Μερικές σκέψεις με αφορμή την σημερινή ημέρα που γιορτάζουν οι γυναίκες όλου του κόσμου
Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα. Χρόνια πολλά σε όλες τις γυναίκες – νεότερες και μεγαλύτερες – στη μάνα, αδερφή, σύζυγο, σύντροφο, φίλη. Μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο, μας ενημερώνει ότι η συγκεκριμένη παγκόσμια μέρα εορτάζεται εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Συγκεκριμένα, το 1909 θεσπίστηκε για πρώτη φορά ο εορτασμός μιας ημέρας αφιερωμένης στα επιτεύγματα και τις θυσίες των γυναικών ανά τον κόσμο.
Τί συμβαίνει όμως σήμερα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο; Έχει λόγο ύπαρξης η συγκεκριμένη μέρα ή αποτελεί απλά ένα παρωχημένο σύμβολο άλλης εποχής; Και επιπλέον, όπως με ρώτησε ο 11χρονος γιος μου με την αφέλεια και αθωότητα της ηλικίας του: «Μαμά, γιατί υπάρχει μόνο Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας; Γιατί όχι και άνδρα;».
Από πού να ξεκινήσεις να εξηγείς… Ακούγεται ίσως απίστευτο, αλλά όποια και όσα προνόμια απολαμβάνουν οι γυναίκες είναι μόλις των τελευταίων ετών, πιο συγκεκριμένα της τελευταίας 50ετίας. Και ακόμη κι αυτά αφορούν τις γυναίκες που είχαν την τύχη να γεννηθούν και να ζουν στις δυτικές κοινωνίες. Για ποια δικαιώματα να μιλήσουν οι γυναίκες σε φτωχές οικονομίες, εμπόλεμες ζώνες ή απομακρυσμένες και αποκομμένες περιοχές του πλανήτη; Μέχρι και στη γειτονική Αλβανία υπήρχε μέχρι πρόσφατα ο θεσμός των «μπουρνέσας» – γυναίκες που αρνήθηκαν το φύλο τους και ζούσαν ως άνδρες, όχι από επιλογή – αλλά για να ξεφύγουν από την πατριαρχία και να έχουν κοινωνική θέση και εργασία. Το διανοείστε;
Στην Αμερική του Τραμπ από την άλλη, εν έτει 2025, έχει καταργηθεί το δικαίωμα στην άμβλωση. Ποιος να το πίστευε όταν το 1973 το Ανώτατο Δικαστήριο νομιμοποίησε το δικαίωμα στην διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ότι ύστερα από 50 χρόνια θα υπήρχε δικαστήριο στην πλέον προηγμένη χώρα του κόσμου που θα ψήφιζε υπέρ της κατάργησης!
Αυτό που προσπάθησα να εξηγήσω στο παιδί μου είναι ότι οφείλουμε καταρχάς να μη μένουμε περιχαρακωμένοι στο μικρόκοσμό μας και να κρίνουμε τα πάντα από την ασφάλεια (πιθανώς) της δικής μας θέσης και δεύτερον ότι γυναίκες και άνδρες δεν είναι αντίπαλοι. Εάν είσαι γυναίκα σε μια εύρωστη οικονομικά κοινωνία της Δύσης και απολαμβάνεις το δικαίωμα σε εργασία και αυτοδιάθεση, οφείλεις να συνειδητοποιήσεις ότι βρίσκεσαι στην κορυφή της πυραμίδας, καθώς είναι πολύ πιθανό το σύνολο των γυναικών ανά τον κόσμο να μην έχει την ίδια τύχη με εσένα.
Επιπλέον, η γυναικεία ενδυνάμωση και χειραφέτηση δεν αποτελεί απειλή για τον άνδρα, την θέση και το φύλο του. Οι πλέον έξυπνοι και απαλλαγμένοι από κόμπλεξ άνδρες το αναγνωρίζουν αυτό και το στηρίζουν.
Στην Ελλάδα της επίπλαστης ευμάρειας της δεκαετίας του ’90 και 2000, μια τέτοια κουβέντα σχετικά με τη θέση της γυναίκας, τα δικαιώματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, θεωρούνταν αχρείαστη και συχνά αντιμετωπιζόταν με απαξίωση και εν πολλοίς ειρωνεία. Ήρθε όμως η οικονομική κρίση και η έκρηξη των ποσοστών ανεργίας – που, τί περίεργο, έπληξε σε μεγαλύτερο βαθμό τον γυναικείο πληθυσμό – σε συνδυασμό με το κίνημα “Me Too” και τις συνέχεις γυναικοκτονίες και επανέφεραν το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης πιο δυναμικά από ποτέ.
Η αρμονική συνύπαρξη άνδρα-γυναίκας μέσα στην κοινωνία, ο σεβασμός στην προσωπικότητα και διαφορετικότητα του άλλου, η μισθολογική εξίσωση, οι ίσες επαγγελματικές – και όχι μόνο – ευκαιρίες δεν επιτυγχάνονται με ευχολόγια και κούφιες υποσχέσεις. Απαιτείται εκπαίδευση όλων – μικρών και μεγάλων – και προσαρμογή στις νέες κοινωνικές συνθήκες, συνειδητοποίηση και εμπέδωση των πολλαπλών ρόλων και των δύο φύλων. Και φυσικά, πρώτο και κύριο, έμπρακτη στήριξη από την πολιτεία στη γυναίκα, μάνα, εργαζόμενη. Και ίσως, περισσότερη κατανόηση και αγάπη για τις γυναίκες και τη γυναικεία φύση. Λιγότερη επίκριση καταρχάς από τις ίδιες τις γυναίκες προς τις ομόφυλές τους. Είμαστε μαζί και είμαστε ένα, είτε γίναμε μάνες είτε όχι, είτε εργαζόμαστε εκτός οικείας είτε όχι, είτε βρισκόμαστε σε συντροφική σχέση και γάμο είτε όχι.
Απαλλαγμένες από αχρείαστα κόμπλεξ και ανταγωνισμούς που δεν οδηγούν πουθενά, γιορτάζουμε τη γυναικεία μας φύση, μεγαλώνουμε παιδιά ψυχικά ανθεκτικά, φροντίζουμε τον εαυτό μας και παλεύουμε για τη θέση που πραγματικά αξίζει η γυναίκα στη σύγχρονη κοινωνία.
Χρόνια μας Πολλά!
Μαρίνα Κωστοπούλου
