Το έργο και η παρακαταθήκη που άφησε για την πόλη μας, παρουσιάζεται από τον Δικηγόρο-Ιστορικό-Ερευνητή Πέτρο Γ. Αλεπάκο
Η οικογένεια Αλτιναλμάζη καταγόταν από την Αίνο και έδωσε τον οπλαρχηγό που έδρασε το 1821 στη Πελοπόννησο, Χαράλαμπο Αλτιναλμάζη,που απαγχονίστηκε μαζί με τον Πατριάρχη Κύριλλο και τονΑργύριο Αλτιναλμάζη,που χάθηκε στη μάχη του Φαβιέστην Κάρυστο.
Ένας γόνος της οικογένειας Αλτιναλμάζη, ονόματι ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ πήγε στην Αδριανούπολη και έγινε ο γενάρχης των Αλτιναλμαζηδων της Αδριανούπολης. Εκεί παντρεύτηκε τη μικρασιάτισσα Ελένη από το Γόρδιο και έκαναν 10 παιδιά, 5 κορίτσια, και 5 αγόρια.
Ένα από τα πέντε αγόρια, ο Ιωάννης Αλτιναλμάζης, είχε στην οδό Rustenpasattaniστην Αδριανούπολη, το πρακτορείο Ασφαλειών «LondonInsGorp.». Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του διετέλεσε πρόεδρος του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανούπολης. Με τη σύζυγο τουΧαρίκλεια έκαναν δυο κόρες την Αναστασία(μετέπειτα σύζυγο Γεωργίου Κερκώφ) και την Ελένη(μετέπειτα Ιωάννη Ιωαννίδη) και δυο αγόρια τον Εμμανουήλ και τονΚωνσταντίνο πουέμελλε να γίνουν και οι πρώτοι Δημοτικοί Άρχοντες της Αλεξανδρούπολης.
Ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης, γεννήθηκε το 1876 στην Αδριανούπολη. Παντρεύτηκε την Ελένη Πινάτζηαπό την Κίο της Μικρασίας και απέκτησαν το 1924μία κόρη τη Σόφη, μετέπειτα Δημουλά. Είχαν και ένα υιό, τον Ιωάννη, που πέθανε όμως το 1927.
Ο Κωνσταντίνοςτελείωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στην Αδριανούπολη και ενεγράφη στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο των Αθηνών από το οποίο νεώτατος και αριστούχος αποφοίτησε από την Φαρμακευτική Σχολή του.
Επέστρεψε στην Αδριανούπολη και στον κεντρικό δρόμο της Αδριανούπολης, Saraclarcaddesi, είχε το κατάστημα του, ως φαρμακοποιός και πράκτορας των ασφαλειών πυρός Nord.
Παρ’ όλο που ήταν νεώτατος ως επιστήμων, η ευρισκόμενη σε μεγάλη δράση τότε Ελληνική Κοινότητα, τον όρισε Γενικό Γραμματέα του τότε φημισμένου στο Πανελλήνιο, Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου. Η προσφορά του Κ.Αλτιναλμάζηστη θέση αυτή ήταν πολύ μεγάλη και χάρις στην προσπάθεια του ο Σύλλογος αυτός έτυχε πολλών τιμών. Το 1919ανέλαβε και Πρόεδρος του.
Χρημάτισε ακολούθως Έφορος Κεντρικής Εφορείας Εκπαιδεύσεως, Ταμίας Κοινοτικού Οικοτροφείου, Πρόεδρος διαφόρων Φιλανθρωπικών Σωματείων μέχρι την απελευθέρωση της Άδριανουπόλεως.
Όταν ήταν Επιθεωρητής του Κοινοτικού Ορφανοτροφείου απεκάλυψε την μυστική αλληλογραφία πέντε αλβανοφώνων υποτρόφων της Ελληνικής Κυβερνήσεως, με το Αλβανικό Κομιτάτο. Για την ενέργειά του αυτή που έφερε στο φως όλες τις παρασκηνιακές ενέργειες και ραδιουργίες των όσων εποφθαλμιούσαν την Ελληνική Θράκη, ύστερα από πρόταση του Γεν. Προξένου της Ελλάδος στην Αδριανούπολη κ.Δημαρά, η Ελληνική Κυβέρνηση θέλησε να τον παρασημοφορήσει αλλά ο Κωνσταντίνοςαπό μετριοφροσύνη δεν απεδέχθη.
Η όλη αυτή Ελληνική δράση του Κ. Αλτιναλμάζηήταν φυσικό να κινήσει εναντίον του το μίσος των Βουλγάρων οι οποίοι κατά την υποχώρηση τους από την Αδριανούπολη τον καταδίκασαν σε θάνατο μαζί με δώδεκα άλλους προύχοντες αλλά σώθηκαν όλοι από την σύγχυση που έγινε με την επέλαση του ιππικού του Εμβέρ Πασσά.
Εκτός από την μεγάλη του προσφορά χάρις στην οποία πολλοί Έλληνες σώθηκαν κυριολεκτικά από την υπηρεσία τους στα «Αμελέ – Ταμπουρού»– τάγματα εργασίας ή στην κυριολεξία τους τάγματα θανάτου η μεγαλύτερη του Εθνική προσφορά ήταν όταν στην κατάληψη της Αδριανουπόλεως, παρέδωσε στον ταγματάρχη Ξύδητο σχέδιο της οχυρώσεως του Τζαφέρ – Ταγιάρ, το οποίο με κίνδυνο της ζωής του είχε βρει.
Μετά την κατάληψη από τα στρατεύματα μας της Αδριανουπόλεως, τον Ιούλιο του1920,ο τότε βασιλιάς Αλέξανδροςπου είχε πληροφορηθεί για τις Εθνικές του υπηρεσίες τον χαιρέτησε φιλώντας τον. Η Ύπατη Αρμοστεία Θράκης του ανέθεσε τα καθήκοντα του βοηθού Δημάρχου Αδριανούπολης, του Τούρκου Δημάρχου Σεφκέτ Βέη.Κατά την ιστορική χαιρετιστήρια επίσκεψη των Δημάρχων της Παλαιάς Ελλάδας, απεστάλη στην Αλεξανδρούπολη ως εκπρόσωπος της πόλεως Άδριανουπόλεως.
Η Εθνική συμφορά και η κατάρρευση σταμάτησαν το έργο του Κώστα Αλτιναλμάζη στην Αδριανούπολη και με το κύμα των προσφύγων της έφθασε στην Αλεξανδρούπολη όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα ασκών το επάγγελμα του ως φαρμακοποιού. Δεν τον άφησαν όμως και εδώ οι αρχές της νέας τότε πόλης μας στο περιθώριο και τον κάλεσαν διορίζοντας τον Δήμαρχο της πόλης μας για να παραλάβει από τον δικηγόρο Κ. Μανατό, διορισθέντα δήμαρχο από την Ελληνική πλέον Κυβέρνηση, δεδομένου ότι ο προ αυτού δήμαρχος και αδελφός του Εμμανουήλ Αλτιναλμάζηςείχε παραιτηθεί. Έτσι ανέλαβε καθήκοντα Δημάρχου ο Κωνσταντίνος I. Αλτιναλμάζηςτην 8-10-1924. Ακολούθησαν οι πρώτες δημοτικές εκλογές στις 25 Οκτωβρίου 1925, από τις οποίες ανεδείχθη ο πρώτος αιρετός Δήμαρχος της πόλης, με διαφορά 80-100 ψήφων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις εκλογές αυτές συμμετείχαν τρεις συνδυασμοί: Ο του Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη, που εκπροσωπούσε τους γηγενείς κατοίκους της πόλης, ο του Κωνσταντίνου Αλτιναλμάζη που υποστηρίζονταν κυρίως από τους πρόσφυγες Αδριανουπολίτες και ο του Αχιλλέα Νιότη που υποστηρίζονταν από τους Αινίτες πρόσφυγες.
Ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζηςδιετέλεσε αιρετός Δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης επί τέσσερις συνεχείς δημοτικές περιόδους: 1925-29, 1929-33, 1933-37 και 1937-41. Ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους Αλεξανδρουπολίτες και στις εκλογές μάλιστα του 1929έλαβε ποσοστό 75%!!
Με την κατάκτηση ολοκλήρου της Ελλάδος από τους Γερμανούς και της Αλεξανδρούπολης από τους συμμάχους τους Βουλγάρους, ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης βρέθηκε και πάλι πρόσφυγας μαζί με πολλούς κατοίκους της πόλης στην Αθήνα, όπου από την πρώτη στιγμή του ανετέθησαν τα καθήκοντα του διευθυντού τον Ταμείου Συντάξεως Υγειονομικών ΤΣΑΥ.
Με την απελευθέρωση Αλεξανδρούπολης και όλης της χώρας και την ομαλοποίηση της καταστάσεως, στις 26 Ιανουαρίου του 1946ο Κ. Αλτιναλμάζης αφήνοντας την οικογένειά του στην Αθήνα, επέστρεψε στην Αλεξανδρούπολη και ανέλαβε και πάλι από το Μάρτιοεκείνης της χρονιάς τα καθήκοντά του ως Δημάρχου της πόλης. Ήταν πολύ μεγάλο το βάρος που ανελάμβανε και πάλι στο να επαναφέρει μια πόλη, που κυριολεκτικά καταστράφηκε από την τριετή βουλγαρική κατοχή, στο δρόμο της ανάπτυξης και της προόδου σε όλους τους τομείς. Η αγάπη του όμως για την πόλη, όπως και η αγάπη των παλαιών κατοίκων της του έδινε την δύναμη να προσπαθεί, όμως η κουρασμένη μεγάλη καρδιά του που μέσα της είχε όλη την πόλη και όλους τους συντοπίτες του, δεν άντεξε και στις 15 Μαρτίου του 1948σταμάτησε να χτυπά. Όλη ανεξαίρετα η πόλη έκλαψε τότε για τον θάνατο του και τον συνόδεψε μέχρι την τελευταία του κατοικία. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου ήταν μικρή για να χωρέσει τους πολίτες της πόλης μας που ήθελαν θαρρείς να του δώσουν την τελευταία τους ψήφο με τον τελευταίο ασπασμό τους, γι’ αυτό και ο σωρός του μετά την νεκρώσιμη ακολουθία μεταφέρθηκε έξω από το ναό για το λαϊκό προσκύνημα και την εκφώνηση των επικήδειων λόγων. Χαρακτηριστικά τα λόγια του φίλου του και βουλευτού Έβρου, Γρηγορίου Xρυσοστόμουστον επικήδειο λόγο του αποχαιρετισμού του: «Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΛΤΙΝΑΛΜΑΖΗΣ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕ ΣΕ ΚΟΜΜΑ, ΑΛΛΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ, ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΟ ΤΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟ ΑΞΙΩΜΑ».
Η πολιτεία δυστυχώς, με τους νόμους της τότε δεν επέτρεψε στην χήρα του Κωνσταντίνου Αλτιναλμάζηνα πάρει την νόμιμη χορηγία του, που ήταν υποχρεωμένοι να καταβάλλουν οι Δήμοι σε όσους εχρημάτισαν δήμαρχοι πέραν της δευτέρας τετραετίας . Ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζηςείχε με τα χρόνια της κατοχής συνολική υπηρεσία 22 ετών και αν παραιτούνταν θα δικαιούταν την χορηγία αυτή, η οποία τότε θα ήταν προσωποπαγής και θα μεταβιβάζονταν στη χήρα του. Εφ’ όσον όμως απεβίωσε εν υπηρεσία δεν δικαιούταν η χήρα του ουδεμιάς χορηγίας. Μόνο μετά το 1964,η χήρα του μετά από προσωπική παράσταση της στον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου, που ως Πρωθυπουργός τροποποίησε αυτή την διάταξη του νόμου, κατόρθωσε να πάρει την χορηγία αυτή για τα λίγα χρόνια μέχρι του θανάτου της.
Επιγραμματικά ας δούμε ποιο έργο άφησε ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης στην πόλη μας κατά τη διάρκεια της Δημαρχίας του :
- ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Πρόσφυγας και ο ίδιος ένιωθε τον πόνο των προσφύγων για ένα κεραμίδι να στεγάσουν τις οικογένειές τους που διανυκτέρευαν σε παραπήγματα, σχολεία, αντίσκηνα και βαγόνια σιδηροδρόμων. Χάρη στις προσπάθειες του που ήταν φίλος με τους γερουσιαστές και βουλευτές όλων των πολιτικών παρατάξεων τότε, έχοντας και την προσωπική εκτίμηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, κατάφερε να έχει αποπερατωθεί το έργο της στέγασης των προσφύγων στην πόλη μας πολύ πριν από όλες τις πόλεις της Ελλάδος, έτσι ώστε με το τέλος της τρίτης τετραετίας του ως δημάρχου της πόλης να μην υπάρχει στην πόλη και τα χωριά της ούτε ένα άστεγος πρόσφυγας. Οι συνοικισμοί, Πέτρινα, Καραγατσιανά, Τσιμεντένια, Απολλωνιάδα και Μνηματάκια, είχαν τελειώσει και όλοι οι πρόσφυγες είχαν πλέον το πολυπόθητο «κεραμίδι» να τους στεγάζει.
- ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΦΑΓΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ
Λόγω έλλειψης σφαγείων ή σφαγή των βρώσιμων ζώων ελάμβανε χώρα στην ύπαιθρο, με όλους τους κινδύνους που εγκυμονούσε αυτό για τη δημόσια υγεία. Προς αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού το 1924στο δυτικό μέρος της πόλεως στην παραλία κατασκευάστηκαν σφαγεία, εκεί που είναι σήμερα το Grecotel.
- ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΣ
Προέβη στην ίδρυση της πρώτης Δημοτικής Επιχειρήσεως Ηλεκτροφωτισμού, που στεγάστηκε προσωρινά πίσω από το πρώτο Δημαρχείο, και αργότερα σε ιδιόκτητoκτίριο όπου σήμερα τα γραφεία της ΔΕΗ. Επεξέτεινε επίσης το δίκτυο φωτισμού στους νεόδμητους συνοικισμούς της πόλεως.
- ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ
Συστηματοποίησε του έργου της καθαριότητος της πόλεως με δημοτικά συνεργεία, εφοδιασμένα με κατάλληλα εργαλεία κατά το έτος 1925.
- ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΜΟΝΙΜΟΥ ΕΡΓΟΥ ΥΔΡΕΥΣΕΩΣ
Ή σκέψη περί εκτελέσεως μονίμου έργου υδρεύσεως της πόλεως από τις ευρισκόμενες σε απόσταση 8 χιλιομέτρων πηγές του «Ποταμού»είχε απασχολήσει από πολύ νωρίς την πόλη μας κρίθηκε όμως επιβεβλημένο έργο λόγω του τριπλασιασμού του πληθυσμού της πόλης μετά την εγκατάσταση το 1922δέκα και πλέον χιλιάδων προσφύγων. Κατά το έτος 1926, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ανατέθηκε ή σύνταξη μελέτης και προϋπολογισμού δαπάνης, σε έναν ειδικό επιστήμονα υδραυλικό, τον εκ Δράμας Μηχανικό κ. Ν. Μίχα,για την μεταφορά, στην πόλη των υδάτων των ανωτέρω πηγών. Το έργο αυτό κατ’ αρχήν παρουσίαζε μεγάλες δυσχέρειες ιδίως από οικονομικής απόψεως, καθόσον οι ελάχιστοι πόροι του Δήμου δεν επαρκούσαν προς αντιμετώπιση της δαπάνης, η οποία απαιτείτο, πρόσθετη δε ειδική προς τον σκοπό αυτόν φορολογία των δημοτών επίσης δεν ήταν δυνατή λόγω της οικονομικής κρίσεως που μάστιζε την χώρα και την Αλεξανδρούπολη συνεπεία του μεγάλου κραχ του 1929.
Έτσι ο Δήμος Αλεξανδρούπολης σύναψε με την Εθνική Κτηματική Τράπεζαδάνειο λιρών Αγγλίας που θα εξυπηρετούνταν από ίδιους τακτικούς πόρους του Δήμου και μια σοβαρή αρωγή ετησίως την οποία εψήφισε και εισέφερε η Λιμενική Επιτροπή της πόλεως. Η ύδρευση της πόλης μας ενισχύθηκε με την κατασκευή υδατοδεξαμενής που δεχτηκε τα υπόγεια νερά του Ποταμού και κατασκευάστηκε στο υψηλότερο σημείο της Εξωπόλεωςαπό την οποία υδρεύονταν με φυσική ροή του νερού της η Εξώπολη και οι ανατολικές συνοικίες της πόλης μας. Το έργο ολοκληρώθηκε ήδη από το 1930και παραδόθηκε έκτοτε στη κοινή χρήση, θεραπεύοντας έτσι μίας από τις επιτακτικότερες ανάγκες της πόλεως. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους προέβλεπε τη μόνιμη επάρκεια της υδρεύσεως για πληθυσμό τετραπλάσιο του τότε πληθυσμού της πόλεως.
(Συνεχίζεται…)
ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΑΛΕΠΑΚΟΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ
