Η 28η Οκτωβρίου είναι η επέτειος που η Ελλάδα δια στόματος και πνεύματος Ιωάννη Μεταξά είπε το ιστορικό «ΟΧΙ» και όρθωσε το ανάστημά της ενάντια στον ιταλικό φασισμό του Μπενίτο Μουσολίνι.
Ξημερώματα 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός Πρέσβης στην Ελλάδα Εμμανουέλε Γκράτσι ξυπνά τον δικτάτορα, Έλληνα Κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά, για να του επιδώσει το τελεσίγραφο του Μουσολίνι.
Η φασιστική κυβέρνηση της Ιταλίας, επικαλούμενη το γεγονός ότι βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Μεγάλη Βρετανία, ζητά από την ελληνική κυβέρνηση να επιτρέψει στις ιταλικές ένοπλες δυνάμεις να καταλάβουν ορισμένα στρατηγικά σημεία επί της ελληνικής επικράτειας (εδάφους, θάλασσας, αέρος).
Ο Γκράτσι ενημέρωσε τον Μεταξά πως πρέπει να καθοριστεί η στάση της Ελλάδας σε τρεις ώρες. Η διορία θα έληγε στις 6 το πρωί. Η απάντηση του Ιωάννη Μεταξά, μετά από ώριμες σκέψεις για τους γεωπολιτικούς δεσμούς της Ελλάδας με τη Μεγάλη Βρετανία ως μεγάλης ναυτικής δύναμης και συμμάχου στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς ότι ο κίνδυνος από το ΝΑΙ θα ήταν να τριχοτομηθεί η Ελλάδα, ήταν απόφαση αρνητική με ένα βροντερό ΟΧΙ. Ο ιταλικός στρατός επιτέθηκε πριν ακόμα λήξει η τρίωρη προθεσμία που όριζε το τελεσίγραφο στις 5.30 π.μ. σε ολόκληρο το μέτωπο, από το Ιόνιο έως τη λίμνη Πρέσπα.
Ο Μεταξάς, ολομόναχος στο ξημέρωμα, (δεν είχε περιθώρια ούτε το Υπουργικό Συμβούλιο να συγκαλέσει) δεν είχε καμία άλλη επιλογή από την άρνηση του «ΟΧΙ», γι’ αυτό απάντησε στα ιταλικά «Alors, c’ est la guerre (ώστε έχουμε πόλεμο!)» και οδήγησε τον συνομιλητή του στην εξώπορτα.
Η στάση του Ιωάννη Μεταξά να αρνηθεί συμμόρφωση προς τις ιταμές ιταλικές απαιτήσεις, για την επίσημη ιστοριογραφία, αποτελεί «πράξη αντίστασης και ηρωισμού».
Το ΟΧΙ δεν ήταν μια πράξη στιγμιαία, αλλά ο λαϊκός ξεσηκωμός που έφερε το Αλβανικό Έπος. Επιπλέον, το «ΟΧΙ» ήταν τόσο οι διαθέσεις του Κυβερνήτη, όσο και οι διαθέσεις της ελληνικής κοινωνίας εναντίον κάθε ξένης επιβουλής, εξαιτίας και των ιταλικών προκλήσεων και του άνανδρου τορπιλισμού της Έλλης στο λιμάνι της Τήνου που προηγήθηκαν. Και αυτό αποδείχθηκε ευθύς αμέσως, όταν οι Έλληνες με μια ομοθυμία και προθυμία προσέτρεχαν να στρατευθούν με το χαμόγελο στα χείλη με αποφασιστικότητα και αισιοδοξία.
Δύο ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου, στις 30 Οκτωβρίου 1940, ο ίδιος ο Μεταξάς εξήγησε στου εκδότες και αρχισυντάκτες του Αθηναϊκού Τύπου ότι αν δεχόταν το ιταλικό τελεσίγραφο η Ιταλία και η Βουλγαρία θα έκοβαν τα χέρια της Ελλάδας, καταλαμβάνοντας η πρώτη τουλάχιστον την Ήπειρο και η δεύτερη τουλάχιστον τη Θράκη. Ενώ την ίδια ώρα η Αγγλία θα καταλάμβανε την Κρήτη και τα νησιά, με αποτέλεσμα η ελληνική κυβέρνηση να είχε απομονωθεί πλήρως από τον ελληνικό λαό, αφού θα είχε τριχοτομηθεί η Ελληνική Επικράτεια.
Ο Ιωάννης Μεταξάς (προς τιμήν του) έκανε επιλογές όχι με βάση την ιδεολογία του, αλλά με βάση τα συμφέροντα της Ελλάδας και των Συμμάχων. Και στο τέλος δικαιώθηκε. Ο ελληνικός λαός από την άλλη, πλημμύρισε τους δρόμους της Αθήνας και σχημάτισε μεγαλειώδεις διαδηλώσεις.
Γιατί γιορτάζουμε το «ΟΧΙ» και όχι την απελευθέρωση
Η Ελλάδα, αντίθετα με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης, ως προς τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει ορίσει ως εθνική εορτή την 28η Οκτωβρίου και όχι για παράδειγμα την ημέρα της απελευθέρωσής της από τους Γερμανούς (12 Οκτωβρίου 1944).
Η ιστορία έχει αποδείξει, με αμάχητα τεκμήρια, ότι το μεγάλο «ΟΧΙ» της Ελλάδας την 28η Οκτωβρίου 1940 ήταν και παραμένει ένα μεγάλο «ΝΑΙ» στην Ελευθερία, στην εδαφική ακεραιότητα, στην κυριαρχία και εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδας. Και αυτό ας το γνωρίζει κάθε υποψήφιος επιβουλέας…
Η 28η Οκτωβρίου 1940 αποτελεί ύμνο, εθνική παρακαταθήκη και τηλαυγή φάρο, για να φωτίζει το δρόμο στις επόμενες γενεές των Ελλήνων.
Παναγιώτης Κουσίδης
