Ίσως η πιο κομβική και η πιο μεγάλη ημέρα του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου – 80 χρόνια από τότε
Στις 6 Ιουνίου 1944, περισσότερα από 160.000 συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν κατά μήκος μιας έκτασης 50 μιλίων βαριά οχυρωμένης Γαλλικής ακτογραμμής, στις παραλίες της Νορμανδίας, για να απελευθερώσουν την Γαλλία από τη Ναζιστική Γερμανία (με την υποστήριξη 5.000 πλοίων και 13.000 αεροσκαφών).
Η 6η Ιουνίου 1944 ήταν ίσως η πιο καθοριστικής σημασίας ημέρα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με την συμμαχική απόβαση Αμερικανών, Βρετανών, Καναδών Ελεύθερων Γάλλων και υπό την ανώτατη διοίκηση του Αμερικανού στρατηγού Ντουάιτ Αϊζενχάουερ.
Οι παραλίες της Νορμανδίας επιλέχθηκαν για την D-Day, επειδή βρίσκονταν εντός της εμβέλειας της εναέριας κάλυψης από τα συμμαχικά αεροσκάφη που ήσαν στα Βρετανικά αεροδρόμια, ενώ ήσαν λιγότερο προστατευμένες από την εμφανή περίπτωση του Pas de Calais (τη μικρότερη απόσταση μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής) ηπείρου.
“Αυτή η επιχείρηση δεν σχεδιάζεται με εναλλακτικές λύσεις. Αυτή η επιχείρηση σχεδιάζεται μόνο ως νίκη, και έτσι θα είναι. Πηγαίνουμε εκεί κάτω, και ρίχνουμε ό,τι έχουμε σε αυτήν, και θα έχουμε μόνο επιτυχία». (Στρατηγός Αϊζενχάουερ).
“Εμείς ήμασταν αυτοί που δώσαμε στη Γαλλία την ελευθερία της. Βλέποντας αυτό – το να μας τιμούν και να γνωρίζουν ότι αυτοί που έδωσαν τη ζωή τους δεν έχουν ξεχαστεί – αυτό είναι το πιο σημαντικό” (Τσαρλς Γουίλσον, 4η Μεραρχία Στρατού των ΗΠΑ).
Οι αερομεταφερόμενες δυνάμεις και στα δύο άκρα των κεφαλών της παραλίας είχαν σκοπό να προστατεύσουν τις πλευρές, καθώς και να ανοίξουν δρόμους προς το εσωτερικό. Έξι μεραρχίες αποβιβάστηκαν την πρώτη μέρα (τρεις των ΗΠΑ, δύο Βρετανικές και μία Καναδική). Δύο ακόμη Βρετανικές μεραρχίες και μία μεραρχία των ΗΠΑ ακολούθησαν, αφού η επίθεση είχε ανοίξει το δρόμο μέσω της διάσπαση της άμυνας των σκληροτράχηλων Γερμανών του εκ των κορυφαίων αξιωματικών του Χίτλερ στρατηγού Έρβιν Ρόμελ.
Αποδιοργάνωση, σύγχυση, ελλιπής ή πλημμελής υλοποίηση σχεδίων χαρακτήριζαν τις αρχικές φάσεις των προσγειώσεων. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για τις αερομεταφερόμενες αποβάσεις που ήσαν άσχημα διασκορπισμένες, καθώς και για τις μονάδες του πρώτου κύματος που έφθασαν στις παραλίες.
Προς μεγάλη τους τιμή, τα περισσότερα στρατεύματα προσαρμόστηκαν άμεσα στην αποδιοργάνωση. Στο τέλος, οι Σύμμαχοι πέτυχαν τον στόχο τους. Το κόστος σε ζωές την D-Day ήταν υψηλό.
Περισσότεροι από 9.000 στρατιώτες των Συμμάχων σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν, αλλά η θυσία τους επέτρεψε σε περισσότερους από 100.000 στρατιώτες να ξεκινήσουν την αργή, σκληρή κίνηση σε όλη την Ευρώπη, για να νικήσουν τα στρατεύματα του Χίτλερ σε Φλάνδρα, Ολλανδία μέχρι και το Βερολίνο.
Όπως είπε ο στρατηγός Αϊζενχάουερ σε μια εκπομπή προς τους πολίτες της κατεχόμενης Ευρώπης μετά την D-Day, “Αν και η αρχική επίθεση μπορεί να μην ήταν στη χώρα σας, η ώρα της απελευθέρωσης σας πλησιάζει”.
Για την συγκεκριμένη ημέρα έχουν γραφεί δεκάδες χιλιάδες άρθρα, μελέτες, διατριβές, σχέδια, τόμοι βιβλίων, κ.α.
Σε αυτό το άρθρο, ο υπογράφων επικεντρώνεται στα οχυρωματικά έργα του ο Χίτλερ, καθώς και στην ιστορική περίπτωση των σχεδίων παραπλάνησης των Ναζί από τους δυτικούς συμμάχους.
Πρώτο
Φοβούμενος μια συμμαχική εισβολή στην κατεχόμενη Ευρώπη, ο Αδόλφος Χίτλερ διέταξε το 1942 την κατασκευή ενός παράκτιου αμυντικού συστήματος μήκους 5.000 χιλιομέτρων, γεμάτο με αποθήκες, θέσεις όπλων, παγίδες τανκς και άλλα φυσικά και τεχνητά εμπόδια.
Πάνω από 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα σκυροδέματος και 1,2 εκατομμύρια τόνοι χάλυβα χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή χιλιάδων οχυρώσεων που συνδέονταν με συρματοπλέγματα κατά μήκος των ακτών του Ατλαντικού και της Βόρειας Θάλασσας, από τη Γαλλία, μέσω του Βελγίου, της Ολλανδίας, της Δανίας ως τη Νορβηγία (Ατλαντικό Τείχος).
Περισσότεροι από 300.000 εργάτες όλων των εθνικοτήτων δούλευαν μόνο από τη Γαλλική πλευρά, πολλοί από τους οποίους ήσαν κρατούμενοι στριμώχνονταν για εργασία, αλλά και σκληροπυρηνικοί άνθρωποι απελπισμένοι για δουλειά ή Γερμανοί εργάτες εργοστασίων.
Ολόκληρες κοινότητες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη τους για να ανοίξουν το δρόμο για το μεγαλύτερο αμυντικό έργο του Χίτλερ, το οποίο χρειάστηκε δύο χρόνια για να κατασκευαστούν τα απίστευτα για την εποχή οχυρωματικά έργα, όπως πχ στη δυτική Ολλανδία, μέχρι το Λοφότεν στη βόρεια Νορβηγία, το Λέκεν και την Βίγσο στη δυτική Δανία.
Στην Ολλανδική πόλη της Χάγης, χιλιάδες σπίτια, επτά σχολεία, τρεις εκκλησίες και δύο νοσοκομεία κατεδαφίστηκαν στο όνομα της υπεράσπισης του «φρουρίου της Ευρώπης».
Το 1944, με μια συμμαχική εισβολή να φαίνεται επικείμενη, ανατέθηκε στον Έρβιν Ρόμελ, η ενίσχυση της άμυνας.
Ο Ρόμελ έσπευσε να τοποθετήσει περισσότερα από 2.000 άρματα μάχης, σύγχρονα πυροβόλα και καταστροφείς αρμάτων κατά μήκος της ακτογραμμής της Νορμανδίας, συμπεριλαμβανομένων των «Τσεχών σκαντζόχοιρων» (αιχμηρά χαλύβδινα αντιαρματικά εμπόδια) ως και ξύλινους στύλους με το παρατσούκλι «Rommel’s asparagus» που χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν την προσγείωση ανεμόπτερων και αλεξιπτωτιστών. Πάνω από 5 εκατομμύρια νάρκες φυτεύτηκαν κατά μήκος των παραλιών.
Στις 6 Ιουνίου 1944, 160.000 συμμαχικοί στρατιώτες τρύπησαν την άμυνα 80.000 Γερμανών στρατιωτών.
Οι ΗΠΑ υπέστησαν μεγάλες απώλειες, ειδικά στην παραλία της Ομάχα, όπου οι στρατιώτες τους βρέθηκαν παγιδευμένοι στη στενή παραλία κάτω από ψηλούς βράχους από άμμο και πέτρα. Παρά τις προκλήσεις, οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, οι Αμερικανοί και οι Καναδοί χρειάστηκαν λίγες μέρες για να δημιουργήσουν μια παραλία στη Νορμανδία, την οποία είχαν χρησιμοποιήσει για να αποβιβάσουν 800.000 στρατιώτες και περισσότερα από 100.000 οχήματα μέχρι τα τέλη Ιουλίου. Τώρα, τα απομεινάρια του τείχους του Ατλαντικού παραμένουν διάσπαρτα κατά μήκος των ακτών της Ευρώπης, αλλά πολλά τα έχειν καταπιεί η άμμος ή βυθίζονται στη θάλασσα.
Η Ολλανδική κυβέρνηση το 2014 εγκαινίασε μια ετήσια «ημέρα καταφυγίων» όταν τα τείχη των οχυρώσεων ανοίγουν στο κοινό. Το τείχος αποδείχτηκε θλιβερά ανεπαρκές μπροστά στον σχεδιασμό που προέκυψε για τις αποβιβάσεις της ημέρας. Μέσα σε 11 μήνες, η Γερμανία είχε παραδοθεί.
Δεύτερο
Στους μήνες που προηγήθηκαν της εισβολής, οι Σύμμαχοι διεξήγαγαν την Επιχείρηση “Σωματοφύλακας”, δηλαδή τη συνολική στρατηγική που είχε σχεδιαστεί για να παραπλανήσει τους Γερμανούς ως προς την ημερομηνία και την τοποθεσία των κύριων συμμαχικών αποβάσεων. Η επιπλέον επιχείρηση Fortitude περιελάμβανε το Fortitude North, μια εκστρατεία παραπληροφόρησης που χρησιμοποιεί ψεύτικη ραδιοκυκλοφορία για να οδηγήσει τους Γερμανούς να περιμένουν επίθεση στη Νορβηγία, ενώ το Fortitude South, μια μεγάλη εξαπάτηση που είχε σχεδιαστεί για να ξεγελάσει τους Γερμανούς να πιστέψουν ότι οι αποβάσεις θα πραγματοποιούνταν στο Pas de Calais τον Ιούλιο.
Συγκροτήθηκε μια πλασματική Ομάδα Πρώτης Στρατιάς των ΗΠΑ, που υποτίθεται ότι βρισκόταν στο Κεντ και το Σάσεξ υπό τη διοίκηση του τότε αντιστράτηγου Τζορτζ Σ. Πάτον.
Οι Σύμμαχοι κατασκεύασαν εικονικές δεξαμενές, φορτηγά και αποβατικά σκάφη και τα τοποθέτησαν κοντά στην ακτή. Αρκετές στρατιωτικές μονάδες, συμπεριλαμβανομένου του II Καναδικού Σώματος και της 2ης Καναδικής Μεραρχίας, κινήθηκαν στην περιοχή για να ενισχύσουν την ψευδαίσθηση ότι μια μεγάλη δύναμη συγκεντρωνόταν εκεί. Εκτός από τη μετάδοση ψεύτικης ραδιοκυκλοφορίας, γνήσια ραδιοφωνικά μηνύματα από την Ομάδα 21ης Στρατιάς (του στρατάρχη Μοντγκόμερι) κατευθύνθηκαν αρχικά στο Κεντ μέσω σταθερής γραμμής και στη συνέχεια μετέδιδαν για να δώσουν στους Γερμανούς την εντύπωση ότι τα περισσότερα από τα συμμαχικά στρατεύματα βρίσκονταν εκεί.
Ο Πάτον παρέμεινε στην Αγγλία μέχρι τις 6 Ιουλίου, συνεχίζοντας έτσι να εξαπατά τους Γερμανούς να πιστεύουν ότι μια δεύτερη επίθεση θα γινόταν στο Καλαί.
Το στρατιωτικό και το πολιτικό προσωπικό γνώριζαν την ανάγκη για μυστικότητα και τα στρατεύματα απόβασης κρατήθηκαν όσο το δυνατόν περισσότερο απομονωμένα, ειδικά την περίοδο αμέσως πριν από την εισβολή. Ο Αμερικανός στρατηγός Χένρι Μίλερ στάλθηκε πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες, ντροπιασμένος, αφού αποκάλυψε την ημερομηνία εισβολής σε ένα κοκτέιλ πάρτι στο Λονδίνο…
Οι Γερμανοί νόμιζαν ότι είχαν ένα εκτεταμένο δίκτυο κατασκόπων που δρούσε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά στην πραγματικότητα, όλοι οι πράκτορες τους είχαν συλληφθεί και κάποιοι είχαν γίνει διπλοί πράκτορες που εργάζονταν για τους Συμμάχους ως μέρος του συστήματος Double-Cross.
Ο διπλός πράκτορας Χουάν Πουγιόλ Γκαρσία, Ισπανός αντίπαλος των Ναζί, γνωστός με την κωδική ονομασία “Garbo”, ανέπτυξε τα δύο χρόνια πριν από την D-Day ένα ψεύτικο δίκτυο πληροφοριοδοτών που οι Γερμανοί πίστευαν ότι συνέλεγαν πληροφορίες για λογαριασμό τους. Τους μήνες που προηγήθηκαν της D-Day, ο Πουγιόλ έστειλε χιλιάδες μηνύματα στους ανωτέρους του στη Μαδρίτη, (μηνύματα ειδικά προετοιμασμένα από τη Βρετανική υπηρεσία πληροφοριών για να πείσει τους Γερμανούς ότι η επίθεση θα γινόταν τον Ιούλιο στο Καλαί).
Πολλοί από τους Γερμανικούς σταθμούς ραντάρ στη Γαλλική ακτή καταστράφηκαν από τη RAF στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις αποβιβάσεις.
Τη νύχτα πριν από την εισβολή, στην επιχείρηση Taxable, η 617 Squadron (οι διάσημοι “Dambusters”) έριξε λωρίδες “παραθύρου”, μεταλλικό φύλλο που οι Γερμανοί χειριστές ραντάρ ερμήνευσαν ως ναυτική συνοδεία που πλησίαζε το Cap d’Antifer (περίπου 80 χλμ. από την πραγματική ακτή της D-Day). Η ψευδαίσθηση ενισχύθηκε από μια ομάδα μικρών σκαφών που ρυμουλκούσαν μπαλόνια. Η Νο. 218 Μοίρα RAF έριξε επίσης «παράθυρο» κοντά στο Boulogne-sur-Mer στην επιχείρηση Glimmer.
Την ίδια νύχτα, μια μικρή ομάδα χειριστών της Ειδικής Αεροπορικής Υπηρεσίας (SAS) ανέπτυξε εικονικούς αλεξιπτωτιστές πάνω από τη Χάβρη και το Ισιγκνι.
Αυτά τα ανδρείκελα οδήγησαν τους Γερμανούς να πιστέψουν ότι είχε συμβεί μια πρόσθετη αεροπορική επίθεση.
Ο φόρος του αίματος μεγάλος και σε Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία 13 μεγάλα Αμερικανικά κοιμητήρια φιλοξενούν τους ηρωικούς πεσόντες, αλλά και αγνοούμενους (ειδικά στη Κολεβίλ στη Γαλλία και στη Μαρχράτεν στην Ολλανδία).
Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
