Οι πρόσφυγες αποκαλούσαν τους γηγενείς κατοίκους του Πυθίου «Βυζαντινούς» από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Στ’ Καντακουζηνό, που έκτισε και τον Πύργο του Πυθίου
Μια ανάρτηση της ανδρικής Παραδοσιακής φορεσιάς του Πυθίου Έβρου με τον δικέφαλο αετό στην πλάτη ήγειρε θέμα αμφισβήτησης της παρουσίας του και κατέστη η αφόρμηση διερεύνησης του θέματος είτε μέσω της Βιβλιογραφίας είτε μέσα από έρευνα που απέβλεπε στην κατάθεση της άποψης Ειδικών και μη, Πυθιωτών και μη, και φυσικά στην αποκάλυψη της αλήθειας.
Ο δικέφαλος αετός του οποίου η μεν αριστερή κεφαλή συμβολίζει την Ρώμη, η δε δεξιά την Κωνσταντινούπολη, πολύ παλαιά απουσίαζε από τις Παραδοσιακές φορεσιές των χωριών της Επαρχίας του Διδυμοτείχου. Όμως λέγεται ότι, όταν για πρώτη φορά, την δεκαετία του 1970, ο δικέφαλος αετός προστέθηκε σε ένα γιλέκο από τον κ.Δοϊτσίδη Καρυοφύλλη, στη συνέχεια τον μιμήθηκαν αρκετά χωριά, π.χ. το Ελληνοχώρι και γενικά τα χωριά των Μάρηδων. Άρα ούτε και αυτά τα χωριά τον είχαν πιο μπροστά και η ένταξή του αυτή είναι πολύ μεταγενέστερη και σύγχρονη. Εις επίρρωσιν των λεγομένων αναφέρεται το βιβλίο του κ.Γιώργου Τοπαλίδη (Φορεσιές Θράκης, Τόμος 1ος , 2017, σελίδα 28) όπου λέει ότι οι Μάρηδες έβαλαν στις φορεσιές τους τον δικέφαλο αετό στα τέλη της δεκαετίας του 1970!!
Ο λόγος της ένταξης του δικέφαλου αετού ήταν διττός : πρώτον το γιλέκο να γίνει εντυπωσιακό με την προσθήκη ενός σημαντικού «αξεσουάρ», αφού ως τέτοιο αντιμετώπιζαν τον αετό · δεύτερον η παρατηρούμενη οικειοποίησή του από άλλους που ουδεμία παραδοσιακή και ιστορική σχέση είχαν με τον δικέφαλο αετό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρει ο Αρχαιολόγος κ.Διαμαντής Τριαντάφυλλος : «Από τα γειτονικά κράτη γίνεται από ετών συστηματική και κατευθυνόμενη προσπάθεια οικειοποιήσεως του, π.χ. η Τουρκία παρουσιάζει ευρήματα της Θράκης και Ιωνίας ως προϊόντα του Αιγιακού πολιτισμού (όχι ελληνικού). Συνδυασμός με τις παράνομες και παράλογες διεκδικήσεις της στο Αιγαίο. Προ εξαετίας περίπου και για κάποιο διάστημα η Αστυνομία της τοποθέτησε το έμβλημά της, τον δικέφαλο αετό του Βυζαντίου!!!!!!».
Ειδικά η προσθήκη του δικέφαλου αετού στην Πυθιώτικη φορεσιά, σύμφωνα με Πυθιώτες και Πυθιώτισσες που συμμετείχαν στην έρευνα αυτή, οφείλεται σε διάφορους λόγους από τους οποίους ενδεικτικά αναφέρω μερικούς :
─ Αρχική επιδίωξη ήταν τα γιλέκα να μην φαίνονται απλά σκουρόχρωμα, αλλά να γίνουν πιο εντυπωσιακά.
─ Έπειτα, ο δικέφαλος αετός υπάρχει στο κέντρο σε πολύ παλιά Πυθιώτικα ασημοζούναρα, όπως είναι αυτό της κ.Λαμπρινής Βασιλειάδου, της κ.Στεργίου Αλεξάνδρας, της κ.Ζαμπούκη Μαγδαλινής, της κ.Καπετανίδου Αναστασίας, κ.α..
Το «ασημοζούναρο» ήταν η ζώνη που χάριζε την ημέρα των αρραβώνων ο γαμπρός στη νύφη, κάτι ανάλογο με το δαχτυλίδι των αρραβώνων. Οι σημερινοί 80άρηδες plusΠυθιώτες λένε ότι δεν αποκλείεται από τα ασημοζούναρα να πέρασε και στα ανδρικά γιλέκα των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Όσοι ήλθαν Πρόσφυγες στο Πύθιο το 1922 αποκαλούσαν τους γηγενείς «Βυζαντινούς», σύμφωνα με τον Πυθιώτη κ.Πασχαλίδη Γεώργιο, επειδή, αφού οι ρίζες του Πυθίου ανάγονταν στην Βυζαντινή εποχή, έβλεπαν αρκετά εμβλήματα του Βυζαντίου που πλαισίωναν τον Κοινωνικό βίο του χωριού, τις Φορεσιές, τα Τραγούδια, τα Ποιήματα, κ.α..
─ Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο δικέφαλος αετός ως σύμβολο κυριαρχούσε στο Βυζαντινό Πύθιο λόγω της παρουσίας του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ´ Καντακουζηνού με τον στρατό του που έκτισε τον Πύργο του Πυθίου και διέμενε εκεί. Κατά την διάρκεια του 14ου αι και κατά την σκηνή αναγόρευσής του ως αυτοκράτορα του Βυζαντίου ενώπιον των Ευγενών, των Συγγενών, των Συγκλητικών και του Στρατεύματος ο αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός, όπως δείχνει και η σχετική φωτογραφία, στέκεται επάνω σε ένα σουππέδιον διακοσμημένο με χρυσοκέντητους δικέφαλους αετούς. Μάλιστα αυτός θα προσθέσει δυο στέμματα στα κεφάλια του Δικέφαλου αετού, ως σαφή αναφορά στην συγκυβέρνησή του επί του γαμπρού του, Ιωάννη Ε´ Παλαιολόγου. Εξάλλου στην κορυφή του Πύργου κυμάτιζε η Βυζαντινή σημαία με τον Δικέφαλο αετό και ακόμη τα παλαιότερα χρόνια Πυθιώτες πριν τον θάνατό τους διαβεβαίωναν ότι ο δικέφαλος αετός υπήρχε σε Πλάκα στον Πύργο του Πυθίου!!
Το συμπέρασμα είναι ότι η προσθήκη του δικέφαλου αετού στις παραδοσιακές φορεσιές των χωριών της Επαρχίας Διδυμοτείχου είναι πολύ μεταγενέστερη. Γι’αυτό, σύμφωνα με την κ.Βαγγελίτσα Μυλωνά, ράπτρια Παραδοσιακών Φορεσιών και γνώστη του θέματος, κανένα χωριό δεν είχε τον δικέφαλο αετό από πολύ παλιά, π.χ. 1900, 1920, 1930, 1940 και έτσι θα λέγαμε ότι κανένα χωριό δεν δικαιούται να υποστηρίζει ότι αποκλειστικά και μόνο αυτό δικαιούται να τον έχει!!!
Πάντως για όλους τους παραπάνω λόγους καλούνται να τοποθετηθούν επί του θέματος και άλλοι Ειδικοί με βάση την Βιβλιογραφία, τις παλαιές φωτογραφίες, τα ντοκουμέντα και τις προφορικές μαρτυρίες και να αναρτήσουμε ευχαρίστως τις απόψεις τους στο facebookτου Συλλόγου μας για την έγκυρη ενημέρωση των μελών του Συλλόγου μας.
Ιωάννης Ζαμπούκης
Φιλόλογος – Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Πυθιωτών Δήμου Αλεξ/πολης «Ιωάννης ΣΤ’ Καντακουζηνός – Κύριλλος ΣΤ’»
ΠΗΓΕΣ
─file:///C:/Users/John/Desktop/1374-o-ioannis-st-kantakouzinos-anagoreyetai-aftokratoras-sto-didymoteixo-enopion-ton-evgenon-syggenon-sygklitikon-kai-stratias.html
─3gym-ag http://anarg.att.sch.gr/…/history_parousiasi_1261_1453…ottomans_ Alosi.pdf
─http://3gym-ag-anarg.att.sch.gr/…/history_parousiasi…ottomans_ Alosi.pdf
─el.wikipedia.org/wiki/: John_VI_Kantakouzenos.jpg
─ Σπυριδάκης Γ. Ο Δικέφαλος Αετός ως σύμβολον ή θέμα, κοσμήσεως κατά την βυζαντιvήν και μεταβυζαντινήν μέχρι και νεωτέρων χρόνων. Ε.Ε Β.Σ. , τ· ΑΘ Μ, 1972″73 σελ . 170 κ.ε . – ΖΩΡΑ . ΖΥΓΟΣ» Μάιος 1966. 48, ΛΕΝΤΑΚΗ . Σύμμεικτα Μήλου. Συμβολή στη μελέτη της Λαϊκής γλυπτικής. Περιοδικό «Κατάθεση» 1973 σελ. 85-89.
