Οι θέσεις της Ελλάδος στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας – Αντίθετα, η Τουρκία ζητεί την οριοθέτηση όλου του Αιγαίου με την αρχή της… «Ευθυδικίας»!!!
Η διαμάχη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου απασχολεί εδώ και μερικά χρόνια έντονα και τη διεθνή κοινή γνώμη. Η ιδιομορφία του προβλήματος αυτού σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον αρκετών κρατών με ανάλογα προβλήματα έχει στρέψει την προσοχή των διεθνολόγων προς τις εξελίξεις στο χώρο του Αιγαίου.
Η Τουρκία εμφανίζεται να διεκδικεί το μισό περίπου του χώρου της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, υποστηρίζοντας ότι τα ελληνικά νησιά του δεν έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Η διεκδίκηση αυτή γίνεται με βάση το επιχείρημα ότι τα νησιά -όπως ακριβώς και οι ηπειρωτικές ακτές- έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας.
Μία σωστή λύση του προβλήματος προϋποθέτει πλήρη γνώση όλων των συντεταγμένων που συνθέτουν τις σημερινές πραγματικότητες στο Αιγαίο.
Η Ελλάδα υποστηρίζει βασικά τη διατήρηση του status quo στο Αιγαίο, ενώ η Τουρκία επιδιώκει αλλαγή της σημερινής κατάστασης στην περιοχή. Από τη Διακήρυξη του Τρούμαν (1945), την πράξη που δημιούργησε την έννοια της υφαλοκρηπίδας στον διεθνή χώρο και στα χράμια που ακολούθησαν, φαίνεται μέσα από τη διεθνή πρακτική σαν δεδομένο ότι και τα νησιά έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας. Η ελληνική πλευρά έχει προσχωρήσει στη Σύμβαση της Γενεύης του 1958 για την υφαλοκρηπίδα το 1972 ενώ η τουρκική πλευρά δεν υπέγραψε τη σύμβαση.
Η σύμβαση της Γενεύης υποστηρίζει τις ελληνικές θέσεις καθώς αναγνωρίζει το δικαίωμα των νησιών να έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία χρησιμοποιεί διάφορα επιχειρήματα για να υποστηρίξει τις διεκδικήσεις της, όπως τη μέση γραμμή μεταξύ των δύο ηπειρωτικών ακτών, τη γραμμή μεγαλύτερου βάθους του βυθού και την αναλογία του πληθυσμού στην περιοχή.
Στη βάση αυτής της διαφοράς βρίσκεται το ουσιαστικό ερώτημα αν τα νησιά δικαιούνται υφαλοκρηπίδα σύμφωνα με το ισχύον Δίκαιο. Επειδή η Ελλάδα είναι μέλος της Σύμβασης της Γενεύης, ενώ η Τουρκία όχι και κατά συνέπεια δεν δεσμεύεται από τις διατάξεις της, η μεταξύ μας διαφορά θα πρέπει να κριθεί με προσφυγή στο Διεθνές Δίκαιο.
Η Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 και η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου του 1969 καθορίζουν μεταξύ άλλων ότι, όχι μόνο το ηπειρωτικό τμήμα μιας χώρας αλλά και τα νησιά της έχουν υφαλοκρηπίδα και, δεύτερον, στο βυθό και το υπέδαφος των παράκτιων υποθαλάσσιων περιοχών ενός κράτους πέραν των χωρικών υδάτων του και μέχρι βάθους 200 μέτρων είναι «εφικτή η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων» του.
Τα τελευταία χρόνια πολλές χώρες αποφάσισαν να επιμηκύνουν το βάθος της εκμεταλλεύσιμης περιοχής σε 2.000 μέτρα, έχουν όμως διατυπωθεί αντιρρήσεις από άλλα κράτη.
Η Ελληνοτουρκική διένεξη για την υφαλοκρηπίδα είναι στην ουσία οικονομικό ζήτημα: ποιος και ως ποιο σημείο θα μπορεί να εκμεταλλευτεί τον φυσικό πλούτο του βυθού του Αιγαίου.
Οι θέσεις της Ελλάδας για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στηρίζονται στις συνθήκες του Διεθνές Δίκαιου.
Η Τουρκία, αντιθέτως, ζητεί την οριοθέτηση ολόκληρου του Αιγαίου και επικαλείται τη λεγάμενη «αρχή της ευθυδικίας», δηλαδή ζητεί να διανεμηθεί π υφαλοκρηπίδα σε δύο ίσα μέρη, θέση την όποια απορρίπτει η Ελλάδα διότι, πέραν των άλλων, σημαίνει ότι τα ελληνικά νησιά του Αν. Αιγαίου θα βρεθούν εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
ΗΤουρκία υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αν. Αιγαίου αποτελούν «ειδικές περιστάσεις» -βρίσκονται εγγύτατα των τουρκικών ακτών- άποψη την οποία αποκρούει η Ελλάδα τονίζοντας ότι τα νησιά έχουν «πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας», αρχή διεθνώς αναγνωρισμένη.
Χρήστος Η. Χαλαζίας
