Ατεκμηρίωτη η πληροφορία ότι ζητήθηκε από τους Ρώσους να συντάξουν το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης
Το Δεδεαγατς, όταν το κατέλαβαν οι Ρώσοι, δεν ήταν παρά ένα μικρό χωριό, στο οποίο δεν είχε ακόμα μεταφερθεί η έδρα του μουτεσαριφλίκιου, ούτε ή έδρα του μητροπολίτη Αίνου. Όσο μικρό και αν ήταν κυριαρχούσε όμως το ελληνικό στοιχείο, καθόσον σύμφωνα με τον δάσκαλο από την Αίνο Νικ. Χατζόπουλο “είχε λιθόκτιστην Δημοτικήν Σχολήν”.
Ο θρύλος λέει ότι ο πολιτικός διοικητής που διορίστηκε από τους Ρώσους Ιωάννης Φιμερέλλης, ζήτησε από αυτούς την σύνταξη του πρώτου ρυμοτομικού σχεδίου της. Πρόκειται για μια ατεκμηρίωτη πληροφορία που σκοντάφτει στην κοινή λογική.
Οι Ρώσοι ήρθαν προσωρινά ως κατακτητές, αλλά και αν ακόμα είχαν βλέψεις να μείνουν μόνιμα, το διάστημα που παρέμειναν εδώ μεσούντος του Ρωσοτουρκικού πολέμου και της γενικότερης αναστάτωσης σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο, δεν υπήρχε προφανώς η ανάγκη σχεδίασης ρυμοτομικού σχεδίου λόγω αύξησης του πληθυσμού και ανέγερσης κτισμάτων για την στέγαση του κόσμου, ούτε φυσικά θα ανθούσε το εμπόριο την ταραγμένη εκείνη εποχή.
Η Αδριανούπολη και η επαρχία της από την οποία και προς την οποία γινόταν εξαγωγή των προϊόντων της αλλά και εισαγωγή από το εξωτερικό προϊόντων αντίστοιχα ήταν υπό Ρωσική κατοχή, οι συγκοινωνίες είχαν παραλύσει, το μόνο εμπόριο που διεξαγόταν ήταν για τη σίτιση των στρατευμάτων, άμεσο ήταν το πρόβλημα των προσφύγων, τα στρατεύματα σε επιφυλακή για τυχόν επανάληψη των εχθροπραξιών και οι ξένες αγορές διέκειντο δυσμενώς απέναντι στη Ρωσία.
Τέλος, όταν επανήλθαν οι Οθωμανοί για ποιο λόγο να θέλουν να κρατήσουν το σχέδιο ρυμοτομίας των πρώην εχθρών τους.
Πιο πιθανή μου φαίνεται εξήγηση ότι η επέκταση του αρχικού σχεδίου που είχε γίνει από την εταιρεία ανατολικών σιδηροδρόμων να έγινε πάλι από την ίδια και πάντως από την Οθωμανική κυβέρνηση, πολύ μετά την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων.
O Α. Ποιμενίδης και αυτός αμφισβητεί το θρύλο της χάραξης του σχεδίου της πόλης από τους Ρώσους στο ως άνω βιβλίο του:
«Λένε οτι το 1878 με την κάθοδο των Ρώσων κατά τον πόλεμο εκείνο, άρχισε να χτίζεται η Αλεξανδρούπολη και η ρυμοτομία της είναι έργο μηχανικών του στρατού. Δύσκολα το πιστεύει αυτό κανείς. Η παλιά Αλεξανδρούπολη συνοικισμός γύρω από τον Φάρο, δεν μαρτυρεί μεγαλόπνοα σχέδια. Μα ό Ρωσσικός στρατός δεν παρέμεινε παραπάνω από ένα χρόνο στη Θράκη και μια πού δεν υπήρχε τότε πόλις, δεν είχε τον καιρό να σκεφθεί ότι πρέπει να κτισθεί αυτού πολιτεία για τον α η β λόγο. Αν γίνονταν τέτοιο πράγμα, θα είχαμε και άλλα παραδείγματα για άλλα μέρη».
Σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξ)πολη το 2022 στο Ιστορικό Μουσείο ο φιληστορ ερευνητής της ιστορίας της πόλης ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΤΕΛΗΣ ανέτρεψε κυριολεκτικά τον μύθο του δήθεν σχεδίου από τους Ρωσσους καταθέτοντας σχετικά δημοσιεύματα ομογενειακών εφημερίδων της Κωνσταντινουπόλεως της οποίες και παραθέτω κατωτέρω:
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2024
ΓΙΩΡΓΟΣ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΑΛΕΠΑΚΟΣ
ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΣ ΝΟΜΙΚΟΣ
1. ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΤΕΛΗΣ αρχείο 3 εφημερίδων Κων)πολεως
2. Μεταξύ Ανατολής κ Δύσης–Α.Καραδήμου-Γερολύμπου
3. Φωτοαρχείο: Γ. Αλεπάκου.
