Εκατοντάδες τσακάλια ακούγονται να ουρλιάζουν κάθε νύχτα στο λεγόμενο Τριεθνές του Έβρου – Ανατριχιάζεις στο άκουσμα
Ήταν το μακρινό 1979, εκεί, στα νότιο-ανατολικά της Σάμου, ανάμεσα σε Ηραίο – Παγώνδα και Σπαθαραίους. Υπηρετούσα τη θητεία μου κάπου εκεί γύρω και ανάμεσα στα άλλα πετούσαμε τα σκουπίδια του τάγματος, σε μια φαινομενικά απόμακρη περιοχή. Τις νύχτες παράξενα ουρλιαχτά, άγνωστα για εμάς τους ορεινούς βόρειους, άρχιζαν σαν κλάματα και πολλαπλασιάζονταν σιγά σιγά.
Οι παλιοί -και παλιός γινόσουν άμα περνούσε ενάμισης χρόνος εκεί- έπαιζαν με τα νεύρα των σκοπών, αδειάζοντας τη… μανέστρα που περίσσευε σας ακριανές σκοπιές του ελαιώνα. Τώρα μη φανταστείτε στρατόπεδα με περίφραξη και τέτοια, όλα τότε ήταν στο γρήγορο, κι έτσι έπρεπε να γίνουν.
Εκεί μαζεύονταν το σούρουπο κάτι μάτια που γυάλιζαν δίπλα στη σκοπιά και άρχιζε η συναυλία. Και θυμάμαι τον σκοπό να τρέχει με εφ’ όπλου λόγχη με το ΜΙ, να λογχίζει
δέντρα, γιατί τα μάτια τα λαμπυρίζοντα άλλαζαν χώρο.
Το 2017, σχεδόν 40 χρόνια μετά, έμεινα για πολύ καιρό, καλοκαίρι, στο Ηραίο. Τώρα πια τα τσακάλια κατέβαιναν κάθε νύχτα δίπλα στο χωριό, στα 50 μέτρα, μέσα από τις όχθες του μικρού ποταμού που έβγαινε στη θάλασσα. Και ήταν πολλά, κοπαδιαστά… Σεπτέμβριος ήταν, αρχές, όταν ένα πρωινό είδα με τα μάπα μου πνιγμένο σκύλο στη φωλιά του, σε σπίτι στην άκρη του χωριού.
Αλλά ας γυρίσουμε στο σήμερα. Υπάρχει ένας μερακλής κυνηγός και συνταξιούχος φαρμακοποιός στον σύλλογο των κυνηγών της Θεσσαλονίκης, ο Γιάννης ο Συγκλινάκης. 0 Γιάννης έχει ένα καλό παλιό συνήθειο, δεκαετίες τώρα, να φεύγει, να ζει μέσα στη φύση, μακριά από τις ανέσεις και τις συνήθειες της πόλης. Έτσι, λοιπόν, τον Απρίλιο βρέθηκε για εβδομάδες εκεί έξω στην εκρηκτική φύση της Σιθωνίας Χαλκιδικής (μεσαίο πόδι).
Ο Γιάννης, λοιπόν, έφτιαξε ένα πολύ αποκαλυπτικό βίντεο με τσακάλια, το οποίο ανέβασε και στο YouTube, με τον εμπνευσμένο τίτλο «Τσακάλι, ο οπορτουνιστής της φύσης». Ο τύπος, δηλαδή, που ψάχνει ευκαιρίες.
Δεν είναι του παρόντος να αναφερθούμε στο πώς και στο γιατί, στο πώς ζει και π τρώει. Σκοπός μου είναι να σας παρουσιάσω το πρόβλημα, ίσως για πρώτη φορά πανελλαδικά, ύστερα από διαδικτυακά έρευνα που έκανα, με τη βοήθεια δεκάδων κυνηγών – κτηνοτροφών και ξωμάχων από τον Έβρο μέχρι την Καλαμάτα. Έκανα ένα απλό ερώτημα σε ιντερνετικές ομάδες που ξεπερνούν σε μέλη τα 100.000, για να διαπιστώσω πού υπάρχουν τσακάλια σήμερα. Οι απαντήσεις, οι φωτογραφίες και οι σύντομες περιγραφές με εξέπληξαν, γιατί άλλο να περιμένεις κάτι και άλλο να το βλέπεις σε αυτόν τον βαθμό.
Προσπάθησα, λοιπόν, να κάνω μια απεικόνιση στον χάρτη, ξεκινώντας από τον Βόρειο ‘Εβρο και καταλήγοντας στα νότια άκρα της Πελοποννήσου. Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα από βόρεια προς νότια. Τσακάλια, εκατοντάδες τσακάλια ακούγονται κάθε νύχτα από τα ψηλά του Έβρου, ξεκινώντας από το λεγόμενο τριεθνές (Ελλάδα – Βουλγαρία – Τουρκία) μέχρι κάτω στο Δέλτα του Έβρου στο Αιγαίο. Προχωρώντας από Αλεξανδρούπολη προς δυτικά, όλες οι παραθαλάσσιες περιοχές μέχρι το Κοτζά-Ορμάν (εκβολές Νέστου απέναντι από τη Θάσο) έχουν μεγάλους πληθυσμούς τσακαλιών, με κορύφωση τις εκβολές του Νέστου.
Πιο δυτικά υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις εκβολές του Στρυμόνα και στον Στρυμονικό Κόλπο, όπου τα τσακάλια μέσω αυτής της εισόδου έχουν κατακλύσει όλη την παραθαλάσσια Χαλκιδική. Υπάρχουν όμως και στο ανέβασμα του Στρυμόνα μέχρι και την τεχνητή λίμνη Κερκίνη. Αναφέρεται παρουσία και νότια της Θεσσαλονίκης στην περιοχή της Επανομής, ενώ δεν υπάρχει πια παρουσία δυτικά της, στο περίφημο δέλτα του Αξιού, που συγκεντρώνει σχεδόν όλη την πανίδα της Ελλάδας. Εδώ προφανώς η ύπαρξη πολυάριθμων λύκων έχει δημιουργήσει διαφοροποίηση (ευγενικά, ε) στους πληθυσμούς των τσακαλιών. Δεν αναφέρονται τσακάλια σας ακτές του Ολύμπου, ούτε νοτιότερα στις πανέμορφες ακτές της Θεσσαλίας. Το πρόβλημα υπάρχει στις δυτικές ακτές της Ρούμελης μέχρι και το ύψος των πρώτων ημιπαραθαλάσσιων περιοχών της Ηπείρου, με επίκεντρο ψηλά, γύρω γύρο) μάλιστα από την πόλη της Άρτας. Σοβαρή παρουσία υπάρχει και στη Θεσπρωτία, στο ύψος της Σαγιάδας. Σημαντική παρουσία τσακαλιών έχουμε και στην ευρύτερη περιοχή της Ναυπάκτου
Χαμηλότερα τώρα, στην Πελοπόννησο, καλό θα είναι να μιλάμε πού δεν έχει και όχι πού έχει. Δοτό τις απαντήσεις καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα όπου υπάρχουν αγέλες παντού, από Κόρινθο μέχρι Πάτρα και από Ηλεία μέχρι Καλαμάτα. Ίσως οι πιο μεγάλοι πληθυσμοί να βρίσκονται στην κεντρική και τη δυτική Πελοπόννησο, αλλά υπάρχουν «μιλιούνια», όπως αναφέρθηκαν πολλοί στην Κορινθία και ακόμη πιο κάτω στο Άστρος Κυνουρίας.
Και, όπως λέει ο φίλος μας και έγκριτος σε όλα του Μπάμπης Γκαβάς, από τη Μεγαλόπολη Αρκαδίας… «Το σούρουπο, όταν χτυπάει η καμπάνα και χωρίς άλλον λόγο, αρουλιούνται, χιλιάδες δίπλα μας, γίνεται χαμός. Ανατριχιάζεις. Σημειώστε ότι το τσακάλι έχει χαρακτηριστεί είδος προς εξαφάνιση».
Αν, λοιπόν, κάνουμε έναν απλοϊκό υπολογισμό, και με δεδομένο ότι τα τσακάλια της Ορεστιάδας δεν είναι ίδια με τα τσακάλια του Δέλτα του Έβρου (με τζιπ θέλει κανείς δύο ώρες απόσταση), ούτε τα τσακάλια του Κοτζά-Ορμάν έχουν σχέση με τα τσακάλια της Καλαμάτας, που απέχουν αναμεταξύ τους πάνω από χίλια χιλιόμετρα.
Τότε, με την παραδοχή των τοπικών πληθυσμών, καταλήγουμε σε αριθμούς που ξεπερνούν τα 3.000. Και τώρα, ας κοροϊδέψουν μερικοί, αλλά βάλτε από 120-150 αγρίμια μόνο σε κάθε αναφερόμενο νομό (Έβρου, Ροδόπης, Ξάνθης, Καβάλας, Σερρών, Χαλκιδικής, Θεσσαλονίκης, Πρέβεζας, Άρτας, Αιτωλοακαρνανίας, Κορίνθου, Άργους, Αχαΐας, Ηλείας, Μεσσηνίας, Λακωνίας, Αρκαδίας, Σάμου και Θεσπρωτίας).
Καλύτερα να με χαρακτηρίσουν… μπακάλη παρά επιστήμονα που δεν μέτρησε ποτέ του.
Σωτήρης Δημηρόπουλος
