Μετά την απελευθέρωσή της, το 1920, η Αλεξανδρούπολη αποτέλεσε έναν σημαντικό Σιδηροδρομικό και Θαλάσσιο κόμβο – Με τα καράβια να συνωστίζονται στο μικρό τότε λιμάνι – Ήταν έδρα Διεθνών Ναυτιλιακών Πρακτόρων – Να ελπίζουμε ότι θα ξαναζήσουμε τις παλιές καλές ημέρες;
Η πόλη της Αλεξανδρούπολης, του παλιού …Δεδέαγατς, είναι μιά σχετικά καινούργια πόλη, δημιούργημα των καιρών και των …συγκοινωνιών. Άρχισε να δημιουργείται και να αναπτύσσεται μετά το 1870,με την δημιουργία της σιδηροδρομικής γραμμής, που συνέδεε την Ευρώπη με την Κωνσταντινούπολη και περνούσε από την κατακτημένη Θεσσαλονίκη, διέσχιζε την Θράκη και μέσω του Ν.Έβρου. Η περιοχή κρίθηκε κατάλληλη και άρχισαν να δημιουργούνται πρώτα οι υποδομές για την επέκταση της και στην συνέχεια δειλά και αναποφάσιστα, ο οικισμός των εργατών και τεχνικών.
Παράλληλα, άρχισε και η δημιουργία του λιμανιού της, που στην αρχή ήταν ένα σημείο προσόρμησης ψαροκάϊκων της γειτονικής Μάκρης.
Όσο μεγάλωνε ο σιδηρόδρομος μεγάλωνε και το λιμάνι και συγχρόνως άρχιζε και η ανάπτυξη της πόλεως, που από μικρός, φτωχικός οικισμός άρχισε να παίρνει την όψη μιας πολύβουης, για τα δεδομένα της εποχής κωμόπολης, με σίγουρη προοπτική οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, ως σύγχρονης πόλης.
Δεν θα αναφερθώ εδώ στα εκείνα ιστορικά δεδομένα της δημιουργίας της, αυτά το έκαναν αρκετοί κάτοικοι της πόλης με περισσή αγάπη και νοσταλγία για τα περασμένα, βιωμένα ή ιστοριοδιφικής διάθεσης.
Θα σας μεταφέρω στα ακτοπλοϊκά δεδομένα της εποχής, με την τρομερή κίνηση των πλοίων από όλα τα κεντρικά παραθαλάσσια εθνικά τμήματα, που ήταν διασυνδεμένα με το λιμάνι της.
Μετά την απελευθέρωση και την ένταξη της περιοχής στον πολυβασανισμένο μητρικό εθνικό κορμό, η Αλεξανδρούπολη αποτέλεσε σιδηροδρομικό και θαλάσσιο κόμβο.
Προϊόντα και άνθρωποι από άλλες περιοχές και προϊόντα της μεταφερόταν καθημερινά, από τον σιδηροδρομικό και ακτοπλοϊκό λιμάνι της παντού.
Τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια ήταν τόσο πυκνά ,που το λιμάνι γέμιζε με την πληθωρική παρουσία ιστιοφόρων και ατμόπλοιων, που έδεναν λίγο έξω. Ένα πολύβουο ανθρωπομάνι, συνεχές κομβόϊ με μαούνες και κάθε είδους μικρού πλεούμενου ,μετέφερε εμπορεύματα και ανθρώπους από τα πλοία στην στεριά και το αντίστροφο.
Οι ναυτεργάτες κύτους, ζωσμένοι με χοντρά σχοινιά και σφιχτοδεμένη την μέση με ζωνάρια, έκαμναν τις μεταφορτώσεις λουσμένοι στον πλούσιο ιδρώτα τους. Εδώ θα σας δώσω μία εικόνα των ατμόπλοιων που είχαν πολυχρόνια παρουσία στα συγκοινωνιακά δρώμενα.
1.-ΑΓΓΕΛΙΚΗ 706 τόνων της ατμοπλοϊας Αφών Γιαννουλάτου, με σύνδεση την Χίο, Καρδάμυλλα Χίου, Κάστρο Λήμνου, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Θεσσαλονίκη.
2.-ΑΝΑΤΟΛΗ,της εταιρείας Παν.Πανταλέων ,”Ανατολική ατμοπλοϊα”με σύνδεση Αλεξανδρούπολης, Κάστρο Λήμνου, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά
3.-.ΑΝΤΙΓΟΝΗ 932 τόνων της εταιρείας Τζον Μακ Δουάλ, που εκινούσε από Αλεξανδρούπολη (τότε Δεδέαγατς),με προορισμό Σαμοθράκη, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά.
4.-ΑΡΓΟΛΙΣ 272 τόνων της εταιρείας Η. Φουστάνου,”Ατμοπλοϊα Σύρου”, με σύνδεση Αλεξανδρούπολης, Κάστρο Λήμνου, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά ,Γύθειο, Καλαμάτα.
5.-ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ,της “Νέας Ελληνικής Ατμοπλοϊας”,με σύνδεση,
Αλεξανδρούπολης, Κάστρο Λήμνου, Χίο, Πειραιά.
6.-ΖΑΚΥΝΘΟΣ ,558 τόνων των Αφών Γιαννουλάτου, με σύνδεση Χαλκίδα, Αιδηψό, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κάστρο Λήμνου, Μήθυμνα, Μυτιλήνη, Πλωμάρι, Χίο, Πειραιά.
7.-ΘΗΡΑ 897 τόνων της “Εθνικής Ακτοπλοϊας της Ελλάδας”, με σύνδεση Αλεξανδρούπολη, Λήμνου, Μυτιλήνη, Μυτιλήνη, Χίο, Ψαρά, Πειραιά.
8.-ΚΕΑ 564 τόνων της “ΕΘνικής Ακτοπλοϊας της Ελλάδας” με σύνδεση Αλεξανδρούπολη, Λήμνο, Μυτιλήνη, Χίο Πειραιά.
9.-ΚΕΡΚΥΡΑ ,που ήταν κατασκευής 1881της εταιρίας ΑΚΤΕΛ (ακτοπλοΐα της Ελλάδας),με σύνδεση Χαλκίδας, Βόλου, Θεσσαλονίκης, Δάφνης Αγίου ‘Ορους, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κάστρο, Μήθυμνα Λήμνου, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά.
10.-ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ της εταιρείας “Διακάκης και Σία”, με σύνδεση όπως του ΚΕΡΚΥΡΑ
11.-“ΜΑΡΙΑ Β” της ετιαρίας Γ. Δούκα με σύνδεση Θεσ/νίκη,Α.Όρος, Ιερισσό, Στρατώνι, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη
12.-ΜΙΑΟΥΛΗΣ,της εταιρείας ΑΚΤΕΛ, με σύνδεση Μυτιλήνης, Κάστρο Λήμνου, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα ,Θεσσαλονίκη.
13.ΝΑΥΣΙΚΑ της ΑΚΤΕΛ, με σύνδεση Χίο, Καρδάμυλα, Μυτιλήνη, Κάστρο Λήμνου, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Δάφνη Αγίου Όρους, Θεσσαλονίκη
14.-“ΝΕΙΛΟΣ” της εταιρίας Γ.Ευσταθιάδη με σύνδεση Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη
.15-ΟΥΡΑΝΙΑ της εταιρίας “Ανατολική ατμοπλοΐα” του Παν.Πανταλέων, κατασκευής του1884,με σύνδεση, Χαλκίδα, Βόλο, Θεσασαλονίκη, Άγιο Όρος, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη.
16.-“ΠΑΝΑΓΗΣ”της εταιρείας Δενδρινός με σύνδεση Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κων/πολη, Μυτιλήνη Σμύρνη, Χίο, Πειραιά
!7.-“ΠΕΛΟΠΑΣ” με σύνδεση Θεσ/νίκη, Άγιο Όρος, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κάστρο Λήμνου, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά, λιμάνια Πελοππονήσου.
18.-ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 734 τόνων της “ατμοπλοϊας Γουδή”, με σύνδεση Αλεξανδρούπολης, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά.
19.-ΠΗΝΕΙΟΣ της ‘Νέας Ελληνικής Ατμοπλοΐας”,με έτος κατασκευής 1993,με σύνδεση Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά.
20.-ΡΟΥΜΕΛΗ 332 τόνων της εταιρίας ‘Ανατολική ατμοπλοΐα” Παν.Πανταλέων, με κατασκευή 1881, με σύνδεση Αλεξανδρούπολη, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά.
21.-ΣΠΕΤΣΕΣ της εταιρίας Γουδή, με κατασκευή του1876,με σύνδεση, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Λήμνο, Χίο, Πειραιά.
22.-“ΤΗΝΟΣ” της ΙΓΓΛΕΣΗ με σύνδεση Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Μυτιλήνη, Χίο Πειραιά
23.-ΧΙΟΣ της “Νέας Ελληνικής Ακτοπλοΐας”, με σύνδεση Αλεξανδρούπολη, Κάστρο Λήμνου, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά.
24.-ΧΡΥΣΑΛΛΙΣ της ΑΚΤΕΛ, με κατασκευή 1880 ,με σύνδεση Χαλκίδα, Αιδηψό, Θεσσαλονίκη, Δάφνη Αγίου Όρους, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κάστρο Λήμνου.
25.- ΨΑΡΑ με σύνδεση Χίο, Μυτιλήνη, Μούνδρο και Κάστρο Λήμνου, Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Χαλκίδα, Πειραιάς.
26.- ΕΛΣΗ της εταιρείας Παλιού με σύνδεση, Χίο, Μυτιλήνη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Δάφνη Αγίου Όρους, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Χαλκίδα, Πειραιά
27.- ΠΕΛΟΨ της εταιρίας Παληού με σύνδεση Θεσσαλονίκη, Άγιο Όρος, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κάστρο Λήμνου, Μυτιλήνη, Χίο, Πειραιά και λιμάνια της Κρήτης.
*****Επίσης υπήρχε τακτική διασυνδεδεμένη γραμμή με την “Λόϊντ Τρεστίν” που με τα πλοία της πραγματοποιούσε διεθνείς μεταφορές όπως=
1.-Το πλοίο “ΑΦΡΙΚΑ”, με γραμμή Τεργέστη, Βενετία, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Δαρδανέλια, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Ορντού, Σαμψούντα, Κερασούντα, Τραπεζούντα, Βατούμ Μαύρης θάλασσας
2.-το σουηδικό “ΣΟΥΛΤΑΝ” με μεταφορές από Τουρκία ,Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη
3.-“ΣΥΡΙΑ”με σύνδεση Τεργέστη, Βενετία, Αλεξανδρούπολη, Κωνσταντινούπλη, Πύργο και Βάρνα Βουλγαρίας
4.-“ΚΑΡΙΝΤΙΑ” με σύνδεση Τεργέστη Βενετία,Θεσσαλονίκη,Καβάλα,Αλεξανδρούπολη,Κωνστντινούπολη,Σαμψούντα,Τραπεζούντα,Βατούμ την ίδια διαδρομή ακολουθούσαν και τα
5.-“ΝΤΙΑΝΑ”
6.-“ΑΜΠΑΤΖΙΑ
7.-“ΓΑΛΙΣΙΑ”
***Την περίοδο 1923-1930,παρατηρούμε μία άνευ προηγουμένου θαλάσσια συμφόρηση στο μικρό λιμάνι τότε της Αλεξανδρούπολης ,που συνεχίστηκε για πάρα πολλά χρόνια.
***Στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης υπήρχε και μεγάλη κίνηση ξένων εταιριών, που μετέφεραν εμπορεύματα και παραγωγές του Έβρου, στα πέρατα της Ελλάδας, αλλά και της… οικουμένης.
***Από τότε πολλά έχουν αλλάξει στην οικονομική πορεία της λειτουργίας του λιμανιού και το ζητούμενο των τοπικών πολιτικών και διοικητικών παραγόντων της περιοχής, ήταν η προώθηση της ανάπτυξης του λιμανιού και ως εκ τούτου γενικής ανάπτυξης της περιοχής.
***Δυστυχώς, εμείς ζήσαμε τις ανέξοδες πολιτικές πομφόλυγες (φούσκες), που εκάστοτε πολιτικά χείλη αναμασούν, χωρίς να γίνεται τίποτε το σοβαρό και αξιόλογο.!!
Ένα λιμάνι, που θα μπορούσε να είναι πόλος ανάπτυξης, μαράζωνε χωρίς προοπτική, παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες, για το αντίθετο. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια κάτι φαίνεται να κινείται στο σκοτεινό τούνελ της…ανάπτυξης.!!!
***Περιοχή που μεσουρανούσε στα ναυτιλιακά πράγματα, με διεθνείς
ναυτιλιακούς πράκτορες παρόντες, περιμένει να δει….όλα εκείνα τα παλιά!!!.
***Πολλοί αγώνες έγιναν, για τα πολύ απλά και ανώδυνα,…για την διασύνδεση της Σαμοθράκης μας με την Αλεξανδρούπολη, περιμένουμε να δούμε και τα….ΜΕΓΑΛΑ….ΕΧΟΥΜΕ ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ….ΑΝΕΞΑΝΤΛΗΤΗ ΕΠΙΜΟΝΗ ΓΙΑ ΤΑ….ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΥΜΕΝΑ ΠΟΥ ΣΤΕΡΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ!!!
ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ….ΕΓΓΥΣ!!
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
—————– Τα στοιχεία αυτά τα πήρα από εκτενή αναζήτηση, γιατί δυστυχώς είναι ελάχιστα και διεσπαρμένα, κυρίως από την αναγγελία σε εφημερίδες της εποχής ΘΑΡΡΟΣ και ΑΓΩΝ Δράμας, ΕΜΠΡΟΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και κάποιες σκόρπιες δημοσιεύσεις σε άσχετα έντυπα.
Βασίλειος Ναζλής
* * *
Σημείωση Ε.Θ.
Η ανάπτυξη και η προκοπή του νομού Έβρου, συνεχίζονται εν όσω λειτουργούσαν οι ακτοπλοϊκές γραμμές, που συνέδεαν την Αλεξανδρούπολη με τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Τα προϊόντα του Έβρου γίνονταν ανάρπαστα από τους κατοίκους των νησιών, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές είχαμε και για προϊόντα που είχαμε ανάγκη.
Η «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΘΡΑΚΗ» επίμονα ζητεί τόσα χρόνια, να ανοίξουν ξανά οι γραμμές, που το κράτος των Αθηνών μας τις στέρησε.
Και αυτό, ας είναι από τα κυρίαρχα αιτήματα των Εβριτών προς την Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για την Θράκη.
Σ.Κ.
