Ποια είναι τα στοιχεία από το Συμβουλευτικό Κέντρο Υποστήριξης Γυναικών του Δήμου
- Της Μαρίνας Κωστοπούλου
Έμφυλη βία, γυναικοκτονίες, λεκτική κακοποίηση… Όροι που μπήκαν στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια για να περιγράψουν φαινόμενα και καταστάσεις που υπήρχαν μεν, αλλά για τα οποία δε μιλούσαμε ανοιχτά και συχνά και ως κοινωνία είχαμε την τάση να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί.
Η «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΘΡΑΚΗ» μίλησε με στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου Υποστήριξης Γυναικών του Δήμου Αλεξανδρούπολης για την έκταση του φαινομένου στην περιοχή μας, το προφίλ των θυμάτων και τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που λαμβάνουν χώρα στα σχολεία του Δήμου μας.
- Σχετικά με την έμφυλη βία στην περιοχή μας. Έχουμε στοιχεία για το τελευταίο διάστημα;
Στα 12 χρόνια λειτουργίας του Συμβουλευτικού Κέντρου Υποστήριξης Γυναικών-θυμάτων βίας του Δήμου Αλεξανδρούπολης έχουν απευθυνθεί στη δομή περισσότερες από 1.060 γυναίκες. Το α’ πεντάμηνο του 2025 απευθύνθηκαν στο Συμβουλευτικό Κέντρο Υποστήριξης Γυναικών-Θυμάτων Βίας του Δήμου Αλεξανδρούπολης για πρώτη φορά περισσότερες από 40 γυναίκες. Από τις περιπτώσεις αυτές, το 90% αφορά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, με τον δράστη να είναι ο νυν ή πρώην σύζυγος σε ποσοστό 64%, ενώ σε ποσοστό περίπου 10% είναι ο νυν ή πρώην σύντροφος. Το είδος της κακοποίησης που υφίστανται είναι κυρίως σωματική και ψυχολογική βία, που πολλές φορές συνυπάρχει με λεκτική και οικονομική βία. Σε μικρότερο ποσοστό οι περιπτώσεις αφορούν βιασμό, σεξουαλική παρενόχληση, trafficking ή βία από τρίτο πρόσωπο. Αξίζει να τονιστεί ότι οι γυναίκες που κάνουν το βήμα και καταγγέλλουν τη βία που υφίστανται αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου, αφού δυστυχώς η μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών αυτών δε θα το καταγγείλει ποτέ.
- Πλέον καθίσταται φανερό ότι η κακοποίηση και κακοποιητική συμπεριφορά δεν αφορά απαραίτητα χαμηλά οικονομικά στρώματα και αντίστοιχα χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ανθρώπους, αλλά δυνητικά αγγίζει τους πάντες. Φαίνεται κάτι τέτοιο βάσει των στοιχείων σας;
Η βία κατά των γυναικών είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών, πλούτου ή μορφωτικού επιπέδου. Η εμπειρία μας μάς δείχνει ότι βία μπορεί να υποστεί οποιαδήποτε γυναίκα ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού και μορφωτικού επιπέδου, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία μας. Η βία είναι καθηλωτική και δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι η γυναίκα που την υφίσταται θα μπορέσει να την αποτινάξει άμεσα. Ωστόσο, η ανοχή μιας γυναίκας στη βία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η ηλικία, οι σχέσεις με την οικογένεια, οι αντιλήψεις και οι πεποιθήσεις της κοινωνίας. Επιπροσθέτως, η επιβολή του δράστη, η μαθημένη αβοηθησία, η δημιουργία συναισθημάτων ντροπής απομακρύνουν, συνεχώς το θύμα από τη δημοσιοποίηση της αλήθειας.
- Τί συμβαίνει με τη βία που έχει ως αποδέκτες τους άνδρες και οι θύτες είναι οι γυναίκες-σύντροφοι; Με αφορμή και το πρόσφατο περιστατικό με το χαστούκι που δέχθηκε ο πρόεδρος της Γαλλίας από τη σύζυγό του. Αποτελεί ταμπού; Καταγγέλλεται; Έχουν καταγραφεί αντίστοιχες περιπτώσεις στην περιοχή μας;
Αν και αποδέκτες της ενδοοικογενειακής βίας είναι συνήθως γυναίκες, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι έχουν σημειωθεί περιστατικά βίας και εναντίον των ανδρών σε μικρότερο ποσοστό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλεί το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών «ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ που παίρνει διαστάσεις επιδημίας και επηρεάζει πάνω από το 1/3 των γυναικών σε όλο τον κόσμο».
Επομένως, η βία κατά των γυναικών, μία επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις και για τον λόγο αυτό έχει συσταθεί στη χώρα μας ένα Πανελλαδικό Δίκτυο Δομών από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για τη στήριξη των γυναικών που δέχονται οποιαδήποτε μορφή έμφυλης βίας, στο οποίο ανήκει και το Συμβουλευτικό Κέντρο του Δήμου Αλεξανδρούπολης. Το Δίκτυο αποτελείται από την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, σαράντα τέσσερα (44) Συμβουλευτικά Κέντρα και είκοσι (20) Ξενώνες Φιλοξενίας των γυναικών και των παιδιών τους. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβουλευτικό Κέντρο αναλαμβάνει και υποστηρίζει μόνο γυναίκες-θύματα έμφυλης βίας ή και πολλαπλών διακρίσεων, ωστόσο εάν ένας άνδρας απευθυνθεί στη δομή για στήριξη, θα παραπεμφθεί σε φορέα που μπορεί να τον υποστηρίξει. Βέβαια, αυτό δεν αποκλείει τους άνδρες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας από τη δυνατότητά τους να καταγγείλουν στις αρμόδιες διωκτικές αρχές το περιστατικό της κακοποίησής τους. Θα ήταν παράλειψη, τέλος, να μην αναφέρουμε την έμφυλη βία που υφίστανται οι άνδρες που δεν εμπίπτουν στα κυρίαρχα στερεότυπα φύλου της κοινωνίας μας, φαινόμενο που επίσης παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις στην εποχή μας.
- Τί δράσεις λαμβάνουν ή έλαβαν χώρα στα σχολεία της περιοχής, σχετικά με την εκπαίδευση και επιμόρφωση των μαθητών-μαθητριών;
Από την αρχή της λειτουργίας του Συμβουλευτικού Κέντρου δόθηκε έμφαση στην υλοποίηση δράσεων με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας καθώς θεωρείται ότι η γνώση αποτελεί τον καλύτερο σύμμαχο στον καθημερινό αγώνα ενάντια στις στερεοτυπικές αντιλήψεις. Για το λόγο αυτό, έχουν υλοποιηθεί περισσότερες από 650 δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, αρκετές εκ των οποίων πραγματοποιήθηκαν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, στοχεύοντας στην αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων και στην καλλιέργεια των υγιών σχέσεων. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι οι δράσεις στην εκπαίδευση αφορούν ομιλίες σε εκπαιδευτικούς και γονείς, διανομή σελιδοδεικτών, βιωματικές δράσεις και ομιλίες σε μαθητές και μαθήτριες όλης της εκπαίδευσης, εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, συμμετοχή μαθητών/μαθητριών στο Φεστιβάλ «Ο Φάρος της Ισότητας», μουσικές συναυλίες, αθλητικούς αγώνες, κ.α.
- Και τέλος, από ό,τι γνωρίζω δεν υπάρχει ξενώνας φιλοξενίας θυμάτων βίας στην περιοχή μας. Ισχύει; Πού μεταφέρεται μία γυναίκα, εάν χρειαστεί να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία;
Οι ανάγκες φιλοξενίας μιας γυναίκας που υφίσταται βία και αποφασίζει να φιλοξενηθεί σε ξενώνα καλύπτονται από το Πανελλαδικό Δίκτυο Δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στην περιοχή μας, ο πλησιέστερος ξενώνας βρίσκεται στην Κομοτηνή, αλλά αυτό δεν αποκλείει τη μετάβαση της γυναίκας σε οποιονδήποτε ξενώνα στην ελληνική Επικράτεια. Μάλιστα, είναι σύνηθες οι γυναίκες να επιλέγουν έναν πιο μακρινό τόπο για τη φιλοξενία τους, εξαιτίας της επικινδυνότητας της κατάστασης. Η τοποθεσία των δομών φιλοξενίας είναι απόρρητη και τηρούνται όλα τα μέτρα προστασίας και ασφάλειας για τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Οι γυναίκες που υφίστανται βία έχει νόημα να αντιληφθούν ότι πρώτιστη σημασία έχει η εσωτερική τους ενδυνάμωση, ώστε να φροντίσουν το τραύμα τους και να πάρουν οι ίδιες τις αποφάσεις που τις αφορούν, σύμφωνα με τις πραγματικές τους ανάγκες.
Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, αλλά και γενικότερα της βίας, είναι πρώτιστα ζήτημα κουλτούρας. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Να σπάσουμε τα στερεότυπα και να ξεπεράσουμε τα ταμπού. Αυτό δεν είναι υπόθεση του κράτους, αλλά της κοινωνίας μας. H βία κατά των γυναικών μας αφορά όλες και όλους. Δεν έχει ένα μόνο πρόσωπο και δεν αφορά μόνο το άτομο που την υφίσταται. Δεν πρόκειται για ατομική υπόθεση, αλλά για κοινωνικό διαχρονικό πρόβλημα που απαιτεί τη συνεργασία και κινητοποίηση όλων μας για την αποτελεσματική πρόληψη και καταπολέμησή του. Η ισότητα των φύλων είναι συστατικό στοιχείο των σύγχρονων κοινωνιών, πρέπει όμως κάθε μέρα να την ενισχύουμε.
