Από τον Ιούνιο 1912 έως τον Ιούλιο 1913 – Μια κατοχή οδύνης και καταστροφής
Μέρος Α’
*. Η πολύπαθη Θράκη, ως σταυροδρόμι πολιτισμού και στρατιωτικής καταστροφής, έχει τις ΜΑΥΡΕΣ ΤΗΣ ΣΕΛΙΔΕΣ, τις ΜΑΥΡΕΣ ΒΙΒΛΟΥΣ ΟΛΕΘΡΟΥ, που δυστυχώς και αυτές είναι σχεδόν άγνωστες για πάρα πολλούς ακόμη και ειδικούς περί την ιστορία, που ασχολούνται (ίσως) επιλεκτικά με άλλες εθνικές περιοχές.
– Με την παραχώρηση της περιοχής στους Βουλγάρους, ξεδιπλώθηκε και η κατακτητική στρατιωτική παρουσία τους, που στην αρχή από τους Ελληνες γηγενείς κατοίκους της, θεωρήθηκε ως σωστική από την οθωμανική δράση, που τόσα υπέστησαν, αιώνες πριν.
– Οι Βούλγαροι, στράφηκαν εναντίον των μουσουλμάνων και άρχισε αμέσως η μεγάλη καταστροφή, με σφαγή αδιάκριτα αθώων, παιδιών, γυναικών και γερόντων, με λεηλασίες περιουσιών, καταστροφή των ιερών τους.
– Οι Ελληνες ιεράρχες της περιοχής διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τις βιαιοπραγίες αυτές με προσωπικές παραστάσεις και επεμβάσεις και προσέφεραν βοήθεια στους χειμαζόμενους μουσουλμάνους συμπολίτες τους.
– Μετά από λίγο όμως οι ορθόδοξοι αυτοί κατακτητές, στράφηκαν και κατά των τοπικών Μητροπολιτών και ιερέων, με την ίδια βαρβαρότητα.
– Ο τότε Μητροπολίτης Αίνου και Δεδέαγατς, ΙΩΑΚΕΙΜ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, αντιστάθηκε σθεναρά στους Βουλγάρους, εξαντλώντας όλα τα περιθώρια.
– Ο ίδιος κλείστηκε στο οίκημα με αυστηρή φρούρηση, χωρίς καμμιά επικοινωνία με το ποίμνιό του, σε απόλυτη απομόνωση, από την 28η Ιουνίου 1913 έως την 9η Ιουλίου 1913.
Πολλά συνέβησαν τότε, που σε άλλη συνέχεια θα αναπτυχθούν με λεπτομέρεια.
– Την 8η Αυγούστου 1913, οι βουλγαρικές κατακτητικές αρχές, με την βία επιβίβασαν τον Μητροπολίτη ΙΩΑΚΕΙΜ, μαζί με 400 κατοίκους Έλληνες, στο ατμόπλοιο ΠΕΛΟΞ και τον εξόρισαν.
Το πλοίο προσορμίστηκε στο λιμάνι του Πειραιά και οι εκεί αρχές, όπως προβλεπόταν, τους έθεσαν σε καραντίνα, στο εκεί λοιμοκαθαρτήριο.
– Μετά την προέλαση του ελληνικού στρατού στην περιοχή και την αποχώρηση των Βουλγάρων, στο τέλος Ιουλίου 1913, άρχισαν να επιστρέφουν οι Έλληνες, που εκτοπίστηκαν εκτός Θράκης.
– Ο Μητροπολίτης ΙΩΑΚΕΙΜ, επέστρεψε στην Αλεξανδρούπολη από την Αθήνα, όπου κατέφυγε.
Κατά την επιστροφή του, παρέμεινε για λίγο στην Θεσσαλονίκη και εκεί δημοσιογράφος της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, του πήρε συνέντευξη, που την κατέγραψε στις σελίδες της.
** “Θεωρήσαμε καθήκον να ακούσουμε την γνώμη της Αυτού Σεβασμιώτητας και διαπρεπέστερου Μητροπολίτη Δεδέαγατς ΙΩΑΚΕΙΜ, που πέρασε από την πόλη, επιστρέφοντας από την Αθήνα στην επαρχία του, για την κατάσταση που δημιουργήθηκε εκεί και την εξέλιξή της…
Ο διακεκριμένος αυτός ιεράρχης, κατά το διάστημα της 10μηνης βουλγαροκρατίας, αποδείχτηκε ήρωας και έσωσε, πολλές φορές το ποίμνιο του και τους Τούρκους του Δεδέαγατς, από την βουλγάρικη θηριωδία.
Ο ίδιος υπέστη μαρτύρια και εξασφάλισε θέση στη χορεία των Εθνομαρτύρων.
Απάντησε σε σχετική ερώτηση.
“Είναι γνωστά όσα συνέβησαν στους πληθυσμούς της Θράκης, κατά την βουλγαροκρατία…
Δεν περιγράφονται, αυτά που έλαβαν χώρα, από τα τέλη Μαϊου μέχρι των αρχών Ιουλίου (που διάβασα σε εκτενείς περιγραφές στις αρχές Αυγούστου στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ με την περιγραφή όλων των συμβάντων στην επαρχία μου, που είναι γνωστά στους αναγνώστες).
Ερώτηση: Θα μεταβείτε στο ποίμνιό σας μετά τα γεγονότα;
“Πράγματι επισκέφτηκα όλα τα χωριά που βρίσκονται στην εδώ πλευρά του Εβρου.
Μετά από ένα βαρύ αναστεναγμό, με συντετριμμένη φωνή, συνέχισε.
“Πλέον δεν υπάρχουν κάτοικοι στο τμήμα αυτό, τόση είναι η καταστροφή στην δυστυχή επαρχία μου.
Τώρα, με την πρόβλεψη βουλγαρικής ανακατοχής, εκκενώθηκε εντελώς το τμήμα αυτό και από τους μουσουλμάνους κατοίκους του…
Στα μέρη που θα καταληφθούν από τους Τούρκους, πιστεύω ότι θα επιστρέψουν. Στα μέρη όμως που θα ανακαταληφθούν, από τους Βουλγάρους, αν προεξασφαλισθεί, η ζωή, η τιμή και η περιουσία τους ως άτομα, πιθανόν να επιστρέψουν οι κτηματίες και οι έμποροι που έχουν με τον τόπο, αναπόσπαστα συμφέροντα.
Οι εργατικές τάξεις, που ζουν από την τέχνη και το ημερομίσθιό τους, είναι πολύ δύσκολο, άν όχι αδύνατον να επιστρέψουν και να αντικρύσουν, βουλγαρικό στρατό και βουλγαρικές αρχές.
Η πεποίθηση που αποκρυσταλλώθηκε ιδιαίτερα στους Θράκες είναι ότι οι βουλγαρικές αρχές ακόμη και αν υπερκεράσουν τους Αμερικάνους σε κυβερνητική στοργή, και ακόμη ως τέτοιοι, δεν θα μπορέσουν να συμπεριληφθούν, μεταξύ των υπηκόων της Θράκης Ελληνες και Μουσουλμάνους, των εργατικών και επαγγελματικών τάξεων.
Είναι αδύνατον να ζήσουν υπό των Βουλγάρων, μη Βούλγαροι. Αν η Θράκη περιέλθει στους Βουλγάρους, θα είναι σχεδόν μία έρημη περιοχή”.
Ερώτηση: “Φαίνεται ότι η Θράκη χάθηκε οριστικά από τα χέρια των Βουλγάρων. Είχατε κομιτατζήδες στην περιοχή σας;”.
“Το εύχομαι και το ελπίζω. Για οκτώ ημέρες, στην αρχή, σώματα κομιτατζήδων, οδηγούμενα από αξιωματικούς του τακτικού στρατού λυμαινόταν το Δεδέαγατς.
Την νύχτα έσφαζαν τους ατυχείς Μουσουλμάνους και την ημέρα πυρπολούσαν τα σπίτια και τα τεμένη τους, αφού τα λεηλατούσαν.
Σκηνές αφάνταστης φρίκης εκτυλίχτηκαν μπροστά στα μάτια μου.
Στη μέση του δρόμου, λογχιζόταν νέοι και γέροι Μουσουλμάνοι, και άγριες απειλές εκτοξευόταν σε κάθε Ελληνα, που δεν παρέδιδε όσους κατέφυγαν στην προστασία τους.
Για οκτώ ημέρες, πάνω από 400 πτώματα βρισκόταν διασκορπισμένα στους δρόμους της πόλης και κανείς δεν τολμούσε να επιληφθεί της ταφής τους.
Την σφαγή ακολούθησε γενική ατίμωση όλων των γυναικών κάθε ηλικίας.
Η Ελληνική κοινότητα και η Μητρόπολη, έσπευσαν παρ’ όλα αυτά να προστατεύσουν, όσους περισσότερους μπορούσαν, τους απόκληρους αυτούς της τύχης.
Σε κάθε ελληνικό σπίτι, βρήκαν άσυλο δύο και τρείς μουσουλμανικές οικογένειες”.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Ο Μητροπολίτης ΙΩΑΚΕΙΜ (Επαμεινώνδας) ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ή ΓΑΛΑΚΗΣ.
Γεννήθηκε στην Πρίγκηπο Προποντίδας το 1876.
Υπήρξε εξέχουσα εκκλησιαστική και εθνική προσωπικότητα…
Τελείωσε την Θεολογική Σχολή Χάλκης το 1898, χειροτονήθηκε και υπηρέτησε στην Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθωρίου, ως αρχιδιάκονος και πρωτοσύγκελος.
Το 1902 εκλέχτηκε επίσκοπος Χριστουπόλεως και το 1907 Μητροπολίτης Αίνου και Τραϊανούπολης.
Η παρουσία του μαζί με την ταυτόχρονη παρουσία του Ίωνα Δραγούμη στην περιοχή, είχε εκτός από την θρησκευτική και εθνική δράση και έντονη κοινωνική, που το αποτύπωμά της είναι ορατό μέχρι της ημέρες μας.
Ως Μητροπολίτης Αίνου συνέταξε την “ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟ ΤΩΝ ΔΙΩΓΜΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ”…
Το 1923 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Χαλκηδόνος και με το 1925 με το οξύ πρόβλημα με τον ανταλλάξιμο Πατριάρχη ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΣΤ’ υπήρξε ισχυρός διεκδικητής του θρόνου, αλλά η τότε τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε την υποψηφιότητα του.
Πέθανε την 5-2-1927.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
