Οι Λαμπρές στιγμές του Ελληνισμού το 1921 σε Θεσσαλονίκη, Αδριανούπολη, Φλώρινα, Σμύρνη και Προύσσα – Όταν η Ελλάδα είχε διπλασιασθεί με την Συνθήκη των Σεβρών
Επ’ ευκαιρία του εορτασμού των 200 ετών από το ξέσπασμα της μεγάλης Εθνεγερσίας (2021) θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε σε ορισμένες λαμπρές στιγμές που έζησε και εόρτασε ο Ελληνισμός.
Ήταν τον Μάρτιο του 1921, έναν αιώνα μετά την Εθνεγερσία, όταν η Ελλαδική επικράτεια βρέθηκε διπλασιασμένη, ως απόρροια της Συνθήκης των Σεβρών.
Με την υπογραφή της (1920), στην μητέρα Ελλάδα επέστρεφαν εκτός από τη Μακεδονία και την Ήπειρο, τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και το σύνολο της Θράκης, Ανατολικής και Δυτικής.
Επίσης είχε εγκατασταθεί ελληνική διοίκησις στην περιοχή της Σμύρνης, η οποία θα απεδίδετο και ονομαστικά στην Ελλάδα μετά την παρέλευση πέντε ετών.
Θεσσαλονίκη
Το σύνολο των νεοαποκτηθεισών επαρχιών, από τη γραμμή Θεσσαλίας-Άρτης και βορειότερα, ονομάσθησαν εκκλησιαστικά και πολιτικά «Νέες Χώρες», με την έννοια της χρονικής υπαγωγής τους στον εθνικό κορμό.
Παντού εκυμάτιζε η γαλανόλευκη και εορτάσθη η συμπλήρωσις των εκατό ετών από την Ελληνική Επανάσταση, μολονότι ο πυρήν των κυρίων γεγονότων ευρίσκετο αρκετά νοτιότερα, στον Μόρια και την Ρούμελη.
Ποταμούς αίματος είχαν προσφέρει και οι κάτοικοι αυτών των περιοχών οπότε, δικαιολογημένους, προέβησαν σε μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις. Στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας, την Θεσσαλονίκη, επραγματοποιήθη επίσημη δοξολογία στον ναό της Αγίας Σοφίας παρισταμένων όλων των Αρχών.
Κανονιοβολισμοί, σημαιοστολισμοί, κλειστά καταστήματα και ζωηρή κίνησις στους δρόμους. Ο έρανος που διενεργήθηκε κατά την διάρκεια της δοξολογίας προς ενίσχυσιν των οικογενειών των εφέδρων του πολέμου, απέδωσε περισσότερες από πενήντα χιλιάδες δραχμές της εποχής.
Στεφάνια κατετέθησαν στο νεότευκτο κενοτάφιο, στο σημερινό πάρκο Σοφίας Βέμπο.
Παρόντες αξιωματούχοι της πόλεως, πρόσκοποι, μαθητές και πλήθος κόσμου. Παρελάσεις και εορτασμοί έως το βράδυ, φωταψίες και το επίσημο ανακοινωθέν να υπογράφεται από τον δήμαρχο της πόλεως, Οσμάν Σάιτ.
Αδριανούπολη
Στην πρωτεύουσα τής Θράκης, την Αδριανούπολη, ετελέσθη επίσημη δοξολογία στον μητροπολιτικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Επρόκειτο για μία από Τις τελευταίες επίσημες δοξολογίες, που γνώριζε ο ναός, καθώς τον Οκτώβριο του 1922 επραγματοποιήθη η τελευταία Θεία Λειτουργία πριν περιέλθει σε οθωμανικά χέρια.
Οι εορτασμοί ξεκίνησαν με κανονιοβολισμούς, με την παρόχθια πόλη του Έβρου να είναι στολισμένη στα κυανόλευκα.
Ακολούθησε παρέλασις των μαθητών όλων των εθνικοτήτων και όλων των συντεχνιών, ενώ το βράδυ έλαβε χώρα λαμπαδηφορία και δεξίωση με χορό στο δημαρχείο της πόλεως.
Φλώρινα
Λίγο-πολύ το ίδιο τελετουργικό επεκράτησε και στην Φλώρινα. Στην σημαιοστολισμένη πόλη, επραγματοποιήθη επίσημος δοξολογία στον μητροπολιτικό ναό, μπροστά από τον οποίο είχε παραταχθεί σύνταγμα στρατού, πρόσκοποι και μαθητές σχολείων.
Στην επίσημη δοξολογία παρέστησαν ο δήμαρχος της πόλεως, ο εισαγγελεύς πρωτοδικών, δικαστές, βουλευτές, ο διοικητής του επιτόπιου Συντάγματος, αξιωματικοί του στρατού και καθηγητές των σχολείων.
Ακολούθησε παρέλασις των μαθητών και δεξίωσις στο δημαρχείο.
Και εδώ έλαβε χώρα έρανος προς ενίσχυσιν των οικογενειών των εφέδρων. Το βράδυ πραγματοποιήθηκε δεξίωσις στο διοικητήριο της πόλεως, με τις εκδηλώσεις να διαρκούν έως αργά το βράδυ σε μία πλούσια φωταγωγημένη πόλη.
Σμύρνη-Προύσα
Οι πλέον συγκινητικές εκδηλώσεις έγιναν στις πόλεις της Ιωνίας. Στην Σμύρνη, εν μέσω γενικού ενθουσιασμού, παρήλασαν οι έφεδροι κατά χιλιάδες. Λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα ανατολικότερα, στην Προύσα, επραγματοποιήθη επίσημος δοξολογία στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Εκεί εξεφωνήθη και ο πανηγυρικός της ημέρας παρουσία Άγγλων και Γάλλων αξιωματικών, που επέβλεπαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Ακολούθησε δεξίωσις στο ελληνικό στρατηγείο, όπου προσεφέρθησαν καμπανίτης και αναψυκτικά.
Παρήλασαν τμήματα του στρατού εμπρός από τον τότε αρχιστράτηγο των στρατευμάτων της Μικρός Ασίας, Αναστάσιο Παπούλα, που είχε αντικαταστήσει τον Λεωνίδα Παρασκευόπουλο, μόλις λίγους μήνες πριν.
Επρόκειτο για τις τελευταίες όμορφες και ευτυχισμένες στιγμές του Ελληνισμού στα χώματα της Ιωνίας.
Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
