Στις 12 Αυγούστου 1923, είχε μπει ο πρώτος λίθος στην ιστορία της
Η Νέα Ορεστιάδα είναι μια νέα πόλη, που δημιουργήθηκε την 12 Αυγούστου 1923, μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την έξοδο των Ελλήνων , από τις πανάρχαιες ιστορικές του κοιτίδες, αυτές,, από την Μικρασιατική και την Θρακική γη.
Οι Ελληνες κάτοικοι της Αδριανούπολης, του Κάραγατς, με τα υπάρχοντα και τα συναισθήματα τους, εγκατέλειψαν τον ιερό και πολύπαθο τόπο τους και πέρασαν στην δυτική πλευρά του ποταμού Εβρου, σε μία άγονη περιοχή… το Κουμ τσιφλίκ, τον αμμώδη τόπο, αλλά απέναντι από την γενέθλια αιματοβαμμένη πόλη τους την Αντριανού (ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ).
Εκεί, με το βλέμμα στραμμένο στην μητέρα πόλη, από την αρχή, χάραξαν στο αμμώδες έδαφος τον νέο τόπο τους, την νέα πατρίδα, την… ΝΕΑ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ.
ΤΟ 1923, ΩΣ ΟΡΟΣΗΜΟ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΗΤΑΝ Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΖΩΗΣ ΜΕ ΕΛΠΙΔΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΑΥΡΙΟ.
Οι πρόσφυγες εκείνοι, δούλεψαν εντατικά και έστησαν την νέα ζωή τους, με μπροστάρη τον …πρόσφυγα πλέον Μητροπολίτη ΒΑΡΒΑΚΗ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟ, που από το 1910, ως Μητροπολίτης Αδριανούπολης, είχε εξαίρετη ποιμαντική και κοινωνική παρουσία.
Ευτύχησε να υποδεχτεί τον επί αιώνες ελευθερωτή ελληνικό στρατό και ένοιωσε την απόλυτη θλίψη να εγκαταλείψει οριστικά την Μητρόπολη του με τους πρόσφυγες πιστούς του.
Εκεί, στα άγονα χωράφια του Κουμ Τσιφλικ, έθεσε τον θεμέλιο λίθο της δημιουργίας από το τίποτε …της ΝΕΑΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ.
Ο Μητροπολίτης ΒΑΡΒΑΚΗΣ Πολύκαρπος, γεννήθηκε στα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας, το 1862 και μετά από εξαιρετική θεολογική μόρφωση, κατέλαβε Μητροπολιτικούς θώκους ,της Μητρόπολης Ελασσώνας από 1900-1910, Αδριανούπολης από το 1910, όπου η παρουσία του έδωσε προοπτική στους υπόδουλους Ελληνες.
Από το 1910 ως Μητροπολίτης Αδριανούπολης, αγωνίσθηκε σθεναρά σε όλα τα επίπεδα.
Μετά το 1922, με τον οριστικό ξεριζωμό του ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης, η έδρα της Μητρόπολης μεταφέρθηκε στην ελεύθερη πλέον, περιοχή στην Νέα Ορεστιάδα, όπου η καθημερινή του ενεργή και αποτελεσματική παρουσία του έδινε το στίγμα της νέας εθνικής προοπτικής.
Κατά την αποχώρηση-εγκατάλειψη της Αδριανούπολης, με προτροπή του, εκτός των άλλων περιουσιακών στοιχείων, πήραν και τα θρανία των σχολείων , ως σχολικούς βωμούς γνώσης, στο νέο τόπο εγκατάστασης.
Πάνω σ’ αυτά, ήταν γραμμένη όλη η εκπαιδευτική ιστορία με αναμνήσεις γεγονότων, χρονολογίες, ονοματετώνυμα μαθητών (Ελ. Σκιαδάς).
Ο ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΗΣ Κ. διευθυντής και παλιός δάσκαλος της Αδριανούπολης, θυμόταν τα σκλαβωμένα ελληνόπουλα, που κάθισαν στα σκλαβωμένα… θρανία και έβλεπαν τα όνειρα της ελευθερίας… που δυστυχώς δεν έγιναν πραγματικότητα
Η νέα Μητρόπολη, ονομάστηκε ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ, με Μητροπολίτη τον ΒΑΡΒΑΚΗ Πολύκαρπο, μέχρι το 1931, απ’ όπου μετατέθηκε στην Μητρόπολη Χίου και παρέμεινε μέχρι το 1933, που παραιτήθηκε και παρέμεινε σχολάζων στην Χίο, όπου απεβίωσε το 1945.
Μέσα σε λίγα χρόνια, η όψη της περιοχής άλλαξε ριζικά, με τις εργώδεις προσπάθειες φορέων και κατοίκων.
Εκεί, στην Νέα Ορεστιάδα, ο Μητροπολίτης ΒΑΡΒΑΚΗΣ, διέμενε με την μητέρα του, η οποία την 29 Ιανουαρίου 1927 απεβίωσε.
Εδώ θα σας μεταφέρω, στο τότε γεγονός, που καταγράφηκε στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
**
“Την 29 Ιανουαρίου 1927, κηδεύτηκε στην Νέα Ορεστιάδα, η μητέρα του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Πολύκαρπου, Ειρήνη Βαρβάκη, μία ενάρετη και παραδειγματική χριστιανή δέσποινα.
Εγινε μία απλή κηδεία, με την μεταφορά της σορού σε κοινό κάρο και από πίσω πεζός, ο γηραιός αλλά γίγαντας στην ψυχή Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης, από το χωριό Κλεισώ, μισή ώρα μακριά και ο προϊστάμενος του εποικισμού ΣΕΡΑΦΕΙΜΙΔΗΣ Σεραφείμ, γαμβρός από εγγονή της θανούσης και αρκετούς χωρικούς απ’ εκεί, τουρκόφωνους.
Η σορός μεταφέρθηκε στον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων Ορεστιάδας, εκεί περίμεναν, οι ιερείς, δημόσιοι υπάλληλοι, ο αντικαταστάτης του Διοικητικού Επιτρόπου, ο οικονομικός έφορος ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Ν. και πλήθος κόσμου, όπου ψάλθηκε η νεκρώσιμη ακολουθία.
Κατόπιν, όλοι πήγαν στα νεκροταφεία για την ταφή, παρά το τσουχτερό κρύο, με 14 βαθμούς υπό το μηδέν.
Υπέβαλαν τα συλλυπητήριά τους στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη και τον προϊστάμενο του εποικισμού ΣΕΡΑΦΕΙΜΙΔΗ Σεραφείμ.
Ο Μητροπολίτης επέστρεψε πεζός στην Κλεισώ, όπου κατοικούσε σε ένα στάβλο, που μετέτρεψε σε κατοικία.
Πως να μην θαυμάσει κάποιος την καρτερικότητα τέτοιου Μητροπολίτη, που στο πρόσωπο του βλέπει ένα πραγματικό λευϊτη??!!
Ποτέ κατά την τελευταία 10 ετία, δεν εγκατέλειψε το ποίμνιο του, αλλά πάντοτε συμμεριζόταν την δυστυχία, την δυστυχία και ευτυχία του.
Παρ’ όλες τις παροτρύνσεις των φίλων του κατά την εποχή αυτή, δεν εγκατέλειψε το ταλαιπωρούμενο ποίμνιό του, αλλά προτιμά τον σταύλο, ως κατοικία και ως περίπατο του από Κλεισώ, μέχρι το κέντρο της πόλης, για να προσφέρει τις πολύτιμες υπηρεσίες του σε όλους.
Το παράδειγμα του πρέπει να καταγραφεί στην εκκλησιαστική και εθνική μας ιστορία, για τις σπουδαίες προς το Έθνος και την Εκκλησία, υπηρεσίες του. ***ΚΑΡΑΓΑΤΣΙΑΝΟΣ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 30-1-1927
**.Κάποια γεγονότα που καταγράφηκαν στις σελίδες της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ το 1927, θα σας τα καταγράψω… για γνώση.
1.* “Από εβδομάδας, η νεόδμητη Νέα Ορεστιάδα, είναι στολισμένη με άφθονο χιόνι, ώστε κατά κάποιο τρόπο να νομίζει κάποιος, ότι είναι νύφη έτοιμη να οδηγηθεί από τον μεγάλο Βενιζέλο στην αγκαλιά της ωραίας μας Αδριανούπολης.
Παρά το δριμύ ψύχος, δεν στερείται κανείς στέγης, χάρις στις φροντίδες του Γενικού Διοικητή ΔΑΣΙΟΥ Σπύρου και του εδώ αντιπροσώπου του ΕΥΡΙΠΙΔΗ Σπύρου.
Ακόμη και οι φτωχοί δεν έμειναν άστεγοι, γιατί υπήρχαν 30 οικήματα γι’ αυτούς και ένα μεγάλο υπόστεγο.
Για την γιορτή του Αγίου Στεφάνου, τελέστηκε ειδική λειτουργία, προς τιμήν του Δημάρχου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Στεφάνου, που γιόρταζε την ονομαστική του εορτή.
Το προσωρινό δημοτικό κατάστημα μεταβλήθηκε σε αληθινό προσκύνημα όλη την ημέρα, από τον κόσμο που πήγαινε, παρά το δριμύ ψύχος, να του ευχηθεί.
Το απόγευμα παρέθεσε πολυτελές δείπνο στην αποπερατωθείσα Λέσχη του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ Γ., όπου έγιναν ενθουσιώδεις προπόσεις, εκφράζοντας δημόσια τα αισθήματα τους, για τις άπειρες προσπάθειες για την ανέγερση της πόλης”. *ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 19-1-1927.
2.* “Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΦΕΔΡΩΝ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ.
Την 5 Μαρτίου 1927, το εξαίρετο σωματείο των εφέδρων, διοργάνωσε χοροεσπερίδα, για την ανέγερση ΗΡΩΟΝ, για τους πεσόντες Ορεστιάδας και περιχώρων, κατά τους τελευταίους πολέμους.
Την ενέργεια αυτή ,την χαρακτήρισαν όλοι ΟΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ!!
Το διοικητικό συμβούλιο, υπό την προεδρεία του ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ Αθανασίου, όρισε οργανωτική επιτροπή από τους, ΠΕΝΤΙΔΗ, ΚΥΡΓΙΑΛΑΝΗ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ και ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ Ν., που διέθεσε τα εισιτήρια και διακόσμησε κατάλληλα την αίθουσα του Συλλόγου.
Η αίθουσα γέμισε από κόσμο.
Ο χορός άρχισε με καλαματιανό, που έσυρε ο ανθυπομοίραρχος ΣΚΟΥΤΕΡΗΣ Χαρ. και συνεχίστηκε με ευρωπαϊκούς χορούς, φοξ, τρότ, ουάν στεπ, ταγκό, βάλς και συρτό.
Παρέστησαν ο οικονομικός έφορος ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Ν., ο υποδιοικητής ΖΑΧΑΡΙΟΥ, ο προϊστάμενος Τ.Τ.Τ., ο ΚΑΝΑΒΟΥΤΣΗΣ, ο διοικητής του Ελέγχου Διαβατηρίων Πυθίου , ΣΚΟΥΤΕΡΗΣ Χαρ. με την κυρία του, ο τελώνης Πυθίου ΚΑΛΟΥΣΗΣ με την κυρία του, ο ΛΑΜΠΡΙΔΗΣ, ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ, ιατρός, ο ΣΕΪΤΑΝΙΔΗΣ με την κυρία του, ο διοικητής του Λόχου ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ, ο επιτελής του 3ου τάγματος προκαλύψεως λοχαγός ΜΕΣΗΜΕΡΗΣ με την κυρία του, ο ΓΕΝΙΖΕΓΚΙΝΗΣ με την κυρία του, ο ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ βιομήχανος, ο ΞΥΔΙΑΣ μεγαλέμπορος με την μνηστή του.
Στο χορό διακρίθηκαν, ο ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Ν., ο προϊστάμενος Τ.Τ.Τ. ΚΑΝΑΒΟΥΤΣΗΣ, ο υποδιοικητής ΖΑΧΑΡΙΥ, ο διοικητής του λόχου που χόρευσε ταγκό με την δεσποινίδα ΜΑΚΑΡΩΝΗ Σ., ο ΜΕΛΛΙΔΗΣ, ο ΣΚΟΥΤΕΡΗΣ Χαρ., ο ΜΕΣΗΜΕΡΗΣ στο ουάν στεπ, ως και ο ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Κ. ΠΕΝΤΙΔΗΣ ,Α. ΣΑΜΟΥΡΙΔΗΣ, ΓΟΡΔΗΣ Ζ., ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ Γ., ΜΑΪΡ ΝΑΟΥΜ, ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ κ.α.
Από τις κυρίες διακρίθηκαν οι ΣΚΟΥΤΕΡΗ, ΚΑΛΟΥΣΗ, ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ, ΜΕΣΗΜΕΡΗ κ.α.
Από τις δεσποινίδες οι ΜΑΚΑΡΩΝΗ, ΙΩΑΝΝΙΔΗ Χρυσούλα, ΧΑΤΖΗΚΩΝΣΤΑΝΤΗ Ελένη, ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ Ευανθία, ΜΑΡΑΣΛΗ Χρυσούλα, ΓΟΡΔΗ Μαρία, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Ελένη, ΚΑΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΖΗΣΟ’ΥΛΑ, Η ΜΠΕΡΤΑ ή ΜΑΡΣΕΛ. **
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 13-3-1927.
3.* “ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΘΡΑΚΗΣ
“Την 18 Μαρτίου 1927 ο Γενικός Διοικητής Θράκης ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ Μ. συνοδευόμενος από τον διευθυντή εποικισμού Θράκης ΔΟΜΕΣΤΙΧΟΥ, τον Γενικό Επιθεωρητή Εκπαίδευσης ΦΙΛΙΠΠΟΥ, τον επιθεωρητή Δημοσίων Εργων ΠΙΣΣΑ Ν., τον επιθεωρητή δασών ΣΤΕΦΑΝΟΥ, τον τμηματάρχη εσωτερικών ΣΩΚΡΑΤΙΔΗ, τον Νομάρχη Εβρου ΜΑΡΙΝΑΚΗ, του νομομηχανικού Εβρου , τον βοηθό του Βασιλικού, τον ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ Κ. διευθυντή της εφημερίδας Κομοτηνής ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ και τον ανθυπομοιράρχο ΚΟΥΚΟΥΛΟΜΑΤΗ.
Τον συνόδευαν επίσης οι βουλευτές του Ν. Εβρου, ΟΡΦΑΝΟΣ Κ. και ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡ.
Τους υποδέχτηκαν όλες οι θρησκευτικές, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, με επικεφαλής τον υποδιοικητή (έπαρχο), ΖΑΧΑΡΙΟΥ Στ.
Επισκέφτηκε την αναγειρόμενη σχολή και πήγε στα γραφεία της υποδιοίκησης, όπου δέχτηκε το κοινοτικό συμβούλιο και επιτροπές της περιφέρειας και άκουσε τα αιτήματα τους.
Δήλωσε ότι πράγματι η Θράκη είχε παραμεληθεί, λόγω των γνωστών περιπετειών που βίωσε η πατρίδα τα τελευταία χρόνια.
Τέθηκαν τα ζητήματα της συγκοινωνίας, της ύδρευσης, ηλεκτροφωτισμού.
Στη συνέχεια επισκέφτηκε τον Μητροπολίτη ΠΟΛΥΚΑΡΠΟ και τον προσωπικό του φίλο ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ Στέργιο.
Στις 21.00, παρακάθησε σε δείπνο που η κοινότητα, παρέθεσε προς τιμήν του, με τον Μητροπολίτη, υποδιοικητή, βουλευτές Ορφανό και Παπάζογλου και τον πρόεδρο ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ.
Με νυχτερινή αμαξοστοιχία αναχώρησε για την Αλεξανδρούπολη.
Στην Ορεστιάδα παρέμεινε ο Νομάρχης , ο επιθεωρητής δημοσίων έργων ΠΙΣΣΑΣ Ν., ο νομομηχανικός με τον βοηθό του, για την τακτοποίηση διαφόρων ζητημάτων και την παραλαβή του έργου ύδρευσης από τον εργολάβο ΛΑΜΠΡΙΝΙΔΗ και εξέταση της μεγάλης δεξαμενής. ** “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 23-3-1927.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Οι ψηφίδες αυτές της τοπικής ιστορίας συνθέτουν τις στιγμές της νέας πόλης που δημιουργήθηκε και κάθε ψηφίδα είναι πολύτιμη για τους όποιους μελετητές.
Τα αναφερόμενα πρόσωπα, μέσα σε γενικά αντίξοες συνθήκες δημιούργησαν την προοπτική της πόλης του σήμερα, που περήφανη στέκει στους χρόνους της ύπαρξης της 100 χρόνια τώρα.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
