Οι δικές μας Πατρίδες πηγαίνουν πολύ πίσω στο βάθος του χρόνου – Είναι οι πατρίδες της Καρδιάς και του Πνεύματος, όχι μόνον των Ελλήνων, αλλά και όλης της πολιτισμένης σήμερα Ανθρωπότητος
Οι δικές μας γαλάζιες πατρίδες μας πάνε πολύ πίσω στο βάθος του χρόνου. Ας αναφέρουμε κάποιες απ’ αυτές.
Η Σμύρνη μας θυμίζει ότι ήταν η πατρίδα του Ομήρου. Η Μίλητος ήταν η γενέτειρα των πρώτων φιλοσόφων, του Θαλή, του Αναξίμανδρου και του Αναξιμένη. Η Έφεσος, η πατρίδα του Ηράκλειτου φιλοξενούσε ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου, το ναό της Αρτέμιδας. Στην Άσσο ίδρυσε την πρώτη του Σχολή ο Αριστοτέλης.
Στην Αλικαρνασσό βρισκόταν το Μαυσωλείο, ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου. Η Κολοφών ήταν η πατρίδα του λυρικού ποιητή Μίμνερμου και οι Κλαζομενές του φιλόσοφου Αναξαγόρα, διδάσκαλου του Περικλή και του Ευριπίδη. Στο Σίγειο υπάρχει ο τάφος του Αχιλλέα.
Η Άβυδος και η Σηστός μας θυμίζουν τη συγκλονιστική ερωτική τραγωδία του Λέανδρου και της Ηρώς. Η Πριήνη ήταν η πατρίδα του φιλόσοφου Βίαντα και η Κνίδος του περίφημου γιατρού και συγγραφέα Κτησία. Η Φώκαια γέννησε τους μεγάλους θαλασσοπόρους που ίδρυσαν τη Μασσαλία στη Γαλλία και την Αλαλία (μετέπειτα Αλερία) στην Κορσική. Η Χερσόνησος μας θυμίζει τις διοικητικές ικανότητες του Αθηναίου Μιλτιάδη που αργότερα οδήγησε στο θρίαμβο τους Αθηναίους στον Μαραθώνα.
Η Καλχηδών ήταν η πατρίδα του φιλόσοφου Ξενοκράτη. Το Βυζάντιον, η πόλη του Μεγαρέα Βύζαντα, που μετονομάστηκε αργότερα Κωνσταντινούπολις, με λαμπρό, ανά τους αιώνες, τοπόσημο το Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, αναπτύχθηκε και μετεξελίχθηκε σε μια πόλη που έγινε το κέντρο της Οικουμένης, η βασιλική έδρα της φωτισμένης εκείνης αυτοκρατορίας που για χίλια και πλέον χρόνια συντηρούσε και διέδιδε, σε Δύση και Ανατολή, τον ελληνικό πολιτισμό, τις ανθρωπιστικές του αξίες, τα Γράμματα και τις Τέχνες και τη Χριστιανική Πίστη, καταβάλλοντας συχνά βαρύ φόρο αίματος για την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και της ελευθερίας της Ευρώπης που επιβουλεύονταν ξένοι επιδρομείς, μέχρις ότου, το 1453, η Κωνσταντινούπολις, παρά την ηρωική αντίσταση των ολιγάριθμων υπερασπιστών της και του μαρτυρικού Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου, έπεσε στα χέρια του τεράστιου σε όγκο Οθωμανικού στρατού.
Η λατινική διείσδυση (με έκδηλα τα χαρακτηριστικά του οικονομικού ανταγωνισμού και της παπικής μισαλλοδοξίας) που είχε προκαλέσει, δυόμισυ αιώνες νωρίτερα, τον εδαφικό κατακερματισμό αυτής της μεγάλης Αυτοκρατορίας του Ελληνισμού και της Χριστιανικής Ορθοδοξίας, συνέβαλε αναπότρεπτα στην καταστροφή. Μια καταστροφή με οδυνηρές κατά καιρούς συνέπειες, τις οποίες αντιμετωπίζει ακόμη και σήμερα η αφελής και ενίοτε μικρόψυχη και αγνώμων, απέναντι στον Ελληνισμό, Δύση.
Αλλά επειδή οι γείτονες επιμένουν και σε μια συζήτηση άσχετη με τις διεθνείς και διμερείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο που ισχύουν σήμερα, ας ανατρέξουμε σε μια πολύ παλαιότερη αλλά χαρακτηριστική για την περίπτωση συμφωνία που έγινε το 449 π.Χ. μεταξύ των Αθηναίων και των συμμάχων τους αφενός και του Αρταξέρξη Α΄ του βασιλιά της Περσικής αυτοκρατορίας αφετέρου. Είναι η λεγόμενη Ειρήνη του Βασιλέως, συμφωνία στην οποία κατέληξαν τα συμβληθέντα μέρη μετά από ένα δεκαετή πόλεμο που διεξήγαγαν οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους εκστρατεύοντας στη Χώρα του Νείλου, για να βοηθήσουν τον Λίβυο ηγέτη Ινάρω και τον Αιγύπτιο Αμυρταίο να αποτινάξουν τον Περσικό ζυγό.
Η απελευθερωτική εκείνη προσπάθεια των Αθηναίων στην Αίγυπτο κατέληξε σε οδυνηρή αποτυχία, αλλά αμέσως μετά ο Αθηναϊκός στόλος κατατρόπωσε τον Περσικό στα νερά της Σαλαμίνας της Κύπρου, δηλ. κοντά στη σημερινή Αμμόχωστο, ενώ και η πεζομαχία που ακολούθησε στη στεριά έληξε με νίκη των Ελλήνων.
Η συμφωνία που υπέγραψε τότε ο Μέγας Βασιλεύς, ο Βασιλεύς των Βασιλέων, ο ηγέτης της μεγαλύτερης και ισχυρότερης χώρας του κόσμου κατά την εποχή εκείνη, προέβλεπε τα εξής:
1) Αναγνωριζόταν από τους Πέρσες η αυτονομία των Ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας
2) Αποχωρούσε ο Περσικός στρατός από τα παράλια της Μικράς Ασίας σε βάθος τριών ημερών δρόμου
3) Απαγορευόταν ο πλους των Περσικών πολεμικών πλοίων πέραν των Κυανέων βράχων και της Φασήλιδος, λιμανιού της νότιας ακτής της Μικράς Ασίας. Δηλαδή ο Βόσπορος, ο Ελλήσποντος και όλο το Αιγαίο αναγνωριζόταν ότι ανήκαν αποκλειστικά στους Έλληνες, ενώ επιβαλλόταν στους Πέρσες αποστρατιωτικοποίηση σε συγκεκριμένη έκταση από τα Μικρασιατικά παράλια μέχρι την ενδοχώρα.
Αυτές είναι οι δικές μας πατρίδες, οι πατρίδες της καρδιάς και του πνεύματος όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και όλης της πολιτισμένης ανθρωπότητας, αν «ό,τι είναι νους και καρδιά για τον άνθρωπο, όπως έλεγε ο Γκαίτε, είναι η Ελλάδα για την ανθρωπότητα». Τις πατρίδες της καρδιάς τους οι γείτονες ας τις αναζητήσουν στην αντίθετη κατεύθυνση και όχι στα νερά του Αιγέα.
Αλλά ο σημερινός ηγέτης της γειτονικής μας χώρας καταφεύγει και σε μιαν άλλη μέθοδο για τη λύση των προβλημάτων του, στην επίδειξη πολεμικής ισχύος της χώρας του επιδεικνύοντας απειλητικά εκτόξευση πολεμικού πυραύλου από τη Σινώπη του Πόντου.
Η πόλη αυτή είναι η γενέτειρα του φιλόσοφου Διογένη του Κυνικού, ο οποίος θεωρούσε όλους τους ανθρώπους του κόσμου συμπολίτες του και ο οποίος αντέτασσε στο πάθος τη σύνεση. Μήπως η λογική επιβάλει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα και τη σοφή προτροπή του Διογένη και να εγκαταλείψουμε τα επικίνδυνα για τους ανθρώπους παιχνίδια και πειράματα;
Χρήστος Διονυσόπουλος
Φιλόλογος-Ιστορικός-Αρχαιολόγος
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων
Πρώην Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών
