοπή.
Μεσιτικές εργασίες εξοντώσεων πληθυσμών, λεηλασίες πρώτης τάξεως και παντός είδους.
Γενικές επιχειρήσεις ατιμιών και καταστροφών.
Απευθυνθείτε στα γραφεία μας: Μεγάλες δυνάμεις εγγυώνται χοντρικές και λιανικές συνθήκες με έδρα το Βουκουρέστι. Τρέξτε, τρέξατε».
Και έτρεξε πάραυτα με εντολή η Βουλγαρική κομιτατζία.
Μας κουβαλήθηκαν εδώ και μας άλλαξαν τα φώτα κάμποσα χρόνια.
Τότε άρχισε για τους κατοίκους της πόλης μας η φυγή η ομαδική για τον Νότο.
Το κατσαπλιάδικο όμως «κλου» έγινε με τη συνθήκη Αγ. Στεφάνου (Συνέδριο Βερολίνου 1875).
Η βίαιη προσάρτηση, 1885 από τον ηγεμόνα των Βουλγάρων, που την πραγματοποίησε έχει απερίγραπτο σενάριο υλοποίησης.
Και να το σκηνικό του Σλάβικου συμβουλίου μόλις έλαβε την εκτέλεση της απόφασης.
Εκείνο, λοιπόν, το πρωινό, ο θεριακλής σκουρόχρωμος κομιτατζής Ηγεμόνας της Βουλγαρικής δυναστείας Ασσάν, γκοσποντίν BOEBODAΚΩΝΣΤΑΝΤΩΦ, πήρε ένα δάκτυλο από τα δικά του και έξυσε το μέτωπό του και αυτό κατάδικό τ ου, να κατεβάσει ιδέα.
Φόραγε κιόλας τη κρεμεζί ηγετική του κάπα, κεντημένη με χρυσή ότρα, ξεχώριζε και η πλουμιστή καπιτονέ πουκαμίσα του με το ασημένιο μενταγιόν στο στήθος και βαρύ επίσημο δαχτυλίδι στο μεσαίο χοντροδάκτυλό του, και ύφος μπαλκάν αρραβωνιάρη.
Με μύτη γαμψή τσιγκελωτή και αγριωπός πάντα γιατί είχε μέσα του ριζωμένο το δόγμα της δυναστείας του, το γνωστό «Μόλια Μπούλγαρι ε πόι ντάϊμεν Κριστιάνσκι» που σημαίνει «πρώτα κλέφτε και μετά κάντε το Χριστιανικό Σταυρό σας καλού-κακού».
Γιατί το όνειρο, όλων των Σλαβικών λαών ήταν η κάθοδος τους στο Αιγαίο, εκεί που έχει πολύ πλιάτσικο, ωραία νησιά και ειδυλλιακή θάλασσα.
Με το ξύσιμο, λοιπόν, κατέβασε την ιδέα του, που ήταν γιουρούσι ομαδικό στις Θρακικές περιοχές και επικυριαρχική ληστεία του τόπου. Γιατί έτσι συμβαίνει στους πλιατσικολόγους αρχηγούς, να κατεβάζουν και να βγάζουν ληστρικές ιδέες και στους κοινούς ανθρώπους να βγάζουν βουζούνια.
Μετά κάλεσε το συμβούλιο το δικό του το Βουλγάρικο. τους κάθισε κατάντικρυ του και τους μίλησε βραχνά και βαριά.
– Ακούστε, ρεμάλια, ήρθε ο καιρός να πάρουμε με έτσι θέλουμε τη Θράκη, το Δεδέ Αγάτς, τη Σαμοθράκη και μετά όλο το Αιγαίο. Καθήκον μας είναι να μην αφήσουμε δέντρο για δέντρο, σπίτι για σπίτι, αγαθό για αγαθό, κεραμίδι για κεραμίδι από τα Θρακιώτικα κορόιδα. Γκέγκε!
Πάμε παρακάτω και ακούστε με προσοχή. Από θάλασσα, καράβια και ναυτικό, ως γνωστό είμαστε χαϊβανάρες, θα κάνουμε όμως τσιράκια μας δούλοι στο σίγουρο, όλους τους παράχτιους μέχρι Γκιαούρ-Οντά και Μαρώνεια.
Έτσι;
– Ζήτω!
– Σκασμός όταν μιλάω και εξακολουθώ.
– Επειδή τέλος πάντων εμείς, όσο να πεις, κλέφτες από γεννησιμιού είμαστε και δεν σηκώνει να πιαστούμε κώτσοι, να προσέχετε αυτούς τους Θρακιώτικους κατοίκους που είναι ξύπνιοι και πονηροί μή μας το φέρουν σοφράνο με το αντάρτικο γιατί έχουν έναν πολύ καπάτσο επί κεφαλής που τον λένε Ίωνα Δραγούμη.
– Πολύ ύπουλο και κακό αυτό.
– Ξανά σκασμός. Εκείνο που με φοβίζει όμως είναι ότι έχει αυξηθεί στη περιοχή όλης της Θράκης η Ελληνικότητα και γίνανε μια γροθιά.
– Ντόμπρο γιούτρα!
– Εξακολουθώ και μη με διακόπτετε γομάρια γιατί στο μεσημεριάτικό σας συσσίτιο δεν θα έχει καυτερή πιπεριά.
– Είπαμε, λοιπόν, ρημάξτε τον τόπο και κάψτε τον δεν χάνουμε τίποτε όσο να ‘ναι ληστές είμαστε δεν είμαστε ιεραπόστολοι.
– Έννοια σου άρχοντα, με αρχηγό τον Ασπαρούχωφ να μείνεις ήσυχος. Έχουμε να ληστέψουμε και να σφάξουμε με την ψυχάρα μας.
– Μόλια (Παρντόν Βουλγαριστί) σίγουρα έτσι;
– Κολοσσάλεφ!!
– Παρακαλώ, δεν θέλω στο συμβούλιο εδώ, λέξεις απρεπείς που αρχίζουνε με τις δύο πρώτες συλλαβές. Το συμφέρον μας είναι να τους κόψουμε εμείς πρώτοι τα οπίσθια.
– Ντα, γιασαμάν, γκοσποντίν Φύρερ. Μπράβο!
– Άντε τώρα αμοληθείτε ησύχως και ατέ μνα ακονίστε τους μοβούρους καμάδες σας. Έχει πολύ φάι η δουλειά.
Έτσι ήρθε στα χέρια των Βουλγάρων και η πόλη μας.
Όμως, 14 Μαΐου του 1920 ήτανε όταν ο στρατηγός Κ. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ-ΑΙΝΙΑΝ, έδιωξε τους Βουλγάρους και ύψωσε την Ελληνική σημαία στο Διοικητήριο (ήταν στη θέση του σημερινού Ταχυδρομείου).
Ο ΣΧΟΛ-ιαστής
