Ενώ τα Μουσεία Σαμοθράκης, Λήμνου, Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, κλπ., δυστυχώς παραμένουν κλειστά
Ο Νόμος 4761/2020 που ψηφίστηκε στις 10/12/2020, επιτρέπει την ΕΞΑΓΩΓΗ Ελληνικών αρχαιοτήτων σε ξένα Μουσεία. Ο νόμος στο σύνολό του αφορά την διοικητική αναδιοργάνωση των Μουσείων και Πολιτιστικών Οργανισμών και την οικονομική αξιοποίηση των αρχαιολογικών ευρημάτων. Ένα επίμαχο σημείο (Μέρος Γ, Αρ48, Παρ.13) που δεν διευκρινίζεται επαρκώς, δίνει την δυνατότητα του δανεισμού αρχαιοτήτων για 25 έτη και ενδεχομένως για 50 έτη, δηλαδή για δύο περίπου γενιές. Η πρακτική μέχρι σήμερα ήταν να δανείζονται εκθέματα ή να περιοδεύουν εκθέσεις για μερικά χρόνια. Ο νόμος ψηφίστηκε την ίδια μέρα με την ψήφιση του νόμου για τον εμβολιασμό των Ελλήνων.
Το επιχείρημα του νομοθέτη είναι ότι με τον εξαγωγή των αρχαιοτήτων αξιοποιείται ο πολιτιστικός πλούτος της Ελλάδας καθώς αρχαιότητες που βρίσκονται στο σκοτάδι των αποθηκών των μουσείων θα αναδεικνύουν τον Ελληνικό πολιτισμό στο εξωτερικό.
Όμως αν κοιτάξουμε την κατάσταση σε αρχαιολογικούς χώρους και Μουσεία στην Ελλάδα, και ειδικά στην επαρχία, διαπιστώνουμε ότι:
> ΚΛΕΙΣΤΟ από το 2014 το Μουσείο Σαμοθράκης και κατεστραμμένος από νεροποντή ο αρχαιολογικός χώρος στο Ιερό των Καβείρων. Φέτος μόλις που λειτούργησε μια αίθουσα στο παλιό Μουσείο για έκθεση 2-3 αρχαιοτήτων. HΝίκη της Σαμοθράκης παράνομα εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου.
> ΚΛΕΙΣΤΟΣ από το 2015,ο αρχαιολογικός χώρος του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη με ερωτηματικά σχετικά με τα ευρήματα.
> ΚΛΕΙΣΤΟΣ από το 2014 λόγω σεισμού, ο β’ όροφος στο Μουσείο της Λήμνου, ενώ το ισόγειο λειτουργεί κανονικά. Το Μουσείο ανακοίνωσε ότι ”δεν κρίθηκε σκόπιμη η επαναλειτουργία της έκθεσης του β΄ ορόφου, με το σκεπτικό ότι το Μουσείο έχρηζε ανανέωσης, βάση σύγχρονων μουσειακών αντιλήψεων, καθώς είχαν παρέλθει είκοσι τρία χρόνια από την τελευταία έκθεση.”Στον β’ όροφο εκτίθονταν τα ευρήματα του Καβείριου Ιερού και της Ηφαίστειας.
> ΚΛΕΙΣΤΟΣ ο αρχαιολογικός χώρος του σπηλαίου των Πετραλώνων Χαλκιδικής, όπου βρέθηκε το σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα ενός από τους αρχαιότερους προγόνους του ανθρώπου. ΚΛΕΙΣΤΟ και το Μουσείο των Πετραλώνων έως το 2021 λόγω ανακαίνισης.
> Από το 2000,ο αρχαιολογικός χώρος της Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης, Έβρου περιμένει το Μουσείο που θα στεγάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα.
> Το Μουσείο του Πολυγύρου Χαλκιδικής εδώ και χρόνια, εκτός από μια ιδιωτική συλλογή δεν εκθέτει, άλλο αρχαιολογικό εύρημα από την περιοχή της Χαλκιδικής.
>Γεμάτες είναι και οι αποθήκες των άλλων Μουσείων των πόλεων από αρχαιολογικά ευρήματα που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ.
Δηλαδή, ενώ τα Ελληνικά Μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι υπολειτουργούν, είναι κλειστά, δεν υπάρχουν και οι αρχαιότητες περιμένουν στις αποθήκες, αποφασίστηκε αυτές να “ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΟΥΝ” και να εκτεθούν σε ξένα μουσεία. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι μιλάμε για παραχώρηση ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΩΝ ή ΧΙΛΙΑΔΩΝ αρχαιοτήτων.
Πλέον με την εξαγωγή των αρχαιοτήτων οι Έλληνες χάνουν ένα μέρος της ταυτότητάς τους, τα απτά κομμάτια ιστορίας, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Tα ξένα Μουσεία παίρνουν προτεραιότητα, να εκθέσουν τις αρχαιότητες και οι ξένοι ερευνητές να τις μελετήσουν.
Η αξιοποίηση των αρχαιολογικών ευρημάτων, ως μέρος της Ιστορίας ενός λαού, γίνεται πρωτίστως ως παράδειγμα Παιδείας και μελέτης της Ιστορίας και δευτερευόντως για οικονομικούς λόγους.
Για δεκαετίες η Ελληνική πολιτεία δεν ανέπτυξε τα Μουσεία και δεν αξιοποίησε τα αρχαιολογικά ευρήματα. Οι αρχαιότητες από τον Ελληνικό χώρο που υπάρχουν στα ξένα Μουσεία είναι αποτέλεσμα είτε κλοπής είτε αρχαιοκαπηλίας και η Ελλάδα είχε μέχρι πρότινος την λογική της ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ τους. Πλέον, επικρατεί η λογική της ΕΞΑΓΩΓΗΣ αρχαιοτήτων για τόσο μεγάλο χρονικό που ισοδυναμεί με ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ και ΚΤΗΣΗ από τα ξένα Μουσεία.
Χαράλαμπος Α. Βαρελάς,
Ν. Ορεστιάδα Έβρου
