Του Δημοσθένη Π. Δούκα
Έχουν περάσει περισσότερα από δέκα χρόνια από τότε που ο όρος της «διαρροής εγκεφάλων», του γνωστού -πλέον- «brain drain» έκανε την εμφάνισή του στον δημόσιο διάλογο. Οικονομική κρίση, ανεργία και έλλειψη ευκαιριών ήταν οι κύριοι παράγοντες που ώθησαν νέους -κατά κύριο λόγο υψηλά εξειδικευμένους- στο να φύγουν από την Ελλάδα και να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό.
Πέρα από την ελληνική οικογένεια, το brain drain υπήρξε μία «πληγή» και για την ελληνική οικονομία και ανάπτυξη, η οποία τα τελευταία χρόνια φαίνεται να επουλώνεται. Eτσι, το λεγόμενο «brain gain», η επιστροφή, δηλαδή, στην Ελλάδα των ταλέντων που μετανάστευσαν αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες, έρχεται σταδιακά στο προσκήνιο.
Η αντιστροφή του brain drain, δηλαδή της εξόδου περίπου 300 χιλιάδων νεαρών, μορφωμένων Ελλήνων τα τελευταία 13 χρόνια από τη χώρα, είναι απαραίτητος όρος για την αναβάθμιση της Ελληνικής οικονομίας και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας σε οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας. Αυτή η προυπόθεση και προοπτική είναι καθοριστικός παράγοντας για την αντιμετώπιση της δημογραφικής κατάρρευσης του Έβρου και της ανασυγκρότησης του.
Στο διάστημα 1981-2021 ο μείζον καλλικρατικός Δήμος Αλεξανδρούπολης παρουσίασε αύξηση πληθυσμού κατά 32%, αλλά από τις τρεις συνιστώσες του, μόνο εκείνη της δημοτικής ενότητας Αλεξανδρούπολης είχε αύξηση (+59%), ενώ οι υπόλοιπες παρουσίασαν μείωση (Φέρες -41%, Τραϊανούπολη -33%).
Σημαντική ήταν η μείωση που παρουσίασαν οι υπόλοιποι καλλικρατικοί δήμοι του Έβρου. Συγκεκριμένα, στο διάστημα 1981-2021 ο πληθυσμός του Δήμου Σουφλίου μειώθηκε κατά 43%, ο πληθυσμός του Δήμου Διδυμοτείχου μειώθηκε κατά 41% και ο πληθυσμός του Δήμου Ορεστιάδας μειώθηκε κατά 27%.
Αυτή η διάσταση, των νέων Εβριτών που μετανάστευσαν στο εξωτερικό και η διασύνδεση μαζί τους , είναι ένα κομβικό θέμα με το οποίο δεν ασχολήθηκαν ποτέ συστηματικά και στοχευμένα οι θεσμικοί τοπικοί παράγοντες. Βουλευτές, Περιφερειάρχες,Δήμαρχοι,Επιμελητήρια. Αντίθετα καταναλώνουν το δημόσιο λόγο τους σε επιδερμικές και αποσπασματικές <αναλύσεις> και τοποθετήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ελαφρότητας και του δημαγωγικού λόγου τους είναι οι ευχές τους για το Πάσχα. Που εξαντλήθηκαν σε κλασσικές και βερμπαλιστικές τυπολατρίες και εξάρσεις.
Αυτήν την αφόρητη ατμόσφαιρα τάραξε ακόμη μια φορά ο λόγος του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως κ.Ανθίμου του οποίου η Πασχάλιος εγκύκλιος ξεκινάει με ένα καινοτόμο και ουσιαστικό στοχασμό , που θέτει στην δημόσια σφαίρα το κρίσιμο πρόβλημα του brain drain και του brain gain με σημείο αναφοράς τον τόπο μας.
Αναδημοσιεύουμε την εισαγωγική αγωνία του με την ελπίδα ότι ίσως κάποιοι τοπάρχες και διαχειριστές εξουσιών αντιληφθούν αντιληφθούν το χρέος και την αποστολή τους.
<<Ὅμως, στὸν δικό μας αἰῶνα, ἡ Ἑλλαδικὴ κοινωνία εἶναι ἄσχημη καὶ φοβᾶται. Ἔγινε σκληρὴ καὶ ἐπικίνδυνη, δὲν μᾶς ἀρέσει. Μᾶς τὸ καταλογίζουν ἠχηρὰ τὰ σημερινὰ ἑλληνόπουλα, τὰ ὁποῖα, μὲ πτυχία στὸ βιογραφικό τους, μὲ ἱκανότητες στὸ χέρι, μὲ ὄνειρα στὸ μυαλὸ καὶ ἐλπίδες στὴν καρδιά, ξενιτεύονται «ὅπου γῆς». Γιὰ νὰ ἐργαστοῦν ἐκεῖ, σὲ ἄλλες Χώρες﮲ νὰ προσφέρουν ἐκεῖ, σὲ ἄλλους ἀνθρώπους﮲ νὰ μεγαλουργήσουν ἐκεῖ, σὲ ἄλλες κοινωνίες. Τὰ παιδιά μας, βέβαια, θὰ ζήσουν ἐκεῖ τὴν πικρὴ ξενιτιά, ὅμως κι ἐμεῖς ποὺ τὰ διώξαμε, ὅσοι ἀπομείναμε πίσω στὴν Πατρίδα μας, θὰ βιώσουμε τὴν φριχτὴ παρακμή, ποὺ ἐμεῖς χτίσαμε μὲ τὰ χέρια μας καὶ θὰ ἀρχίσουμε νὰ τρῶμε τὶς σάρκες μας. Αὐτὴν τὴν κατάντια, πάντως, δὲν τὴν θέλει ὁ Θεὸς γιὰ ἐμᾶς. Δὲν μᾶς εὐεργέτησε σκανδαλωδῶς μέσα στὴν Ἱστορία γιὰ νὰ πετάξουμε τὸν πολύτιμο μαργαρίτη (Ματθ. 13, 45-46) στὶς λάσπες. Χρειάζεται νὰ κάνουμε κάτι, ὅλοι μας, γιὰ νὰ ἀνατραπεῖ αὐτὸ τὸ μίζερο κλῖμα. Εἴμαστε ἆραγε διατεθειμένοι νὰ διορθωθοῦμε; νὰ σηκωθοῦμε; Εἴμαστε διατεθειμένοι νὰ ἀναστηθοῦμε; Νά! ἡ εὐκαιρία. Σήμερα﮲ μαζὶ μὲ τὸ Χριστό!
Οἱ Χριστιανοὶ νὰ σοβαρευτοῦμε καὶ νὰ κάνουμε συνεπέστερα τὰ ἔργα μὲ τὰ λόγια μας. Οἱ πολῖτες νὰ ὀργανώσουμε τὸ Κράτος μας καὶ τοὺς θεσμούς του μὲ ὑπευθυνότητα καὶ δικαιοσύνη. Οἱ οἰκογένειες νὰ περιχαρακωθοῦμε μὲ τὶς κόκκινες γραμμὲς τῆς μακραίωνης παραδόσεώς μας. Οἱ Ἕλληνες νὰ ἀξιοποιήσουμε τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη μας. Ὅλοι μας νὰ τυλιχτοῦμε μὲ τὴν σημαῖα, μὲ τὴ γλῶσσα καὶ τὴν ἱστορία μας.
Τέλος πάντων, θὰ τὸ τολμήσουμε κάποτε;>>
