Όταν τα παιδιά του Έβρου ανταπέδωσαν τις Εθνικές υπηρεσίες στους Κρήτες, που πολέμησαν το 1920 για την Ελευθερία των Θρακών – Τα ονόματα των νεκρών
Τα στρατευμένα ελληνικά νιάτα, από την 28 Οκτωβρίου 1940, στα κακοτράχαλα βουνά της Ηπείρου, έθεσαν τα λιπόσαρκα αλλά ανδρειωμένα στήθη τους, ενεργό φραγμό σε σιδηρόφρακτες και μέχρι τότε αήττητες μεραρχίες των Ιταλών στην αρχή και μετά σε αυτές των Γερμανών.
Γνωστά ήταν τα ανδραγαθήματα του ελληνικού στρατού, με την εξαιρετική ηγεσία του σε όλα τα κλιμάκια.
Εδώ δεν θα αναφερθώ σε εκείνα τα γεγονότα, αλλά σε αυτά που εξελίχθηκαν στην Κρήτη.
Οι εκατόμβες των ηρώων από ολόκληρη την Ελλάδα, τεράστιες ,ως και των Θρακών, των ΕΒΡΙΤΩΝ (που σε άλλο σημείωμά μας, αναπτύξαμε εκτενώς).
Στις 1 Απριλίου 1941, κλήθηκαν προς κατάταξη στρατεύσιμοι της κλάσης 1941, από τον Έβρο, με σημείο κατάταξης το Κέντρο Κατάταξης του Ναυπλίου στο ΕΜΠΕΔΟ, όπως ονομαζόταν τότε.
Από τον Έβρο, οι στρατευμένοι νέοι Εβρίτες, επιβιβάστηκαν σε ειδικό τρένο και καθ’ οδόν επιβιβαζόταν και από τους Νομούς, Ροδόπης, Ξάνθης, Δράμας και Σερρών.
Ο συρμός αυτός έφτασε στην Αθήνα λίγο πριν την γερμανική επίθεση-εισβολή.
Από την Αθήνα, όλοι οι επίστρατοι, μεταφέρθηκαν στο Ναύπλιο, όπου για λίγο εκπαιδεύτηκαν πρόχειρα στην χρήση των όπλων, ενώ η γερμανική επίθεση μαινόταν και σε λίγο έπεσε το μέτωπο και έγινε… η συνθηκολόγηση.
Ολόκληρο το έμπεδο μεταφέρθηκε με πλοία από το Ναύπλιο στην Κρήτη, όπου ήδη είχε μεταφερθεί η Ελληνική Κυβέρνηση και ο βασιλιάς.
Η ναυσιπλοϊα έγινε με μύριους κινδύνους, και υπό συνεχείς αεροπορικές επιθέσεις γερμανικών αεροπλάνων και μέσα στα πλοία οι στρατευμένοι γιόρτασαν το Πάσχα, που ήταν την 19 Απριλίου.
Τα πλοία αγκυροβόλησαν στον κόλπο της Σούδας, όπου υπήρχαν …κουφάρια πλοίων από προηγηθέντα αεροπορικό βομβαρδισμό.
Κατά την αποβίβαση των στρατευσίμων τα γερμανικά αεροπλάνα άρχισαν τις επιθέσεις, αλλά πρόλαβαν να καλυφτούν σε πρόχειρες θέσεις.
Οι Γερμανοί την 14 Μαϊου 1941 βομβάρδισαν εντατικά και με μεγάλη σφοδρότητα το αεροδρόμιο του Ηρακλείου και τις ελληνικές αμυντικές θέσεις και πολλές αερομαχίες σημειώθηκαν με συμμαχικά αεροπλάνα.
Εκεί παρόντες και οι Εβρίτες στρατεύσιμοι σε μία προσπάθεια ανταπόδοσης των εθνικών υπηρεσιών στους Κρήτες που πριν 20 χρόνια το 1920, πολέμησαν για την ελευθερία των Θρακών.
Την 20 Μαϊου 1941 οι Γερμανοί, πραγματοποίησαν την μεγάλη αεροαποβατική εισβολή και είναι γνωστές εκείνες οι επικές μάχες που έδωσαν στο ελεύθερο έδαφος της Κρήτης, οι ελληνικές δυνάμεις, η Ελληνική Χωροφυλακή, μαζί με τα συμμαχικά στρατεύματα και κυρίως με την πάνδημη πολεμική παρουσία όλων των Κρητών, απανταχού της Κρήτης.
Εκεί και οι μαχητές από τον Εβρο, που καίτοι με μικρή ασήμαντη εκπαίδευση, πολέμησαν γενναία για να αποτρέψουν την είσοδο των νέων κατακτητών.
Καθ’ όλη την διάρκεια των μαχών παρόντες και …ΟΙ ΤΡΙΑΚΟΣΙΟΙ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ, μέχρι την 31 Μαϊου 1941, που έγινε η επίσημη παράδοση της Κρήτης και των ελληνικών δυνάμεων που δεν κατόρθωσαν να διαφύγουν στην Μέση Ανατολή.
Οι στρατεύσιμοι αιχμάλωτοι Εβρίτες,μαζί με όλους τους άλλους, για αρκετό καιρό υπέστησαν τα πάνδεινα από τους κατακτητές Γερμανούς, που τους πολέμησαν ίσος προς ίσος με πενιχρά μέσα, αλλά με φλόγα ψυχής για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Εκεί, στα πεδία των μαχών, άφησαν την τελευταία τους πνοή πολλοί Εβρίτες, που τα σώματα τους έγιναν ενεργά προπύργιο και φραγμοί της ανελευθερίας.
Αυτούς τους νεκρούς θα σας δώσω, ώστε να ξέρουμε και τους ήρωες του Εβρου.
1.-ΑΧΜΕΤ ΟΓΛΟΥ Σαδίκ, στρατιώτης του 33 συντάγματος πεζικού, από Συκορράχη Αλεξανδρούπολης, σκοτώθηκε στο Κακό Όρος Ηρακλείου, τον Μάϊο 1941,
2.-ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ Τρύφων του Γεωργίου , από Διδυμότειχο Εβρου, γεν. το 1920, στρατιώτης, σκοτώθηκε την 20 – Μαϊου το 1941 στην μάχη της Κρήτης,
3.-ΓΚΑΪΝΤΟΥΔΗΣ Νικόλαος, από Ορεστιάδα, γεν. το 1920, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 26 Μαϊου 1941 στο Ηράκλειο,
4.-ΓΚΙΡΓΚΙΝΙΔΗΣ Κων/νος του Δημητρίου, από Χιονάδες Ορεστιάδας,, γεν. το 1920, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε στο Ηράκλειο την 20 Μαϊου 1941,
5.-ΔΗΜΟΣΧΑΚΗΣ Θεοφάνης του Σπυρίδωνος, γεν το 1920 από Ισαάκιο Διδυμοτείχου, στρατιώτης του Έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 26 Μαϊου 1942 στο Ηράκλειο Κρήτης,
6.-ΔΟΧΤΣΙΔΗΣ Ιωάννης του Αθανασίου, από Θούριο Διδυμοτείχου, γεν. το 1920, στρατιώτης του ΙΙ τάγματος, σκοτώθηκε την 24 Μαϊου 1941 στις Μουριές Ηρακλείου,
7.-ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ελευθέριος του Πασχάλη, από Σουφλί, γεν. το 1920, στρατιιώτης του 25ου Λόχου Ηρακλείου, από το έμπεδο Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 24 Μαϊου 1941 στα Μαντέμια Ηρακλείου,
8.-ΚΕΣΑΝΛΗΣ Δημήτριος του Ευαγγέλου, από Σουφλί, του 81 συντάγματος πεζικού, σκοτώθηκε την 21/22 ΜαΪου 1941 στο Ηράκλειο,
9.-ΚΟΥΡΟΥΤΖΗ Αχμέτ του Χουσεϊν, από Διδυμότειχο, γεν. το 1920, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 23 Μαϊου 1941, στο Ηράκλειο,
10.- ΚΡΑΝΑΣ Γεώργιος, από το Ελληνοχώρι Διδυμοτείχου,γεν. το 1920, στρατιώτης του 7ου Τάγματος Πεζικού, τραυματίστηκε στον Μαστραμπά Ηρακλείου και πέθανε στο Νοσοκομείο την 23/24 Μαϊουν1941
11.-ΛΟΥΚΑΡΙΔΗΣ Κυριάκος του Σκαρλάτου, από Αισύμη Αλεξανδρούπολης, γεν. το 1920, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 22 Μαϊου 1941, στα Μπεν΄τενια Ηρακλείου,
12.- ΜΑΝΤΑΖΗΣ Γεώργιος του Μόσχου, από Λάβαρα Εβρου, γεν. το 1929, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την21 Μαϊου 1941 στο Ηράκλειο Κρήτης.
13.-ΜΗΛΩΣΑΣ Γεώργιος του Τριανταφύλλου, από Δαδιά Σουφλίου , γεν,το 1920, από εμπεδο Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 11 ΜαΪου 1941 στην θέση Πόρτα Χανίων,
14.-ΝΑΟΥΜ ή ΝΑΣΙΟΣ Δημήτριος του Γεωργίου, από Βάλτο Ορεστιάδας, γεν. το 1920, στρατιώτης, του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε στο Βαρύπετρο Κυδωνίας Κρήτης την 20 ΜαΪου 1941,
15.-ΝΤΑΛΗΝΙΚΟΛΑΣ Αλέξανδρος του Κων/νου από Αλεξανδρούπολη, γεν. το 1918,στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 20 Μαϊου 1941, στο Μασταμπά Ηρακλείου,
16.-ΠΑΛΕΚΟΥΔΗΣ Λυμπέρης του Διαμαντή, από Πετρωτά, γεν.το 1919, στρατιώτης στο στρατόπεδο Μάλεμε Κρήτης από το έμπεδο Ναυπλίου, πέθανε την 25 Σεπτεμβρίου 1941, μετά από βαρύ τραυματισμό του
16.-ΠΑΝΤΙΔΗΣ Σταύρος του Νικολάου, από Λευκίμμη Σουφλίου, γεν. το 1920, στρατιώτης του 7ου τάγματος Ηρακλείου από το έμπεδο Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 21 Μαίου 1941 στο Ηράκλειο,
17.-ΠΟΝΤΙΟΣΧρήστος του Θεοδώρου, από Κίρκη Αλεξανδρούπολης, γεν. το 1920, σκοτώθηκε την 23 Μαϊου στον Μασταμπά Ηρακλείου,
18.-ΣΚΑΡΛΑΤΟΣ Άγγελος του Χρήστου, από Καβύλη Ορεστιάδας, γεν. το 1919, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 3 Μαϊου 1941, στην Κρήτη σε αεροπορικό βομβαρδισμό,
19.-ΣΤΡΑΤΟΥΔΗΣ Ζαφείριος του Αθανασίου, από Ζώνη Εβρου, γεν. το 1920, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, σκοτώθηκε την 20 Μαϊου 1941 στο Ηράκλειο Κρήτης
ΕΞΑΦΑΝΙΣΘΕΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
1.-ΚΙΟΓΛΟΥ Μαρίνος του Αθανασίου, από Διδυμότειχο γεν. το 1929, στρατιώτης του έμπεδου Ναυπλίου, εξαφανίστηκε στο Ηράκλειο τον Μάϊο του 1941.
2.-ΛΙΤΣΙΚΑΚΗΣ Βασίλειος του Παναγιώτη, στρατιώτης του 7ου τάγματος πεζικού του έμπεδου Ναυπλίου, εξαφανίστηκε στις επιχειρήσεις της Κρήτης, τον Μάϊο 1941,
3.- ΜΟΥΤΑΦΤΣΗΣ ή ΜΟΥΤΑΦΤΣΙΔΗΣ Βασίλειος του Κων/νου, από Κυανή Διδυμοτείχου, γεν. το 1920, στρατιώτης, στο 7ο τάγμα από έμπεδο Ναυπλίου, εξαφανίσθηκε στην μάχη της Κρήτης τον Μάϊο του 1941
4.-ΜΑΚΡΑΚΗΣ Αθανάσιος του Κων/νου, από Λευκίμμη Σουφλίου, γεν. το 1920, στρατιώτης του 81 ου συντάγματος πεζικού, από έμπεδο Ναυπλίου, εξαφανίστηκε την 17 Μαϊου 1941,
5.- ΝΤΟΥΜΠΑΣ Γεώργιος του Τριανταφύλλου, από Σουφλί, γεν. το 1920, στρατιώτης του 81 ου συντάγματος , εξαφανίστηκε την 24 Μαϊου 1941 στα Μπαντέμια έξω από το Ηράκλειο,
6.-ΠΟΛΥΖΩΪΔΗΣ Ευστράτιος του Αντωνίου, από Αλεξανδρούπολη, γεν. το 1920, στρατιώτης του 3ου νανεξάρτητου τάγματος Κρήτης, από το έμπεδο Ναυπλίου, εξαφανίστηκε στις Μουρνιές Ηρακλείου την 21 Μαϊου 1941,
7.-ΤΣΟΜΠΑΝΙΔΗΣ Απόστολος του Χρήστου, από Διδυμότειχο, γεν. το 1920, στρατιώτης στο 81 σύνταγμα πεζικού, από τό έμπεδο Ναυπλίου, εξαφανίστηκε στο Ηράκλειο την 20 Μαϊου 1941.
Μετά την 31 Μαϊου 1941 με την παράδοση της Κρήτης στους Γερμανούς οι αιχμάλωτοι Έλληνες και οι Εβρίτες, παρέμειναν έγκλειστοι, αλλά μετά από κάποιο διάστημα, αφέθηκαν ελεύθεροι και και οι Κρήτες τους φιλοξένησαν με τα πενιχρά μέσα . Οι Γερμανοί τους άφησαν για να αναλάβουν την διατροφή τους, επιβίωσαν χάρις της φιλοξενίας των
Κρητών.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώθηκαν από μένα μετά από συνεχή έρευνα σε εκδόσεις του Γ. Ε. Σ., και από την ιστορική καταγραφή του ημερολογίου του μαχητή τότε μακαρίτη ΡΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ Χρήστου από το Χειμώνιο Ορεστιάδας, που κατέγραψε τα όσα έζησε και είδε.
Η παθιασμένη φίλη ΤΖΙΒΕΛΕΚΗ Μαρία, ψάχνοντας στην Κρήτη να βρει τον τάφο του πατέρα της μητέρας της ΔΗΜΟΣΧΑΚΗ ΘΕΟΦΑΝΗ, και με την ευγενή συμπαράσταση της θυγατέρας του Ρουσόπουλου. Ελένης Θεοδωρακοπούλου, αλλά και με την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, έδωσαν ένα σπάνιο ιστορικό γεγονός, για την ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΘΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΒΡΙΤΩΝ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ.
Ο ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ, εξέδωσε ένα ιστορικό λεύκωμα και οργάνωσε φωτογραφική έκθεση και έκθεση αντικειμένων και βιβλίων τον Ιούνιο του 2021, σχετικά με τα γεγονότα, για τα 80 χρόνια.
Είχα την ιδιαίτερη τιμή και εύνοια να συμπεριλάβουν στην έκθεση σχετική εργασία μου, για τους πεσόντες Εβρίτες
Το παρόν είναι ένα μικρό προσωπικό μνημόσυνο στους πεσόντες Εβρίτες, αλλά και σ’ αυτούς που πολέμησαν εκεί, τόσο μακριά από τον Έβρο και μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα και αφάνταστες ταλαιπωρίες επέστρεψαν στα σπίτια τους, τιμημένοι ήρωες.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
Αντιπρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού
