Πολλά συνέβησαν στην ελεύθερη περιοχή του Έβρου, που δυστυχώς δεν είναι ευρέως γνωστά και καταγεγραμμένα
** 8 **
** Ο Οκτώβριος 1922, στην οικογενειακή μνήμη των πρώτων προσφύγων της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας, ήταν ένα οδυνηρά τραυματικό γεγονός, που μεταφέρθηκε στους απογόνους τους.
Οι οικογενειακές και προσωπικές ιστορίες ήταν παρούσες και ενταγμένες στην εθνική μνήμη.
* Πολλά συνέβησαν και στην ελεύθερη περιοχή του Εβρου, που δυστυχώς δεν είναι ευρέως γνωστά και καταγεγραμμένα.
Ανατρέχοντας στις εφημερίδες της εποχής, μπορούμε να συμπληρώσουμε ένα τμήμα του ιστορικού …πάζλ, αναπαράγοντας τα γεγονότα.
1.** ΕΦΗΜΕΡΊΔΑ ΣΚΡΙΠ 6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1922.
*.”Οι Έλληνες κάτοικοι των μεσογείων της Ανατολικής Θράκης, θα συγκεντρωθούν στους σιδηροδρομικούς σταθμούς, Σαράντα Εκκλησιών, Αρτίσκου και Αρκαδιουπόλεως και με σιδηροδρομικούς συρμούς και την προστασία των διασυμμαχικών στρατευμάτων και της Ελληνικής Χωροφυλακής, θα μεταφερθούν στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη).
*. “Ο Γενικός Διοικητής Θράκης, στρατηγός Κατεχάκης, διέταξε την μεταφορά των αρχείων της Ελληνικής Διοίκησης Θράκης, από την Αδριανούπολη θα μεταφερθούν στο Δεδέαγατς.”*
2. ** ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1922.
*.”Η ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ. ΣΚΗΝΕΣ ΦΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΓΝΩΣΗΣ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ. ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΦΕΥΓΟΥΝ ΠΑΝΙΚΟΒΛΗΤΟΙ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ (του έκτακτου απεσταλμένου).
* ΔΕΔΕΑΓΑΤΣ 8/10.
Η Ανατολική Θράκη χάνεται, η σκληρή πραγματικότητα είναι ορατή εδώ, με τα καραβάνια των προσφύγων που συρρέουν απ’ όλες τις περιοχές της χώρας που χάνεται.
Ανέκφραστος πόνος αυλακώνει τα πρόσωπα των προσφύγων, για την εγκατάλειψη των βωμών και εστιών τους.
Ούτε το ελάχιστο από τα υπάρχοντά τους, διασώζουν.
* Οι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης, αλλόφρονες, φεύγουν οικογενειακά.
Δυσπιστούν για κάθε διαβεβαίωση, με τα διδάγματα της πείρας και των τουρκικών αποφάσεων, που διαπιστώθηκε, ότι θα θέσουν σε πλήρη εφαρμογή τα διδάγματα του Λίμαν φον Σάντερς πασά, για ολοκληρωτική εξόντωση των χριστιανικών μειονοτήτων σε όλη την Τουρκία.
* Ο πανικός των κατοίκων έγινε έντονος, από την αχαρακτήριστη διαγωγή μερικών κρατικών οργάνων, που εγκατέλειψαν τις θέσεις τους.
* Στην περιοχή της Αίνου, η Χωροφυλακή αποχώρησε από τα χωριά και συγκεντρώθηκε στην πόλη, γι’ αυτό και ο κλαυθμός και οδυρμός και η αλλοφροσύνη των κατοίκων, που εγκατέλειψαν τα σιτηρά τους και η αποθράσυνση των Τούρκων, που προέβησαν σε έκτροπα, σκοτώνοντας δύο πολίτες και βιάζοντας πολλές Ελληνίδες.
* Ο βουλευτής ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ απευθύνθηκε στο Γενικό Στρατηγείο και ζήτησε την αποστολή ενός λόχου στρατού και στην Γενική Διοίκηση Θράκης, για την έλλειψη κάθε υπηρεσίας περίθαλψης των προσφύγων, που ήταν εκτεθειμένοι στην ύπαιθρο και είχαν στερηθεί ακόμη και νερού.
Η αβουλία της Χωροφυλακής, για την εξασφάλιση της τάξης, είναι φρικιώδης.
Η νωθρότητα του Νομάρχη, που παίζει το κομπολόϊ του, ως άλλος Γούναρης, είναι πρωτοφανής και οι πρόσφυγες αδελφοί, έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους και βυθίζονται σε στυγνή απελπισία.
* ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ 8/10.
“Όλη η περιοχή, από Διδυμότειχο, μέχρι Δεδέαγατς, είναι γεμάτη με καραβάνια προσφύγων και το θέαμα είναι άπειρα τραγικό, άπειρα σπαραξικάρδιο.
Οι γυναίκες, με ξέπλεκα μαλλιά, βυθίζονται στη λάσπη,στην λάσπη μέχρι το γόνατο, μικρά παιδιά, στοιβαγμένα πάνω σε μικρά κάρα, δέρνονται από ραγδαιοτάτη βροχή, που πέφτει συνέχεια από το πρωϊ.
Πολλοί αραμπάδες έχουν κολλήσει στην λάσπη και οι πρόσφυγες πετούν τα γεννήματά τους και τα λίγα αντικείμενα τους, για να κατορθώσουν την μεταφορά των γυναικόπαιδων.
Οι πολιτικοί εγκληματίες, που καλοπερνούν στις ιδιαίτερες αίθουσες του ΑΒΕΡΩΦ, θα έπρεπε να περιηγηθούν στην Θράκη, για να δουν τα αποτελέσματα της κακούργου πολιτικής τους.
Θα ήταν η καλύτερη τιμωρία, με την προϋπόθεση ότι οι Στρατογουναραίοι, έχουν έστω και κόκκο συνείδησης.”.
*- ΚΑΡΑΓΑΤΣ 8/10.
“Επιβαίνων φορτηγού τραίνου, έφθασα τις πρωϊνές ώρες.
Σιωπή θανάτου βασιλεύει, σε ολόκληρη την περιοχή, που φωτίζεται από τις πυρκαγιές, που ανάβουν τα καραβάνια των προσφύγων, που κατασκήνωσαν στην ύπαιθρο, κάτω από ραγδαιότατη βροχή.
Μουγκά γυναικόπαιδα, είναι στοιβαγμένα στο σταθμό και τα εμπορεύματα, με τα έπιπλα φίρδην μίγδην ριγμένα, προδίδουν την αλλοφροσύνη του Θρακικών πληθυσμών, που φεύγουν πανικόβλητοι.
Δύο καραμπινιέροι, ακόλουθοι του Ιταλού αντιπροσώπου , της διασυμμαχικής επιτροπής, που αφίχθηκε προ ημερών, για την εξακρίβωση των κεμαλικών καταγγελιών, περί δήθεν ελληνικών εκτρόπων, σε βάρος των Τούρκων, βηματίζουν αγέρωχοι έξω από τον σταθμό και δίνουν την εντύπωση, ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα διασυμμαχικής κατοχής.”*
* ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ 8/10.
“Κατήφεια και άφατο πένθος, οι Έλληνες κοιτάζουν το χώμα, ενώ οι αλλόφυλοι, χαίρονται εσωτερικά, γιατί μόνο αυτοί κινούνται, μόνο αυτοί έχουν λίγα καταστήματα ανοικτά και προσπαθούν να εκμεταλλευτούν όπως μπορούν, την συμφορά που πλάκωσε τους Έλληνες.
* Σήμερα, ήρθε ο ταγματάρχης ΓΚΡΕΝΕΡ, επιτελάρχης του στρατηγού ΣΑΡΠΥ και με τον πρόεδρο της διασυμμαχικής επιτροπής ΝΤΙΦΟΥΛΕΝ, επισκέφτηκε τον στρατηγό ΚΑΤΕΧΑΚΗ, που αγωνίζεται υπεράνθρωπα να πραγματοποιηθεί η εκκένωση με τάξη και οι πληθυσμοί να μεταφέρουν, κατά το δυνατόν, την κινητή τους περιουσία.
Η διασυμμαχική κατάληψη της Θράκης και του τριγώνου του Κάραγατς, άρχισε ήδη.
* Ένα Γαλλικό τάγμα, από τα αποικιακά και Μητροπολιτικά στρατεύματα, κατέλαβαν το Τσερκέσκιοϊ.
Ιταλική δύναμη, πήγε στην Βιζύη, όπου εγκαταστάθηκε σήμερα το πρωϊ.
* Ο Ιταλικός μισελληνισμός, εκδηλώθηκε με την κατάσχεση των αρχείων της Βιζύης, που μεταφερόταν, κατά την είσοδο της ιταλικής δύναμης.
Η ιταλική όμως προκλητικότητα, εξατμίστηκε μόλις οι τσολιάδες δήλωσαν ότι δεν θα ανεχθούν άλλη προσβολή.
Ετσι, αποφεύχτηκαν δυσάρεστα επακόλουθα.
* Ο ΚΑΤΕΧΑΚΗΣ, διαμαρτυρήθηκε για την κατάσχεση των αρχείων της Βιζύης και πιστεύουμε ότι θα αποδοθούν.
* Αύριο, 9/10 το πρωϊ, θα καταφθάσει ένα γαλλικό τάγμα, που θα εγκατασταθεί εδώ, αυτό το ανακοίνωσαν ο ΓΚΡΕΝΕΡ ΚΑΙ ΝΤΙΦΟΥΛΕΝ στον ΚΑΤΕΧΑΚΗ.
Ο ΓΚΡΕΝΕΡ,το ανακοίνωσε και στον φρούραρχο ΚΟΝΔΥΛΗ Γεώργιο και του δήλωσε ότι θα τεθεί υπό τις διαταγές του ,εφ’ όσον θα παρέμειναν εκεί οι ελληνικές αρχές.
* Οι ελληνικές αρχές θα παραμείνουν στις θέσεις τους, μέχρι νεώτερης διαταγής.
* Ο ΚΑΤΕΧΑΚΗΣ, με το πνεύμα αυτό, εξέδωσε αυστηρότατη διαταγή.
* Ο Διευθυντής της Νομαρχίας Ραιδεστού ΤΣΑΚΩΝΑΣ και μερικοί υπάλληλοι των Μαλγάρων, που εγκατέλειψαν τις θέσεις τους, παραπέμφτηκαν, από τον ΚΑΤΕΧΑΚΗ, στο στρατοδικείο.
Πιθανώτατα, θα καταδικαστούν σε θάνατο.
* Οι ελληνικές αρχές θα παραμείνουν στο Τρίγωνο Κάραγατς, καθ’ όλη την διάρκεια της διασυμμαχικής κατοχής. Εξ αυτού ανασυστήθηκε η Διοίκηση Ορεστιάδας.
* Απόψε, αναμένεται ο Υπατος Αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών ΝΑΝΣΕΝ, που θα ασχοληθεί με το ζήτημα των προσφύγων.”*
** ΑΘΗΝΑ 8/10.
“Η ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ”.
Επίσημο ανακοινωθέν του Συμμαχικού Στρατηγείου – Οι παρενοχλήσεις και επιθέσεις των Τούρκων.
Κατά τηλεγράφημα του έκτακτου απεσταλμένου του “ΒΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟΥ” (Ερνεστ Χεμινγουέϊ) στην Αδριανούπολη, ο ελληνικός πληθυσμός της πόλης περνά κατά ομάδες τον Εβρο και κατεβαίνει στο Κάραγατς.
Πολλές οικογένειες φέρνουν μαζί τους και τα έπιπλά τους.
* Ο ανταποκριτής γράφει ότι οι Ελληνες μεταφέρουν πυροβολικό στο Κάραγατς και βεβαιώνουν ότι άν οι Τούρκοι προβούν σε σφαγές, θα βομβαρδίσουν την Αδριανούπολη.
Κατόπιν της απειλής αυτής, επισπεύστηκε άφιξη γαλλικού αποσπάσματος, για την τήρηση της τάξης.
Όλος ο ελληνικός στρατός συγκεντρώθηκε κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής, που διασχίζει την Θράκη και απ’ εκεί μεταφέρεται στην απέναντι όχθη του Εβρου.”*
* “Σύμφωνα με επίσημες πληροφορίες από Αδριανούπολη, οι Τούρκοι των περισσοτέρων περιφερειών, αποφασισμένοι να παρενοχλούν τον ελληνικού πληθυσμού που αναχωρεί, ενεργούν εναντίον του επιθέσεις. Σε πολλά σημεία σημειώθηκαν φόνοι και τραυματισμοί Ελλήνων, από Τούρκους τσέτες.”**
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
Αντιπρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού
