105 χρόνια ελευθερίας γιορτάζει η Αλεξανδρούπολη!
Συνοπτική ιστορία της πόλης
Είναι ίσως δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε αλλά η σύγχρονη πόλη της Αλεξανδρούπολης με τους 70.000 και πλέον κατοίκους σήμερα και το πλήθος τουριστών που την κατακλύζουν καθημερινά, ξεκίνησε την ιστορία της σαν ένα ταπεινό και φτωχό ψαροχώρι.
Πιο συγκεκριμένα, στα μέσα του 19ου αιώνα ιδρύθηκε από ψαράδες της Αίνου, της Μάκρης και της Μαρώνειας.
Σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομα Δεδέαγατς που σημαίνει δέντρο του παππού (dede -παππούς και ağaç- δέντρο), από ένα σοφό δερβίση που πέρασε τα περισσότερα χρόνια του στη σκιά ενός δέντρου, ή κατά μία άλλη παράδοση, από τις βελανιδιές που σκίαζαν την παραλία της πόλης.
Κατά τη διάρκεια του Ρωσο-τουρκικού πολέμου (1877-1878) οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν το Δεδέαγατς, εγκαταστάθηκαν σε αυτό και σχεδίασαν το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης που βασίζονταν σε παράλληλους δρόμους – με μεγάλο πλάτος ιδίως για εκείνη την εποχή που δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα αυτοκίνητα και παντός είδους άλλα οχήματα- με στόχο τη γρήγορη και απρόσκοπτη μετακίνηση των στρατευμάτων. Παράλληλα, κατασκευάζεται ο Φάρος, σήμα κατατεθέν της πόλης.
Η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής ήταν αυτή που έκανε το μικρό χωριό να μετατραπεί σε μια πολυεθνική πόλη όπου ζούσαν αρμονικά και εργάζονταν πλήθος Ελλήνων, Γάλλων, Τούρκων, Αρμενίων, Βούλγαρων και Εβραίων. Όντως, το 1897 η πόλη καλωσορίζει το περίφημο Οριάν Εξπρές (γνωστό και από το βιβλίο της Αγκάθα Κρίστυ) που ενώνει την πόλη της Θεσσαλονίκης με την Κωνσταντινούπόλη και η όψη της πόλης αλλάζει εντελώς.
Το 1905 διορίζεται πρόξενος της πόλης ο Ίωνας Δραγούμης, μετά τη Φιλιππούπολη όπου βρισκόταν. Στις 8 Νοεμβρίου του 1912, το Δεδέαγατς καταλήφθηκε από τις βουλγαρικές δυνάμεις. Kαταλαμβάνεται από τις Ελληνικές δυνάμεις στις 11 Ιουλίου του 1913, για να ξαναπεράσει εντέλει εκ νέου στα χέρια των Βουλγάρων.
Μετά την ήττα της Βουλγαρίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, το Δεδέαγατς κυβερνήθηκε προσωρινά από μία Διασυμμαχική Διοίκηση με κυβερνητικό αντιπρόσωπο τον Χαρίσιο Βαμβακά, στενό συνεργάτη του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος κατόρθωσε να ενσωματώσει την περιοχή στον Ελληνικό διοικητικό οργανισμό πριν ακόμη επιδικαστεί στην Ελλάδα.
Τα ξημερώματα της 14ης Μαΐου 1920 κατέπλευσαν στο λιμάνι τα πρώτα τμήματα της Μεραρχίας Ξάνθης με το οπλιταγωγό «Μυκάλη» και Μέραρχο τον Κωνσταντίνο Μαζαράκη-Αινιάν.
Αμέσως άρχισε η αποβίβαση και η κατάληψη της πόλης.
Ακολούθησε η υποστολή της γαλλικής σημαίας και η έπαρση της ελληνικής.
Η νέα πόλη, που ήταν ουσιαστικά ένα χωριό, ονομάστηκε αρχικά Νεάπολη ενώ αργότερα όταν την επισκέφθηκε ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α, ονομάστηκε προς τιμήν του Αλεξανδρούπολη, όνομα που διατηρεί μέχρι και σήμερα.
Μαρίνα Κωστοπούλου
