Στις εξαιρέσεις ανήκει πλέον η Ελλάδα
Ένα ολοένα και πιο πυκνό μέτωπο χωρών, όπου πέραν των 166 εν λειτουργία αντιδραστήρων, αυξάνονται οι δρομολογούμενες επενδύσεις, αλλά κυρίως οι κυβερνήσεις που δηλώνουν έτοιμες να μπουν πιο ενεργά στο παιχνίδι, απαρτίζει σήμερα το πυρηνικό μπλοκ της Ευρώπης.
Κοιτάζοντας το χάρτη, η Ελλάδα, μαζί με την Αυστρία και τη Πορτογαλία είναι ανάμεσα στις λιγοστές εκείνες χώρες που δεν έχουν ακόμη έμπρακτα συνταχθεί υπέρ μιας δυναμικής επιστροφής των πυρηνικών που αποκτά με ραγδαίους ρυθμούς όλο και περισσότερους οπαδούς και στη ΝΑ Ευρώπη.
Και είναι πολύ πιθανό η έναρξη λειτουργίας των πρώτων μεγάλων αντιδραστήρων στη Τουρκία (2025-2026) και στην Αίγυπτο (2026-2027), να θέσει σε άλλη διάσταση τη συζήτηση και στην Ελλάδα, καθώς θα βρεθεί εντελώς περικυκλωμένη από χώρες που θα ανήκουν στο «πυρηνικό μπλοκ».
Και πιθανότατα μέσα στην επόμενη 2ετία, ίσως και νωρίτερα, όπως εκτιμούν κάποιες φωνές, να ανοίξει ένας εθνικός δημόσιος διάλογος πάνω στο θέμα, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs), η συζήτηση για τους οποίους διεθνώς θα έχει μπει τότε σε άλλο επίπεδο.
Στη παρούσα φάση και στον απόηχο της προ ημερών πρωτοβουλίας της «πράσινης» Δανίας να εξετάσει την άρση της 40ετούς απαγόρευσης στη χρήση πυρηνικής ενέργειας, αλλά και της κίνησης του Βέλγιου να καταργήσει τη Παρασκευή το νόμο που υποχρέωνε το κλείσιμο όλων των αντιδραστήρων το 2025, τα φώτα πλέον πέφτουν πάνω στη Γερμανία.
Το τόνο των εξελίξεων στο μεγάλο ευρωπαικό comeback για τη πυρηνική ενέργειας δίνει η Γερμανία, που φαίνεται να συμπλέει και επίσημα πλέον με τη Γαλλία, όπως αποκάλυψαν προχθές οι FT, χωρίς να υπάρξει κάποια διάψευση από το Βερολίνο.
Τι σημαίνει η γαλλο-γερμανική σύμπλευση για την Ευρώπη
Το δημοσίευμα που επικαλείται γάλλο αξιωματούχο, σύμφωνα με τον οποίο το Βερολίνο θεωρεί πλέον ότι η πυρηνική ενέργεια πρέπει να αντιμετωπίζεται ισότιμα με τις ΑΠΕ στη νομοθεσία της ΕΕ, έρχεται σε συνέχεια πρόσφατου κοινού άρθρου των Μακρόν- Μερτς στη Le Figaro, για την ανάγκη «ίσης μεταχείρισης εντός ΕΕ κάθε ενεργειακής τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα».
Το άρθρο αναδεικνύει και την αμυντική διάσταση της υπόθεσης. Στη λογική ότι η αλλαγή στάσης του Βερολίνου συνδέεται και με τη πρόθεση της κυβέρνησης Μερτς να αναζητήσει τρόπους ένταξης της Γερμανίας κάτω από τη γαλλική πυρηνική «ομπρέλα», ως μέσο αποτροπής απέναντι σε μια τυχόν μελλοντική εκδήλωση ρωσικής επίθεσης.
Στα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς τις πληροφορίες ότι η κυβέρνηση Μερτς εξετάζει κατά πόσο είναι τεχνικά εφικτή η επιστροφή σε λειτουργία των πιο πρόσφατα παροπλισμένων αντιδραστήρων, καθώς και πρόσφατες δημοσκοπήσεις ότι το 55% των Γερμανών είναι υπέρ της πυρηνικής ενέργειας.
Είναι προφανές ότι η γαλλο γερμανική σύμπλευση δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη τη πολιτική των Βρυξελλών πάνω στα πυρηνικά. Αλλωστε ο δανός Επίτροπος Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν έχει δηλώσει ότι το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας χωρίς εκπομπές άνθρακα στην Ευρώπη του 2040 θα πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, «με σημαντική συμβολή της πυρηνικής ενέργειας».
Σύμφωνα μάλιστα με τους FT, στον απόηχο της γαλλο-γερμανικής σύμπλευσης, υπουργοί Ενέργειας 12 χωρών – μελών της ΕΕ που διαθέτουν πυρηνικές εγκαταστάσεις απέστειλαν τη Παρασκευή επιστολή στις Βρυξέλλες με το επιτακτικό αίτημα να αναγνωρίσουν τη «συμπληρωματική φύση της πυρηνικής και της ανανεώσιμης ενέργειας».
Το μπλακ άουτ στην Ισπανία και ο προβληματισμός
Ασφαλώς και η τεχνητή νοημοσύνη, δηλαδή τα αυξανόμενα σε αριθμό και μέγεθος ενεργοβόρα data centers στην Ευρώπη που πρέπει να τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια όλο το 24ωρο, λειτουργούν ως επιταχυντής των εξελίξεων, ωστόσο εσχάτως φαίνεται ότι υπάρχει ένας ακόμη παράγοντας
Την υπαρκτή ωστόσο στροφή προς τη πυρηνική ενέργεια φαίνεται ότι ενισχύει και το σοκ που έχει προκαλέσει διεθνώς το τεράστιο μπλακ άουτ στην Ιβηρική και η συνειδητοποίηση ακόμη και σε φανατικά «πράσινες» χώρες, όπως η Δανία, ότι κανένα σύστημα στον πλανήτη δεν μπορεί να επιβιώσει στηριζόμενο μόνο στις ΑΠΕ.
Στο πυρηνικό μέτωπο που ενισχύεται συνεχώς στην Ευρώπη, η επιχειρηματολογία ότι εκτός από τις ανανεώσιμες τα ηλεκτρικά συστήματα χρειάζονται και ισχυρά φορτία βάσης, όπως η πυρηνική ενέργεια, δείχνει να λειτουργεί ως επιταχυντής των εξελίξεων.
«Χωρίς πυρηνική ενέργεια, το μηδενικό ισοζύγιο ενέργειας είναι αδύνατο», είναι οι φωνές που ακούγονται όλο και πιο συχνά τις τελευταίες εβδομάδες τόσο στην Ισπανία, όσο στον ευρωπαϊκό Βορρά, όπως στη Γερμανία και τη Δανία, που τη περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε ότι εξετάζει την άρση της 40ετούς απαγόρευσης στη χρήση των πυρηνικών.
Τη θεαματική αναθεώρηση της αρνητικής στάσης προς την οποία οδεύει η χώρα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή ανανεώσιμων πηγών στο ενεργειακό της μείγμα, συνόδευσαν δηλώσεις που δείχνουν πόσο προβληματισμό έχει προκαλέσει το μπλακ άουτ που άφησε χωρίς ρεύμα πάνω από 60 εκατομμύρια ανθρώπους.
«Καλή η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, αρκεί να υπάρχει άνεμος και ηλιοφάνεια. Αλλά πρέπει να υπάρχει και ένα ισχυρό φορτίο βάσης όχι από ορυκτά και είναι γελοίο να αποκλείεται εκ των προτέρων η πυρηνική ενέργεια», δήλωσε στους Financial Times ο πρώην πρωθυπουργός της Δανίας, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν.
Τη σκυτάλη από τη Δανία πήρε τη Παρασκευή μια άλλη κεντροευρωπαική χώρα που μέχρι πρότινος συγκαταλέγονταν στους πολέμιους των πυρηνικών, το Βέλγιο.
Σε μια κίνηση που κάποιοι συνδέουν επίσης με το σοκ που προξένησε διεθνώς το ισπανικό μπλακ άουτ, η κυβέρνηση του ευρωσκεπτικιστή Μπαρτ ντε Βέβερ, ανατρέποντας τη μέχρι τώρα ενεργειακή πολιτική της χώρας, ψήφισε με μεγάλη πλειοψηφία νόμο (Bihet Law), ο οποίος καταργεί τη νομοθεσία του 2003 που απαγόρευε τη κατασκευή νέων πυρηνικών μονάδων. Στη πράξη αυτό σημαίνει ότι οι δύο τελευταίοι πυρηνικοί αντιδραστήρες του Βελγίου, (Doel 4 και Tihange 3), που επρόκειτο μετά από παρατάσεις, να κλείσουν οριστικά το Νοέμβριο 2025, θα παραμείνουν εν ζωή.
«Ανοίγοντας την πόρτα σε νέα πυρηνική δυναμικότητα, η κυβέρνηση επιβεβαιώνει την επιθυμία της να ενισχύσει την ενεργειακή μας ανεξαρτησία, να εγγυηθεί ανταγωνιστικές τιμές και να επιταχύνει την απαλλαγή της παραγωγής μας από τον άνθρακα», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας της χώρας Mathieu Bihet.
Γιώργος Φιντικάκης
energypress.gr
