Διάφορα γεγονότα από εκείνη την εποχή
Η Αλεξανδρούπολη, το τότε Δεδέαγατς, μετά την απελευθέρωση της, την 14η Μαϊου 1920 και μετά τον Μικρασιατικό όλεθρο και καταστροφή, αποτέλεσε, ένα κόμβο διόδου των Ελλήνων προσφύγων από Μικρά Ασία και Ανατολική Θράκη, με διάχυση σε όλη την Ελλάδα.
Από το κομβικό γεωγραφικό σημείο της, διήλθε μεγάλο πλήθος προσφύγων, που κινήθηκαν, με κάρα, μεταφορικά ζώα, πεζοί, τον σιδηρόδρομο από Αδριανούπολη και με κάθε είδους πλοίο.
Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν και πολλοί, που την είδαν ως την μελλοντική νέα πατρίδα τους, όπου θα έστηναν την νέα τους ζωή στην εθνική προοπτική που εξελισσόταν.
Το κράτος, με την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων, ανέλαβε την δημιουργία των συνθηκών μόνιμης εγκατάστασης, με την κατασκευή κατοικιών προς στέγασή τους.
Άρχισε η δημιουργία των νέων οικισμών στην πόλη και η εγκατάσταση των εργολάβων.
Όμως, κατά την εξέλιξη των εργασιών άρχισαν και οι “λαμογιές”, έκφραση άγνωστη μέχρι τότε, που έγιναν ένα σιωπηρό καθεστώς.
Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν, οι έντονες διαμαρτυρίες και καταγγελίες των κατοίκων, που προκάλεσε και την δημοσιογραφική παρουσία και μεταφορά των γεγονότων στις σελίδες των εφημερίδων.
Σας μεταφέρω σχετική ανταπόκριση.
***
1*. ΠΕΡΙ ΤΟΝ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟ. ΟΠΟΥ Η ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΡΧΗ ΘΕΤΕΙ ΧΕΙΡΑ ΣΤΟΝ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. ΣΕΙΡΑ ΑΤΑΣΘΑΛΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΕΩΝ.
“Σε καλά χέρια βρίσκεται η τύχη των προσφύγων της Αλεξανδρούπολης”.
Ήδη οι από μηνών αθρόες κατηγορίες και διαμαρτυρίες της κοινής γνώμης και πολλών ιδιωτών, κατέληξαν στην λήψη μέτρων από τον Νομάρχη Έβρου ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Μιχαήλ.
Η ένορκος διοικητική εξέταση, έφερε σε φως σειρά ατασθαλιών και καταχρήσεων.
Ευρισκόμενος προ γεγονότων μη επιδεχόμενων αμφισβήτηση, αναγκάστηκε να αναφέρει την έρευνα στην εισαγγελική αρχή.
Ο ερεθισμός του κόσμου είναι τέτοιος, ώστε εκείνος που θα θελήσει να επέμβει και να σταματήσει τις δικαστικές αρχές, θα αντιμετωπίσει πραγματική λαϊκή λαίλαπα.
Είναι καιρός να ληφθεί υπ’ όψη, ότι εγκληματούν, όταν αφήνουν τις τύχες του προσφυγικού κόσμου σε χέρια ανίδεων μειρακίων και πολλές φορές κακοήθων.
Οι ανόητες ενέργειες τους ζημιώνουν πολύ την υπηρεσία και πολλές φορές καταστρέφουν αντί να βοηθούν τον προσφυγικό κόσμο.
Ενα παράδειγμα στενοκέφαλης διαχείρισης είναι το εξής.
Προκειμένου να κτιστούν αστικά σπίτια στην Αλεξανδρούπολη, κλήθηκαν οι επιθυμούντες να εγγραφούν σε ξεχωριστό κατάλογο, για να τους δοθούν τα υλικά και τα εργατικά και με την επιστασία και προσωπική εργασία δική τους και των παιδιών τους, να πετύχουν την γρηγορότερη κατασκευή των σπιτιών τους και ελαφρύνουν την υπηρεσία Εποικισμού, ώστε ΔΗΘΕΝ θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των υπολοίπων.
Περίπου 150 φιλότιμοι εργατικοί νοικοκύρηδες, γράφτηκαν στον περίφημο κατάλογο.
Τους δόθηκαν 6.000 δραχμές για εργατικά και 7.000 για υλικά για να κτίσουν οι ίδιοι τα σπίτια τους.
13.000 δραχμές, κατά την γνώμη του Εποικισμού, πρέπει να κοστίζει ένα σπίτι, όταν τα ημερομίσθια των τεχνιτών, εργατών, υπερβαίνει τις 100 δραχμές.
Οι περισσότεροι, αφού ξόδεψαν και δικά τους μικροκεφάλαια 5-10.000 δραχμές, που αποταμίευσαν με κόπο, σταμάτησαν γιατί δεν μπορούσαν να τελειώσουν τα σπίτια τους.
Η ίδια υπηρεσία του Εποικισμού ανέθεσε σε εργολάβο την κατασκευή 200 αστικών οικημάτων προς 25.000-26.000 δραχμές, το κάθε οίκημα.
Ο τίτλος του κοτετσιού, θα τα κολάκευε πάλι (!) και τι κατασκευή;
Είναι ζήτημα αν αντέξουν στην πρώτη καταιγίδα!
Ρωτάει ο καθένας αν οι 13.000 δραχμές είναι αρκετές κατά την γνώμη του Εποικισμού, πως δεν είναι αρκετό, διπλάσιο ποσό, για να κτιστούν κοτέτσια, τουλάχιστον διετούς διάρκειας, με την ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ; Τι συμβαίνει; ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 13-10-1924 .
2*. Επειδή αυτή η πρακτική εφαρμόστηκε ευρέως, τον Φεβρουάριο του 1924, ο νέος Σύλλογος Ποντίων Αλεξανδρούπολης, υπέβαλε υπόμνημα στην κυβέρνηση και την παρακαλούσε να πάρει μέτρα για τους πρόσφυγες, που ήρθαν στην Αλεξανδρούπολη από την Αργυρούπολη Τραπεζούντας, που συζητήθηκε σε συνεδρία της Βουλής, την 20η Φεβρουαρίου 1924.
Την 28η Φεβρουαρίου οι βουλευτές Εβρου, υπέβαλαν αναφορά προς τον Υπουργό Συγκοινωνίας και τον παρακαλούσαν να ενημερώσει στην συνέλευση, ποιά μέτρα σκέπτεται να πάρει για την κατασκευή δημοσίων δρόμων, επισκευή γεφυρών και άλλων δημοσίων έργων.
Αυτό ήταν απαραίτητα και επιτακτική ανάγκη που υπάρχει στην περιφέρεια του Ν. Έβρου.
Εγραφαν ότι είναι γνωστό, ότι σε ολόκληρη την Θράκη ΔΕΝ παρουσιάστηκε ευκαιρία, από την ανακατάληψη της και εδώ έπρεπε να ασχοληθεί η ελληνική κυβέρνηση, με δημόσια έργα και όχι μόνο.
Επίσης είναι γνωστό ότι και τα υπάρχοντα καταστράφηκαν κατά τα γεγονότα των κατοχών και ανακατοχών, στις τελευταίες κινήσεις, στις τελευταίες στρατιωτικές κινήσεις της παραμεθορίου Έβρου.
Ο υπουργός ΚΑΝΑΒΒΟΣ Ι., υπουργός Συγκοινωνιών, είπε ότι διατάσσονται μελέτες, αλλά υπάρχουν εμπόδια στην εκτέλεση, από την έλλειψη προσωπικού.
3*.
Η εκτέλεση αντιπλημμυρικών έργων κατά μήκος του ποταμού Εβρου, ήταν μία επιτακτική ανάγκη, αμέσως μετά την απελευθέρωση του Εβρου και για το σκοπό αυτό άρχισαν οι διμερείς επαφές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Αυτό καταγράφηκε και στις εφημερίδες της εποχής και εδώ σας δίνω το τότε ρεπορτάζ.
**
Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΒΡΟΥ.
” Για την εκτέλεση μεγάλων αντιπλημμυρικών έργων κατά μήκος του ποταμού Εβρου, πραγματοποιήθηκαν συνομιλίες, μεταξύ των κυβερνήσεων Ελλάδας-Τουρκίας, που κατέληξαν στη συμφωνία, για την από κοινού μελέτη του προβλήματος, δεδομένου ότι με την εκτέλεση τέτοιων έργων, θα προκύψουν ζητήματα, που πρέπει να ρυθμιστούν από πριν.
Ετσι, θα οργανωθούν δύο επιτροπές, μία Ελληνική και μία Τουρκική, όπου από κοινού θα εξετάσουν εκτός των άλλων και ζητήματα, από τις μελλοντικές εκτάσεις που θα αποκαλυφτούν από τα νερά, από την εκτέλεση της εργολαβίας.
Την Ελληνική επιτροπή θα αποτελέσουν ο αντισυνταγματάρχης ΜΙΝΩΤΑΚΗΣ, διευθυντής του 2ου επιτελικού γραφείου, ο Γενικός Διοικητής Θράκης ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ και ο ΚΟΥΚΙΔΗΣ, υπάλληλος του Υπουργείου Συγκοινωνίας… “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 9-8-1924”.
4*. ΧΑΡΑΞΗ ΟΥΔΕΤΕΡΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ.
“Ο ταγματάρχης πυροβολικού ΜΙΝΙΩΤΑΚΗΣ αναχωρεί την Πέμπτη 3/8 στην Αλεξανδρούπολη, ορισθείς αντιπρόσωπος της Ελληνικής κυβέρνησης στην Διεθνή Επιτροπή χάραξης των συνόρων του Εβρου και της ουδέτερης ζώνης”.
Στην επιτροπή συμμετέχουν, Αγγλοι, Γάλλοι αξιωματικοί, Βούλγαροι και Τούρκοι αντιπρόσωποι.
Η ουδέτερη ζώνη 30 χιλ/τρων, που θα χαραχθεί αρχίζει από το Μουσταφά Πασά και θα καταλήξει στον Ελλήσποντο και σχηματίζει ΜΕΓΑΛΟ ΔΕΛΤΑ.
Στις δύο πλευρές της ζώνης θα υπάρχουν ισόποσες δυνάμεις Ελλήνων, Βουλγάρων και Τούρκων, που απαγορεύεται η ενίσχυση τους, με ειδικό άρθρο της συνθήκης της Λωζάννης και δεν μπορούν να υπερβούν συνολικά τις 2.500 άνδρες. “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 5-8-1924”. (Μινωτάκης υπήρξε αδελφός του ηθοποιού Μινωτή Αλέξανδρου).
5*. Η συγκέντρωση των προσφύγων στην Αλεξανδρούπολη και η έλλειψη στέγης δημιούργησε σοβαρά προβλήματα επιβίωσης
Σε ανταπόκριση εφημερίδας μαθαίνουμε τα εξής.
“ΑΦΟΥ ΤΟΥΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΗΚΑΝ ΤΟΥΣ ΑΦΗΣΑΝ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ”.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από Δεδέαγατς, 1.500 πρόσφυγες, πέθαναν από το ψύχος και την πείνα και τάφηκαν σε ομαδικό τάφο.
Οι πρόσφυγες αυτοί, μαζί με άλλους, μεταφέρθηκαν από την Λευκάδας να ψηφίσουν και στην συνέχεια εγκαταλείφτηκαν στην τύχη τους.
Εκτός απ’ αυτό, όσοι επέζησαν πήγαν να πάρουν ψωμί, αλλά δέχτηκαν επίθεση από τους Καυκάσιους, που ήθελαν να πάρουν πρώτοι.
Αρκετοί απ’ αυτούς ξυλοκοπήθηκαν. “ΣΚΡΙΠ 1-12-1924”.
(Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν την 16-12-1923 και πρωθυπουργός ανέλαβε την 12-1-1924 μέχρι την 30-6-1925 ο Ελευθέριος Βενιζέλος).
6*. “Με Β . Δ . το νησί της Σαμοθράκης, υπήχθει στην Οικονομική Εφορία και το Δημόσιο Ταμείο Αλεξανδρούπολης. “ΕΜΠΡΟΣ 1-1-1924”.
7*. Η Βουλγαρική κυβέρνηση προέβη σε διάβημα για την ίδρυση Προξενείων της στην Θεσσαλονίκη και στο Δεδέαγατς. “ΕΜΠΡΟΣ 1-3-1924”.
8*. ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΕΘΝΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ ΘΡΑΚΗΣ.
Πάνω από 2.000 έφεδροι όλων των βαθμών της Αλεξανδρούπολης και περιφέρειας, με τους εκπροσώπους τους, συγκεντρώθηκαν με πρωτοβουλία της Ένωσης Εφέδρων της Αλεξανδρούπολης, σε αγαστή συνεργασία με τα υπόλοιπα σωματεία και τον λαό της πόλης.
Πραγματοποίησαν συλλαλητήριο και απαίτησαν από την κυβέρνηση να πάρει μέτρα αυστηρά για την γαλήνη και ησυχία, που απειλείται στην Θράκη, από τις αντεθνικές ενέργειες των κομμουνιστών, σε συνεννόηση με τους εχθρούς της πατρίδας, που επιδιώκουν να παρουσιάσουν την Θράκη, ως αναρχούμενη.
Να μην επιτρέψει την επιστροφή των εκτοπισμένων κομμουνιστών, να απαγορεύσει την κυκλοφορία των κομμουνιστικών φυλλαδίων και να θέσει αυτούς εκτός νόμου, αλλιώς απειλούν ότι θα πάρουν τα απαραίτητα μέτρα, για την περιφρούρηση της ασφάλειας της περιοχής. Διαλύθηκαν με ζητωκραυγές υπέρ του εθνικού στρατού. “ΕΜΠΡΟΣ 19-8-1924”.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
