Απρίλιος 1941-Οκτώβριος 1944 – Ένα Μνημόσυνο Εθνικής Υποχρέωσης και Μνήμης, που σήμερα οι Νεοέλληνες ξεχνούν τα εκείνα γεγονότα
Για όσους έχουμε καταγωγή από την περιοχή αυτή, έχουμε αποτυπωμένο στο DNA μας τις ολικές καταστροφές, που προκάλεσαν οι ομόδοξοι γείτονες με βασανισμούς, ανήκουστες ωμότητες, βαρβαρότητες και ολική καταστροφή και θάνατο… με επιστημονικό τρόπο.
Γνωστές είναι οι καταστροφικές παρουσίες τους, κατά τα έτη 1913, 1918… 1941… έως 1944.
Οι συγγενείς μας, οι γονείς μας, έζησαν πάνω στην ψυχή και στο σώμα τους τις προσπάθειες μεταστροφής του εθνικού τους φρονήματος και την δημογραφική αλλοίωση, ώστε να τους εντάξουν στην νέα εθνική …προοπτική, ως κατακτητική!!
Δυστυχώς, πολλά από τα τότε αιματηρά γεγονότα είναι -θα το τολμήσω- άγνωστα στους πολλούς… ακόμη και σε ειδικούς, γιατί η ιστορία πάντοτε διδασκόταν σε τοπικιστική προοπτική.
Η κατοχή του Απριλίου 1941, με την απόλεμη …”κατάκτηση” της περιοχής προσφορά σε συμμάχους του Χίτλερ, χωρίς να πέσει έστω και μία σφαίρα, για την τιμή των όπλων, άφησε τέτοια ανεξίτηλα ίχνη που, ακόμη και σήμερα, εμείς οι απόγονοι εκείνων των βασανισθέντων… αλλά διασωθέντων συγγενών μας, έχουμε προ οφθαλμών.
Αμέσως μετά την πλημμυρίδα των… νεοεποίκων, ΑΡΧΙΣΕ ΚΑΙ Η ΠΛΗΜΜΥΡΙΔΑ ΤΩΝ ΜΕΘΟΔΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΟΛΙΚΗΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ.
* Την 29 Σεπτεμβρίου 1941 με μια …”οργανωθείσα” …επανάσταση, οι δυνάμεις κατοχής έγιναν και δυνάμεις καταστολής και όσες σφαίρες δεν χρησιμοποίησαν επί του πολεμικού πεδίου, τις χρησιμοποίησαν επί των σωμάτων των… κατακτημένων Ελλήνων (και σε πολλές περιπτώσεις χρέωσαν και στους συγγενείς το ποσό των σφαιρών που χρησιμοποίησαν).
** Εδώ δεν θα σας δώσω τα τότε γεγονότα και σας παραπέμπω σε άλλες δικές μου καταγραφές που μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο.
*Η Βουλγάρικη κατοχή 4/1941-10/1944. Μία κατοχή αλλιώτικη απ’ όλες τις άλλες και * Ηταν μία κατοχή τελείως αλλιώτικη από τις άλλες.
*Το ελληνικό κράτος ,αμέσως μετά την απελευθέρωση, ως ελαχίστη οφειλόμενη εθνική υποχρέωση και τιμή, οργάνωσε μνημόσυνα για την τραγική εκείνη επέτειο, στην Αθήνα και στην Δράμα.
Τα τότε γεγονότα θα σας τα μεταφέρω μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ.
** Στις 29 Σεπτεμβρίου 1945, θα τελεστεί στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, πάνδημο μνημόσυνο, υπέρ των σφαγιασθέντων, υπό των Βουλγάρων Μακεδόνων και Θρακών, για την τραγική επέτειο της ομαδικής σφαγής 15.000 Ελλήνων, στις περιοχές Δράμας, Δοξάτου και Προσωτσάνης.
Στο μνημόσυνο θα παραστούν η Α.Μ. ο Αντιβασιλέας (Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός), ο Πρόεδρος και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, οι πρέσβεις των συμμαχικών χωρών, οι Δήμαρχοι Αθηνών και περιχώρων, ανώτατοι αξιωματικοί και κρατικοί λειτουργοί.
Στο μνημόσυνο θα χοροστατήσει ο προεδρεύων της Ιεράς Συνόδου, Σεβ. Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος, μετά των συνοδικών.
Η τελετή θα μεταδοθεί από τον ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών.
Την 12.00 η Εθνική Ένωση Βορείων Ελλήνων, παρισταμένων των επισήμων, θα καταθέσει στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Θα παραστούν και οι αντιπροσωπείες όλων των εργατικών τάξεων και φοιτητές.
Η Ομοσπονδία Βιοτεχνικών Σωματείων Αθηνών, κάλεσε τους βιοτέχνες και επαγγελματίες να παραστούν και κατά την διάρκεια της επιμνημόσυνης δέησης, να κλείσουν τα καταστήματά τους.
Παρόμοια ανακοίνωση έβγαλε και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο.
Τέλος, η Ομοσπονδία Παντοπωλών και το Σωματείο Εργατοτεχνών της Εταιρείας Λιπασμάτων, δήλωσαν την συμμετοχή τους στο μνημόσυνο.
Ο Πρόεδρος της Ενωσης Φοιτητών και Σπουδαστών Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Χρήστος Αβραμίδης, θα μιλήσει από τον ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών την 29 Σεπτεμβρίου και ώρα 20.30, με θέμα τις ωμότητες των Βουλγάρων στην Δράμα.
Η Ομοσπονδία Παντοπωλών και Εδωδιμοπωλών, με ανακοίνωση που υπέγραφαν ο πρόεδρος Δ. Κουζελέας και ο Γεν. Γραμματέας Ν. Γεωργίου, κάλεσαν όλους στην τέλεση του μνημόσυνου υπέρ των σφαγιασθέντων, υπό των Βουλγάρων, εθνομαρτύρων των βορείων επαρχιών και τους κάλεσε να συμμετάσχουν του εθνικού μνημόσυνου και να προσέλθουν στον Μητροπολιτικό Ναό, κλείνοντας τα καταστήματά τους την ώρα του μνημόσυνου.
** Στην Αθήνα και στην Δράμα, την 29 Σεπτεμβρίου 1945, τελέστηκαν πάνδημα μνημόσυνα των θυμάτων της βουλγάρικης θηριωδίας κατά την βουλγαρικής θηριωδίας, κατά την βουλγάρικη κατοχή.
* Από την Δράμα στάλθηκε τηλεγράφημα προς τους πέντε υπουργούς της Διάσκεψης του Λονδίνου, με το εξής περιεχόμενο.
* “Μετά πάνδημο μνημόσυνο, υπέρ χιλιάδων θυμάτων βουλγάρικης θηριωδίας, απευθύνουμε από τον τόπο του μαρτυρίου θερμή παράκληση προς τους εκπροσώπους των πέντε Μεγάλων Συμμάχων κρατών, να μην παραβλέψουν τα δίκαιά της Ελλάδας, ως και τις θυσίες και τα τόσα δεινά που υπέστη ο Ελληνικός πληθυσμός, από τους γείτονες επιδρομείς.
Εδαφικές επιδικάσεις υπέρ της Βόρειας Ελλάδας, όχι μόνο εξ ιστορικών τίτλων, αλλά και εκ της ανάγκης οριστικής και διαρκούς ασφαλείας της χώρας μας, από τους προς βορρά γείτονές μας.
Χωρίς τις επιδικάσεις αυτές, δεν μπορεί να νοηθεί δίκαια κρίση.
Οι επανορθώσεις αποτελούν στοιχειώδη υποχρέωση των υπαιτίων της καταστροφής και ερήμωσης της χώρας μας”*.
Το τηλεγράφημα υπέγραψαν ο Δήμαρχος Δράμας, ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, οι πρυτάνεις των πανεπιστημίων, Αθηνών, Θεσσαλονίκης, πολυτεχνείου Αθηνών, οι πρόεδροι του δικηγορικού και ιατρικού συλλόγου Δράμας.
Στην Αθήνα.
* Στις 11.00,στο Μητροπολιτικό Ναό, τελέστηκε με κάθε επισημότητα το μνημόσυνο των σφαγιασθέντων την 29 Σεπτεμβρίου 1941, 15.000 κατοίκων της Δράμας, Δοξάτου και Προσωτσάνης, από τις βουλγάρικες ορδές.
Κατά το μνημόσυνο, η πόλη πήρε πένθιμη όψη.
Οι καμπάνες των εκκλησιών κτυπούσαν πένθιμα, όλα τα καταστήματα έκλεισαν, το χρηματιστήριο διέκοψε την συνεδρίασή του και οι σημαίες κυμάτιζαν μεσίστιες, στα δημόσια και ιδιωτικά καταστήματα και σπίτια.
Προ του Μητροπολιτικού Ναού, πολύ πριν την επιμνημόσυνη δέηση, παρατάχθηκαν τμήματα στρατού, ευζώνων της φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτη, η μουσική της φρουράς των Αθηνών, τμήμα του σώματος Ελλήνων Προσκόπων και αρκετές ομάδες φοιτητών με τις σημαίες τους.
Στην πλατεία Μητροπόλεως, συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, που την κατέκλυσε έως και τους διπλανούς δρόμους.
Από την 10.30, άρχισε η προσέλευση των συγγενών των θυμάτων των βουλγαρικών ωμοτήτων.
Προσήλθαν επίσης και αντιπροσωπείες, των Βορείων Ελλήνων, των Δωδεκανήσιων, των επιμελητηρίων, των συλλόγων και συντεχνιών Αθηνών και Πειραιά, των τριών στρατιωτικών υπουργείων και των πολιτικών.
Προσήλθαν οι πολιτικοί αρχηγοί Γονατάς, Παπανδρέου, Τσαλδάρης, Σοφούλης, Καφαντάρης και Αλεξανδρής, ο δήμαρχος Αθηναίων Σκληρός με τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, ο αρχηγός της Αγγλικής Οργανωτική Αποστολής του στρατού και αντιπρόσωποι του διπλωματικού σώματος και άλλοι επίσημοι.
Στις 11.00 έφθασε ο πρόεδρος της κυβέρνησης ναύαρχος Βούλγαρης με τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου και μετά από λίγο ο Αντιβασιλέας Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.
Χοροστάτησε, ο αντιπρόεδρος της Ιεράς Συνόδου Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος, με τους συνοδικούς.
Στο τέλος, μίλησε ο δήμαρχος Αθηνών Σκληρός, που είπε ότι ο Δήμος προσέρχεται ευλαβικά μπροστά στις ψυχές των εθνομαρτύρων της Βόρειας Ελλάδας, που άφησαν την τελευταία τους πνοή στις εθνικές μας επάλξεις.
Τόνισε ότι η θυσία των κατοίκων της Ανατολικής Μακεδονίας, προστίθεται στο μαρτυρολόγιο της φυλής, που ξεκινάει από τα βάθη των αιώνων.
Υπήρξατε μάρτυρες της Μακεδονίας και της Θράκης, αλλά και αιώνιοι μάρτυρες της ακατάλυτης εθνικής και πανανθρώπινης ιδέας, εσείς που σφαγιαστήκατε άνανδρα, από τους Βούλγαρους εισβολείς, πάνω στα τιμημένα χώματα της ένδοξης πατρίδας μας.
Ο πρωτάκουστος στα ιστορικά χρόνια σφαγιασμός σας, έκανε την φθαρτή σας ύλη ένα κομμάτι του γενέθλιου χώματος, μετέφερε όμως την ψυχή σας στους αιθέρες και στα πέρατα της γης.
Την ψυχή σας την ελληνική, που ξέρει να αγκαλιάζει γη και ουρανό, όταν πρόκειται να δοθεί και να θυσιαστεί σε ότι ευγενικό έχει η ανθρωπότητα.
Εμείς, οι ευλαβικοί προσκυνητές σας δίνουμε την υπόσχεση και τον όρκο ότι θα είμαστε τηρητές των υψηλών πατριωτικών σας διδαγμάτων, που μας κληροδότησε η υπεράνθρωπη προσφορά και η μαρτυρική σας θυσία.
Μετά το τέλος του μνημόσυνου, το συγκεντρωμένο πλήθος στην πλατεία Μητροπόλεως και στους δρόμους Ευαγγελίστριας και Ερμού, φώναζε κατάρες κατά των Βουλγάρων, κατά την αποχώρηση των επισήμων.
Σπαρακτικό ήταν το θέαμα των μητέρων, συζύγων, αδελφών και τέκνων των θυμάτων της βουλγάρικης θηριωδίας, που μαυροφορούσες έκλαιγαν σπαρακτικά, μπροστά στο κενοτάφιο, με κατάρες, για τους Βούλγαρους φονιάδες και τους συνεργάτες τους.
Μετά το μνημόσυνο, κατέθεσαν στεφάνι στον Αγνωστο Στρατιώτη, ο προεδρεύων της Ένωσης Βορείων Ελλήνων αντιπρόεδρος Λιάμπεης Χρ. υποναύαρχος ε.α με την παρουσία των μελών Λ. Λιβαδέα, Τ. Θεοδωρίδη, Αντων. Λεονταρίδη και Θ. Σαμαρά.
Κατά τη κατάθεση στεφάνων, ο Λιάμπεης είπε.
* “Η Ένωση, με ιερή συγκίνηση και ευλάβεια καταθέτει στεφάνι δάφνης στην μνήμη των μαρτυρικών θυμάτων της βουλγάρικης θηριωδίας, αδελφών Μακεδόνων και Θρακών. Η ανήκουστη συμφορά, έχει βαθύτατα πληγώσει την εθνική συνείδηση, ακτινοβολεί όμως το εθνικό μεγαλείο της αιώνιας Ελλάδας. Μαρτύρια και σφαγές και διωγμοί ,υπήρξαν τα μέσα που οι εχθροί μας προσπάθησαν και προσπαθούν να κάμψουν την ελληνική ψυχή”.
Στην Δράμα.
* Παρόμοιες εκδηλώσεις, έγιναν συγχρόνως και στη Δράμα, και μετά την επιμνημόσυνη δέηση, ο λαός με την μουσική και τον κλήρο με τα άμφιά τους, μετέβησαν στο στάδιο, όπου είχαν συγκεντρωθεί πολλές χιλιάδες κόσμου, από την πόλη και από τις γύρω κοινότητες του νομού.
Οι κάτοικοι κρατούσαν σημαίες με μαύρα κρόσσια και πινακίδες, όπου ήταν γραμμένα τα ονόματα των θυμάτων κάθε κοινότητας.
Προ του κενοταφίου που στήθηκε, ψάλθηκε τρισάγιο και έγινε συγκινητικό προσκλητήριο των θυμάτων.
Κάθε πρόεδρος κοινότητας, εκφωνούσε τους δικούς του, ενώ στρατιωτικό απόσπασμα έριχνε τιμητικές ριπές πολυβόλου.
Οι πενθούντες συγγενείς των θυμάτων, κατά την διάρκεια του προσκλητηρίου ξεσπούσαν σε σπαρακτικά κλάματα, ενώ ο κόσμος ξεσπούσε σε κατάρες κατά των στυγερών δολοφόνων.
Μετά μίλησαν, ο Κασσιμάτης που εξήρε την θυσία του λαού της Μακεδονίας και Θράκης οι , Δοντάς, Αναστασιάδης και Παπαχριστοδούλου εκ μέρους της Ένωσης Βορείων Ελλήνων. Το απόγευμα, ακολούθησε νέα επιμνημόσυνη δέηση και οι επίσημοι αναχώρησαν αεροπορικώς και επέστρεψαν στην Αθήνα.
Το μνημόσυνο του 1946
** Το 1946, την 29 Σεπτεμβρίου ημέρα Σάββατο, με συμμετοχή χιλιάδων λαού της Δράμας και της περιοχής τελέστηκε συγκινητικώτατο μνημόσυνο των θυμάτων της βουλγάρικης θηριωδίας.
Από την προηγούμενη ημέρα, ελληνικές και συμμαχικές σημαίες κυμάτιζαν μεσίστιες σε ολόκληρη την πόλη κατά την επέτειο της ημέρας, που χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν κατά τον αγριώτερο τρόπο από τους Βούλγαρους επιδρομείς.
Το μνημόσυνο τελέστηκε στον Μητροπολιτικό Ναό, όπου χοροστάτησαν οι Μητροπολίτες, Δράμας, Σερρών, Κάτω Νευροκοπίου και Ζιχνών και Καβάλας.
Κατά την ώρα του μνημόσυνου, οι θρήνοι και οι κοπετοί των συγγενών των θυμάτων, κάλυπταν τις μελωδικές ψαλμωδίες και τις ευχές των Μητροπολιτών.
Στο μνημόσυνο παρέστησαν οι, Γεν. Γραμματείς των Γενικών Διοικήσεων Αν. Μακεδονίας και Θράκης, νομάρχες Δράμας και Σερρών, δήμαρχοι, ο διοικητής της 27ης ταξιαρχίας, ο ανώτερος διοικητής Χωροφυλακής Καραβελάκης, ο πρόξενος της Αγγλίας στην Καβάλα, το δικαστικό σώμα, οι λοιπές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και τα σωματεία και οργανώσεις.
Τιμές απέδωσαν τμήμα στρατού και η μουσική της φρουράς.
Κατά το μνημόσυνο μίλησε ο Μητροπολίτης Δράμας Γεώργιος, που εξήρε τις αρετές του Έλληνα και τον ηρωϊσμό των θυμάτων.
Κατόπιν μίλησε ο γυμνασιάρχης Παναγόπουλος.
Στη συνέχεια, μεγάλη πομπή κατευθύνθηκε στο Ηρώο, όπου από το απόγευμα της προηγουμένης, είχαν μεταφερθεί εκεί για ενταφιασμό, πάνω από 100 σάκοι με οστά των θυμάτων της βουλγάρικης θηριωδίας.
Ο γύρω χώρος είχε κατακλυστεί από χιλιάδες λαού, που προσεύχονταν γονατιστοί. Μετά την δέηση, έγινε ο ενταφιασμός και μίλησε ο δήμαρχος Δράμας Παπαλούδης.
Στη συνέχεια, ακολούθησε κατάθεση στεφάνων, εκ μέρους της κυβέρνησης, του Άγγλου πρόξενου και των αρχών και παρέλαση, του στρατού, σχολείων, προσκόπων, οδηγών και των αναπήρων.
Συγκινητική ήταν η στιγμή της παρέλασης της φάλαγγας των γυναικών και των συγγενών των θυμάτων.
Την ίδια ώρα της Κυριακής, τελέστηκαν μνημόσυνα, υπέρ των θυμάτων των Βουλγάρων, στις κωμοπόλεις, Δοξάτου, Χωριστή, Ανδριανή και Νικηφόρο.**
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Το παρόν είναι ένα μνημόσυνο στην ιερή μνήμη εκείνων, των γειτόνων, συγγενών και οικογενειακών φίλων που εγώ δεν γνώρισα ως…μ εταγενέστερος, αλλά άκουσα τόσα για τον βιωμένο πόνο σωματικό και ψυχικό, το δάκρυ, το αίμα, τα συνεχή καθημερινά βασανιστήρια σε όλα τα επίπεδα.
Όλη η ιστορία εκείνη, ήταν βιωμένη άμεσα μέσα στα σπίτια μας, γιατί κάθε οικογένεια είχε την δική της συμμετοχή στο αίμα, στον πόνο στον… όλεθρο.
Ας μου συγχωρέσετε την τυχόν λεπτομερή καταγραφή, όμως λόγοι ιστορικής συνείδησης μου το επιβάλλουν.
Τότε, αμέσως μετά την απελευθέρωση από την τριπλή κατοχή, το ελληνικό κράτος αισθάνθηκε την εθνική ανάγκη και υποχρέωση να τιμήσει σε κεντρικό επίπεδο τα θύματα.
Τώρα στις ημέρες μας , τα γεγονότα αυτά… στους εκτός περιοχής είναι άγνωστα και χρέος μας είναι τα τα θυμόμαστε, όχι ως ανταπόδοση, αλλά ως εθνική υποχρέωση… που δεν έχει σχέση με τις σύγχρονες κρατικές σχέσεις.
Τα στοιχεία πάρθηκαν από δημοσιεύσεις στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ στις 29, 30 Σεπτεμβρίου 1945 και 1 Οκτωβρίου 1946.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
