Πριν 100 χρόνια – Τι συνέβαινε το 1925
Α’ μέρος
- Του Βασίλειου Ναζλή, Υποστράτηγου ΕΛ.ΑΣ ε.α.
– Το 1925, τον Ιούλιο μήνα από την 2 εως 6η, πραγματοποιήθηκε ένα σοβαρό εκπαιδευτικό συνέδριο των δασκάλων της περιφέρειας Αλεξανδρούπολης, στην Αλεξανδρούπολη, υπό την εποπτεία του επιθεωρητή των σχολείων ΛΑΓΟΥΜΙΤΖΑΚΗ Κωνσταντίνου.
Συμμετείχαν σ’ αυτό όλοι οι δάσκαλοι, που το παρακολούθησαν, ως και πολύς κόσμος, με τα προεδρεία των Συλλόγων Κυριών και Δεσποινίδων.
Μετά από τις εισηγήσεις για διάφορα θέματα, ακολούθησε διεξοδική συζήτηση, που κατέληξε να παρθούν ορισμένες αποφάσεις, που αναφερόταν σε γενικά ζητήματα, αλλά και σε ειδικά…
– Οι πρώτες υποβλήθηκαν στους αρμόδιους για τυχόν νομοθέτηση, αν εγκρινόταν και οι δεύτερες θα υλοποιούnταν από τους δασκάλους
*- Εξετάστηκαν τα αίτια της αδιαφορίας της οικογένειας και της κοινωνίας για το σχολείο, μετά από μακρά συζήτηση και έρευνα, διαπίστωσαν ότι αυτό οφειλόταν στο ότι η κοινότητα δεν συμμετείχε στην διοίκηση του σχολείου, όπως συνέβαινε άλλοτε.
– Επειδή θεωρούσαν πολύτιμη και απαραίτητη την συνδρομή της κοινότητας στην επιτυχία του σκοπού του σχολείου, εξέφρασαν την ευχή, να ρυθμιστούν οι διατάξεις περί Εποπτικών Συμβουλίων και να οριστεί η συμμετοχή σ’ αυτά ένός ή δύο μελών λαϊκών, που θα εκλεγόταν μεταξύ των επιστημόνων της έδρας της Επιθεώρησης, από τους δασκάλους ή από τα δημοτικά ή νομαρχιακά συμβούλια.
– Εκφράσαν την ευχή, όπως σύμφωνα με το πνεύμα της αυτοδιοίκησης, συμμετέχει στο Εποπτικό Συμβούλιο και ο κλάδος τους, με ένα αντιπρόσωπο, κατόπιν εκλογής από τους δασκάλους της περιφέρειας.
– Εκφράσαν επίσης την ευχή, να καθοριστούν οι διατάξεις περί Σχολικών Επιτροπών και νομοθετηθεί να εκλέγονται από τους κατοίκους της κοινότητας, με την φροντίδα του Επιθεωρητή, να λαμβάνουν ενεργό μέρος στα σχολικά ζητήματα, χωρίς να ανακατεύονται στο κύριο έργο των δασκάλων.
– Επίσης, από την έρευνα διαπίστωσαν ότι αφορμή της αδιαφορίας της κοινωνίας προς το σχολείο ήταν η κοινωνική θέση του δασκάλου που δεν ήταν η πρέπουσα, για τον λόγο, ότι ο δάσκαλος δεν διαθέτει τα οικονομικά μέσα και να μπορέσει να την κατακτήσει.
– Εκφράσαν και την ευχή, να αυξηθούν οι αποδοχές των δασκάλων, σε ισότητα τουλάχιστον με τους άλλους υπαλλήλους, με την υπαγωγή τους στον υπαλληλικό νόμο, που ορίζει ευρύ πεδίο προαγωγής μέχρι του βαθμού Β’ τάξης.
– Για να επιτευχθεί η εκκαθάριση του κλάδου, πρότειναν να οριστεί υποχρεωτική ετήσια μετεκπαίδευση στα μονοτάξια Διδασκαλείο, για τους μη προσοντούχους, που είχαν κάτω από 15 χρόνια υπηρεσία και μετά απ’ αυτό να μονιμοποιηθούν όσοι κρινόταν ικανοί, με την εξομοίωση τους σε όλα με τους πτυχιούχους.
– Όσοι κρινόταν ανίκανοι να απολύονται με την λήξη ανάλογης σύνταξης.
– Όσοι είχαν πάνω από 15 χρόνια προϋπηρεσίας, μη πτυχιούχοι, να απολύονται της υπηρεσίας, εφ’ όσον υπήρχαν πτυχιούχοι ή μετεκπαιδευόμενοι να τους αναπληρώσουν, κατόπιν απόφασης του Εποικιστικού Συμβουλίου, μετά από πρόταση του Επιθεωρητή, με την λήψη των 3/4 του συντάξιμου μισθού, εφ’ όσον είχαν 20ετή υπηρεσία και ολόκληρη όσοι είχαν πάνω από 20 χρόνια προϋπηρεσία
– Στο συνέδριο αναφέρθηκε ,ότι από έρευνα, των μέσων και του τρόπου της ανέγερσης και επισκευής των διδακτηρίων και του εφοδιασμού των σχολείων με τα απαραίτητα όργανα, συμπέρασμα ήταν, ότι επιβάλλεται να εξασφαλιστεί η προικοδότηση των Σχολικών Ταμείων, με σίγουρους και ασφαλείς πόρους, γιατί οι προβλεπόμενοι είναι εντελώς ανεπαρκείς.
Κυρίως έπρεπε να αυξηθούν οι επιχορηγήσεις των Δήμων με ποσόν ανάλογο με τον προϋπολογισμό τους και να υποχρεώνονταν τα Εκκλησιαστικά Ταμεία να χορηγούν κάθε χρόνο στα σχολεία, ποσό ανάλογο των εισπράξεων τους, γιατί και οι περιουσίες τους προερχόταν από δωρεές, με σκοπό να βοηθούνται τα σχολεία.
– Προτάθηκε να τροποποιηθεί ο νόμος για τις απουσίες, ώστε οι ποινές να είναι βαρύτερες, η διαδικασία να είναι γρηγορότερη και οι δάσκαλοι να μην παρίστανται στα δικαστήρια.
– Ευχήθηκαν, όπως με κάθε κρατικό μέτρο, επιδιωχθεί η απαγόρευση έκδοσης και κυκλοφορίας, άσεμνων περιοδικών και βιβλίων, γιατί αυτά είναι σοβαρό εμπόδιο στο έργο του σχολείου.
– Επειδή διαπιστώθηκε ότι οι απουσίες, στην αρχή και στο τέλος του σχολικού έτους, προέρχονται από επιτακτική ανάγκη των κατοίκων να απασχολήσουν τα παιδιά τους στις γεωργικές εργασίες τους, που είναι πολλές και άμεσης ανάγκης κατά τις εποχές αυτές από 15 Σεπτεμβρίου μέχρι 15 Οκτωβρίου και από 1 Μαϊου μέχρι τέλους του σχολικού έτους, τα σχολεία λειτουργούν μόνο προ μεσημβρίας.
* ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ.
Προτάθηκε:
1- Για τους μαθητές που απουσιάζουν, οι δάσκαλοι να εξαντλούν όλα τα δυνατά μέσα έγκαιρα και γρήγορα και μετά να κάνουν την καταγγελία.
2- Για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας για το σχολείο έπρεπε
α. να έρχονται σε γνωριμία με τους γονείς και τους κηδεμόνες των μαθητών
β. να επισκέπτονται τις κατοικίες τους στις ονομαστικές εορτές
γ- να οργανώνουν συχνές σχολικές εορτές
δ- να καθορίζουν ειδικές συγκεντρώσεις των γονέων
ε – να στέλνουν μηνιαία δελτία της προόδου των μαθητών
στ- στις πόλεις να οργανώνονται με πρωτοβουλία των δασκάλων σύνδεσμοι Προστασίας του Παιδιού
3- Για την ενίσχυση των Σχολικών Ταμείων έπρεπε
α- να γίνει έρανος από τα είδη της κάθε αγροτικής εσοδείας
β- να εισπράττεται εκούσια εισφορά των μαθητών κατά την εγγραφή και την λήψη των ενδεικτικών
γ-στις σχολικές εορτές να γίνεται λαχειοφόρος αγορά, με έργα των μαθητών
4 – να εφαρμοστεί το σύστημα των κοινοτήτων στα σχολεία.
5- στο σχολικό κήπο να καλλιεργηθεί τμήμα δασικών δένδρων.
Αυτά να ζητηθούν από τον δασάρχη.
Μία ημέρα του Νοεμβρίου, που θα ορίζει ο Επιθεωρητής σχολική εορτή, γι’ αυτό
6- στους σχολικούς κήπους, να τοποθετηθεί μία κυψέλη και να διδάσκεται η μελισσοκομία. Η προμήθειά της να γίνεται από τον Επιθεωρητή ή απ’ ευθείας από τους δάσκαλους.
7 – οι δάσκαλοι να εργαστούν για την διδασκαλία της ωφέλειας των συνεταιρισμών
8 – να δημιουργηθούν σχολικά φαρμακεία και σχολικοί υγειονομικοί σάκοι
Να αγοραστούν κουρευτικές μηχανές και να ορίζονται εκ περιτροπής κουρείς από τους μαθητές.
9 – να οργανωθούν σχολικά μουσεία με φυσικές συλλογές του Συλλόγου των ωφέλιμων βιβλίων.
10 – οι δάσκαλοι να διαβάζουν τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης και να φροντίζουν για τον εμπλουτισμό της με νέα βιβλία και για τους μαθητές
11- οι δάσκαλοι να τηρούν βιβλίο παρατηρήσεων και να προετοιμάζονται για το επόμενο συνέδριο.
* Κατά τις συζητήσεις των θεμάτων για κάθε θέμα υπήρχε και μία πρακτική εφαρμογή.
* Τα πορίσματα του συνεδρίου δακτυλογραφήθηκαν και διανεμήθηκαν σε όλους τους δασκάλους για την άμεση εφαρμογή τους.**
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Μελετώντας τα πορίσματα του συνεδρίου αυτού, που πραγματοποιήθηκε πριν 100 χρόνια, για όσους έχουν επαφή με τα εκπαιδευτικά θέματα, αντιλαμβάνονται το βαρύ έργο που ανέλαβαν οι τότε δάσκαλοι.
Μέσα σε λίγα χρόνια από την απελευθέρωση της Θράκης, την 14η Μαϊου 1920 από τον τουρκικό ζυγό και την ένταξη της στον εθνικό κορμό, η εκπαίδευση των παιδιών στην Αλεξανδρούπολη ήταν το ΑΜΕΣΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΩΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΘΗΚΟΝ.
Τα τότε σχολεία υπήρξαν οι κυψέλες πρώτης μόρφωσης των παιδιών, μέσα στις συμπληγάδες της οικονομικής δυσκαμψίας και επιβίωσης.
ΟΙ πρωτοπόροι εκείνοι δάσκαλοι ανέλαβαν εκτός από τις γραμματικές γνώσεις να δώσουν και άλλες γνώσεις στα παιδιά, σχετιζόμενες με τις ασχολίες της οικογένειας τους.
Για τους παλιούς… γνωστοί είναι οι σχολικοί κήποι, τα ζωολογικά πάρκα, η καταβολή αντιτίμου για εγγραφή και ενδεικτικών, η λήψη πρωϊνού γάλακτος και τόσα άλλα γνώριμα και νοσταλγικά της σχολικής τους ζωής.
ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ… ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΔΥΝΑΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ.
* Το παρόν είναι επεξεργασία δημοσίευσης στην εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», της 14ης Ιουλίου 1925.
