Η μεταφορά προσφύγων από τις πατρογονικές εστίες τους στις Περιφέρειες Αν. Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης
_ 12 _
*** Οι ανταποκριτές των ελληνικών εφημερίδων, παρόντες στα γεγονότα εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας, συνέχισαν να μεταδίδουν και να μεταφέρουν τα δραματικά γεγονότα.
Μας μετέφεραν τις στιγμές εκείνες, μέχρι τις ημέρες μας και την γενική καταστροφή, ώστε η τωρινή δική μας διαδρομή, στις σελίδες των εφημερίδων, να είναι μία συναισθηματική κοινή πορεία επαφής και γνωριμίας, όλων εκείνων που υπέστησαν οι πρόσφυγες συγγενείς μας και μας διηγήθηκαν κατόπιν.
Κάθε περιοχή, κάθε πόλη και κάθε χωριό, έχει την δική του ιστορία καταστροφής και ξεριζωμού, που είναι ένα τμήμα του γενικού δράματος, που παίχτηκε στα αιματοβαμμένα εκείνα χώματα.
Ο ανταποκριτής της εφημερίδας “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ”, με εθνική οδύνη και προσωπική κατάθλιψη μεταδίδει στο φύλλο της 19 ης Οκτωβρίου 1922.
* ΚΑΡΑΓΑΤΣ – 14 Οκτωβρίου 1922
“ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΠΟΘΡΑΣΥΝΘΗΚΑΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ.
Στην Αδριανούπολη, Τούρκοι σύλησαν εκκλησίες.
– Στο Παυλίσκιοϊ, πυροβολήθηκε αμαξοστοιχία και κατακρεουργήθηκαν οι επιβαίνοντες σε πολλές άμαξες, αποχωρούντες πρόσφυγες.
– Στο Μέγα Ζαλούφι, σαράντα οικογένειες υπέστησαν επίθεση.
– Εξω από την Ραιδεστό, πέντε οικογένειες κατακρεουργήθηκαν με τσεκούρια.
– Μέσα στην Αδριανούπολη, δεκαπέντε Τούρκοι, δολοφόνησαν ένα εύζωνα, ακόλουθο του στρατηγού.
– Αλλοι διέρρηξαν το δικηγορικό γραφείο του Αστερίου, τα διαμερίσματα και τα σανιδώματα και άρπαξαν και αυτά ακόμη τα δυσκίνητα γραφεία.
– Τα ξένα στρατεύματα και οι επιτροπές, αποδείχτηκαν ανίκανες να προσφέρουν και την παραμικρή βοήθεια στους χριστιανούς, ιδίως στις περιφέρειες της Ιταλικής και Γαλλικής εποπτείας.
– Στην περιφέρεια Αρτίσκου, της υποδιοίκησης Γιλδίζογλου (γιλδίζ – άστρο), που εγκαταλήφτηκε, ότι αφέθηκε λόγω έλλειψης μεταφορικών μέσων, λεηλατήθηκε από τους οθωμανούς.
** ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ, 18 Οκτωβρίου 1922.
– Στις 17 Οκτωβρίου, ο Υπουργός Περίθαλψης ΔΟΞΙΑΔΗΣ, με την ακολουθία του, πήγε στην Δράμα και δέχτηκε επιτροπές των, Φερών Εβρου, Γκιουμουλτζίνας (Κομοτηνής) και συνεργάστηκε με τις αρχές, την Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών και τον Αμερικάνικο Ερυθρό Σταυρό.
– Ο ΔΟΞΙΑΔΗΣ, σχημάτισε ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΙΝΗΣΗΣ, από υπαλλήλους, βουλευτές και πολίτες, για τη μετακίνηση των προσφύγων.
– Αυτή, φρόντιζε να στέλνει συρμούς γεμάτους με πρόσφυγες, σε σημεία που προκαθορίστηκαν, όπου η τοπική επιτροπή παρείχε τις πρώτες βοήθειες.
– Τα μεταφορικά μέσα της περιφέρειας, χρησιμοποιήθηκαν για την μεταφορά των προσφύγων στα καθορισμένα σημεία.
– Οι πρόσφυγες από Σαράντα Εκκλησίες, Αδριανούπολης και Ραιδεστού, θα εποικίσουν την Ροδόπη, Δράμα και Καβάλα.
– Ο ΔΟΞΙΑΔΗΣ συνεργάστηκε με τους, ΦΙΜΕΡΕΛΛΗ, ΤΖΙΡΙΤΗ, ΤΟΥΝΤΖΗ και τον Σύνδεσμο Κυριών και Δεσποινίδων της πόλης, που θα ενισχυθεί οικονομικά, για να συνεχίσει την δράση του.
– Ο Σύνδεσμος ανέλαβε και την διάθεση ρουχισμού και γάλακτος.
– Μικτή επιτροπή αξιωματικών και κυριών, διενεργεί επιτάξεις κτιρίων-οικημάτων και άλλη επιτροπή φροντίζει την εγκατάσταση των προσφύγων στο Δεδέαγατς.
– Ο υγειονομικός επιθεωρητής Δεδέαγατς, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ, σε συνεννόηση των στρατιωτικών αρχών, ανέλαβε την εγκατάσταση υγειονομικών σταθμών και Νοσοκομείων προσφύγων.
** ΔΕΔΕΑΓΑΤΣ, 19 Οκτωβρίου
-Το απόγευμα από τα παράλια της Προποντίδας, αναχώρησε το τελευταίο ατμόπλοιο με ελληνικό πληθυσμό.
-Από την Αλεξανδρούπολη-Δεδέαγατς, διέρχονται καθημερινά καραβάνια ατυχών προσφύγων.
-Παρατηρήθηκε μεγάλη έλλειψη ψωμιού και νερού,
– Η κίνηση στο λιμάνι είναι ΥΠΕΡΕΝΤΑΤΙΚΗ.
– Στις 18 /10, αναχώρησαν από Αλεξανδρούπολη τα ατμόπλοια “ΜΥΚΑΛΗ” και “ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ” και λιμενίστηκαν στην Θεσσαλονίκη
**ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ, 18 Οκτωβρίου 1922
– Στις 17 Οκτωβρίου 1922, το πρωϊ ήρθε στην Αλεξανδρούπολη, ο Υπουργός Περίθαλψης ΔΟΞΙΑΔΗΣ, με υπηρεσιακούς παράγοντες, προερχόμενος από την Δράμα και δέχτηκε επιτροπές, από Φέρες Εβρου, Κομοτηνής και Ξάνθης.
– Συνεργάστηκε με τις αρχές, την επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών και του Αμερικάνικου Ερυθρού Σταυρού και στην συνέχεια με τον ΚΑΤΕΧΑΚΗ, για όλα τα προβλήματα των προσφύγων.
– Στην Αλεξανδρούπολη, συγκρότησε ειδική επιτροπή, από πολίτες, υπαλλήλους και βουλευτές.
– Η επιτροπή αυτή οργάνωσε ειδικούς σιδηροδρομικούς συρμούς, όπου επιβιβάστηκαν πρόσφυγες, με προορισμό τα σημεία που καθορίστηκαν, όπου επιτόπια επιτροπή τους παρέχει τις πρώτες διευκολύνσεις.
– Ολα τα μεταφορικά μέσα της περιφέρειας, χρησιμοποιήθηκαν για την μεταφορά.
– Ο ΔΟΞΙΑΔΗΣ εδώ, συνεργάστηκε με την επιτροπή που συνέστησε και ενίσχυσε οικονομικά τον Σύνδεσμο Κυριών και Δεσποινίδων, για να συνεχίσει την δράση του. Ο Σύνδεσμος ανέλαβε την διανομή γάλακτος και ρουχισμού.
– Αλλη επιτροπή, συντονίζει την εγκατάσταση των προσφύγων στην περιφέρεια του Δεδέαγατς.
** “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ”, της 20ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1922.
– Ο ΔΟΞΙΑΔΗΣ κινήθηκε σιδηροδρομικά, από Θεσσαλονίκη μέχρι Δεδέαγατς και στάθμευσε σε διάφορους σταθμούς, όπου δεχόταν επιτροπές προσφύγων και τις αρχές και συζητούσαν τις λεπτομέρειες του τρόπου μεταφοράς και εγκατάστασης των προσφύγων.
– Αποφασίστηκε η εγκατάσταση προσφύγων ως εξής, στις Σέρρες, Πορρόϊα 250 οικογένειες Θρακών.
– Στο Σιδηρόκαστρο δέχτηκε τις θρησκευτικές αρχές και αποφασίστηκε η εγκατάσταση 1.600 οικογενειών.
– Οι επιτροπές ανέλαβαν την εγκατάσταση προσφύγων στα τσιφλίκια και την διατροφή των άπορων οικογενειών.
– Αποφασίστηκε η κατασκευή παραπηγμάτων και ο Υπουργός έδωσε απόλυτη ελευθερία υλοτομίας δασών.
– Διέταξε επίσης την επίταξη των μοναστηριακών κτιρίων και την εγκατάσταση χωρίς αναβολή προσφύγων.
– Στις Σέρρες αποφασίστηκε η εγκατάσταση 7.500 προσφύγων.
– Στην Δράμα εγκαταστάθηκαν 20.000 πρόσφυγες. Αποφασίστηκε και η εγκατάσταση άλλων 30.000, ώστε να εγκατασταθούν 50.000.
– Στην Ξάνθη 7.000 και στην Κομοτηνή 15.000.
* ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ, 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1922
– Λόγω της υπερσυγκέντρωσης των προσφύγω που κατέρχονται από το Διδυμότειχο προς Αλεξανδρούπολη, ο Υπουργός ΔΟΞΙΑΔΗΣ, διέταξε 48 ωρη αναστολή των κινήσεων των προσφύγων, ώστε να επιτευχθεί η αραίωση των συγκεντρωθέντων στην Αλεξανδρούπολη, με κατεύθυνση την Ανατολική Μακεδονία και τους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης.
– Αυτό κρίθηκε επιτακτικό, γιατί η υπεσυγκέντρωση στο Δεδέαγατς, δημιούργησε σοβαρούς επισιτιστικούς και υγειονομικούς κινδύνους.
– Σχηματίστηκε τοπική επιτροπή, που ανέλαβε την κατανομή των ερχομένων προσφύγων, στις περιφέρειες της Δυτικής Θράκης και Ανατ. Μακεδονίας.
– Οργανώθηκαν ειδικές αμαξοστοιχίες, που τους μεταφέρουν στους τόπους εγκατάστασης τους.
– Αποφασίστηκε, όπως, οι πληθυσμοί των Σαράντα Εκκλησιών και μέρος της Αδριανούπολης και των μεσογείων του νομού Ραιδεστού, εγκατασταθούν στις πόλεις και τα χωριά και τα μοναστηριακά τσιφλίκια των νομών Ροδόπης, Δράμας και Σερρών.
-Αποφασίστηκε επίσης, όπως στον σιδηροδρομικό σταθμό Δεδέαγατς, εγκατασταθεί επιτροπή κυριών, που θα παρέχει στους αφικνούμενους, είτε οδικά, είτε σιδηροδρομικά, ζωμό με φαγητό και τσάϊ, μακαρόνια και ρύζι, προς τους διαμένοντες πρόσφυγες στο Δεδέαγατς, δωρεά από την Αμερικάνικη επιτροπή περίθαλψης.
– Συγχρόνως, άρχισε η λειτουργία Γραφείου παροχής ασπρόρουχων και τρίτη επιτροπή κυριών, ανέλαβε να επισκέπτεται τις οικογένειες των προσφύγων και να φροντίζει τις επείγουσες ανάγκες τους και να ενημερώνει τις αρχές και τις ξένες επιτροπές.
– Σε συνεργασία του αρχιστρατήγου ΝΙΔΕΡ και του υπουργού ΔΟΞΙΑΔΗ, κανονίστηκε το ζήτημα της επίταξης των οικιών και της κατανομής του πληθυσμού.
– Ο ΝΙΔΕΡ γρήγορα και με μεγάλη προθυμία, παρείχε κάθε δυνατή βοήθεια και συνετέλεσε στην διευκόλυνση του περγου της προσφυγικής μετακίνησης.
– Η υγιεινή κατάσταση απασχόλησε τις αρχές, κατόπιν μακράς συνεργασίας, του υγειονομικού επιθεωρητή ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗ και του αρχιάτρου ΚΑΝΑΒΑΤΣΟΓΛΟΥ.
– Η στρατιά χορήγησε υλικό και φάρμακα, ίδρυσε προσφυγικό ιατρείο και πρόχειρο Νοσοκομείο.
– Ο ΔΟΞΙΑΔΗΣ την 18η Οκτωβρίου, το απόγευμα κάλεσε τον λαό του Δεδέαγατς και τους πρόσφυγες και τους ανέπτυξε την σπουδαιότητα του προσφυγικού ζητήματος και συνέστησε τους εντόπιους να παράσχουν κάθε βοήθεια, με την παροχή στέγης και ψωμιού, στους δεινοπαθούντες αδελφούς.
– Συνέστησε και στους πρόσφυγες, πειθαρχία στις διαταγές και οδηγίες των αρχών, να υπομείνουν τις δυσκολίες, που ελπίζεται να αρθούν γρήγορα, με την συνδρομή όχι μόνο της κυβέρνησης, αλλά και των φιλανθρωπικών οργανώσεων της Αμερικής και Αγγλίας .
**
– Στις 19 Οκτωβρίου 1922 με τα ατμόπλοια “ΙΕΡΙΣΣΟΣ” και “ΑΘΗΝΑ”, μεταφέρθηκαν στην Θεσσαλονίκη, 2.500 πρόσφυγες από την Περίσταση, που κατόρθωσαν να πάρουν μερικά έπιπλα τους και 400 τόνους σιτηρά. Επιθυμία τους είναι να αποβιβαστούν και να μεταφερθούν για εγκατάσταση στην Ανατολική Μακεδονία.
– Με το ρωσικό ατμόπλοιο, υπό γαλλική σημαία “ΛΑΖΑΡΩΦ” μεταφέρθηκαν από Κωνσταντινούπολη, στην Θεσσαλονίκη, αρκετές οικογένειες”. **
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
Αντιπρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού
