Από φοιτητές και αναπληρωτές εκπαιδευτικούς μέχρι νέους εργαζόμενους και στρατιωτικούς – Γιατί η στέγη γίνεται εφιάλτης αντί για αφετηρία
- Της Κυριακής Γιαλαμά
Με την ανακοίνωση των βάσεων να έχει μόλις βγει, χιλιάδες φοιτητές και οικογένειες ξεχύθηκαν – κυριολεκτικά – σε ένα σαφάρι στέγασης στις ελληνικές πόλεις. Ανάμεσά τους και η Αλεξανδρούπολη, μια πόλη που άλλοτε θεωρούνταν φιλόξενη για φοιτητές και δημόσιους υπαλλήλους, αλλά σήμερα δυσκολεύεται να προσφέρει ακόμα και τα βασικά: ένα αξιοπρεπές διαμέρισμα σε λογική τιμή.
Μαζί με τους φοιτητές, τις επόμενες ημέρες αναμένεται να εισρεύσουν στην αγορά και χιλιάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, οι οποίοι μέχρι το τέλος Αυγούστου θα τοποθετηθούν σε σχολεία απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας.
Άλλοι τόσοι στρατιωτικοί και στελέχη των σωμάτων ασφαλείας, μετακινούνται σε μονάδες και φρουρές, συχνά σε πόλεις όπως η Αλεξανδρούπολη, μακριά από τις οικογένειές τους. Και όλοι αυτοί, μαζί με τους φοιτητές, θα βρεθούν να αναζητούν σπίτι την ίδια περίοδο. Μια περίοδο που – όπως κάθε χρόνο – η αγορά “φουσκώνει” απότομα.
Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την πανδημία, παρατηρείται μια γενικευμένη ανατίμηση στα ενοίκια. Κι ενώ σε κάποιες περιοχές αυτό μπορεί να εξηγηθεί με τουριστικά δεδομένα, σε πολλές άλλες, η αύξηση είναι τεχνητή και υπερβολική.
Ας δούμε τους βασικούς παράγοντες:
• Η τουριστική βραχυχρόνια μίσθωση (τύπου Airbnb) απορροφά μεγάλο μέρος της προσφοράς, πιέζοντας τις τιμές.
• Η έλλειψη επενδύσεων σε φοιτητικές ή κοινωνικές κατοικίες αφήνει το πρόβλημα ακάλυπτο.
• Οι ιδιοκτήτες λειτουργούν με λογική “όποιος προλάβει”, γνωρίζοντας πως η ανάγκη θα αναγκάσει κάποιον να πληρώσει παραπάνω.
• Οι επενδυτές και τα funds, ακόμη και σε περιφερειακές πόλεις, πιέζουν την αγορά με αγορές ακινήτων και ανακαινίσεις πολυτελείας που δεν απευθύνονται στον μέσο μισθωτή.
Το αποτέλεσμα είναι μια σιωπηλή κρίση, με τιμές που δεν αντιστοιχούν στις τοπικές απολαβές – και με ανθρώπους που ξεκινούν ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή τους, αλλά ήδη αισθάνονται οικονομικά εγκλωβισμένοι. Ποιοι πληρώνουν τελικά το τίμημα;
Η απάντηση είναι απλή και πικρή: οι πιο ευάλωτοι και οι λιγότερο “σταθεροί” εργαζόμενοι. Ένας φοιτητής από τη Σάμο που περνά στην Αλεξανδρούπολη. Μια δασκάλα από τη Φλώρινα που τοποθετείται για 8 μήνες στη Σαμοθράκη. Ένας στρατιωτικός που παίρνει μετάθεση στην Ορεστιάδα. Ένας νέος υπάλληλος που ξεκινά την καριέρα του στο Δημόσιο.
Κοινό σημείο; Πρέπει όλοι να βρουν σπίτι. Σε μια αγορά που τους περιμένει με τιμές πρωτεύουσας…
Αξίζει να αγοράσει κανείς; Ή να περιμένει; Πολλοί σκέφτονται την αγορά αντί για ενοικίαση, προκειμένου να «ξεμπερδέψουν» με τα ενοίκια. Όμως προσοχή: η τρέχουσα αξία των ακινήτων είναι διογκωμένη.
Η Αλεξανδρούπολη, όπως και πολλές άλλες πόλεις, παρουσιάζει τιμές αγοράς που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική οικονομική δυνατότητα της περιοχής. Η αγορά δείχνει σημάδια κορεσμού και οι επαγγελματίες του κλάδου ήδη μιλούν για πιθανή σταθεροποίηση ή και αποκλιμάκωση μέσα στους επόμενους 12-24 μήνες.
Αν δεν αυξηθούν τα εισοδήματα και αν δεν υπάρξει ουσιαστική κρατική παρέμβαση, η “φούσκα” θα σκάσει. Και όσοι βιάστηκαν, θα το μετανιώσουν.
Ως κοινωνία, δεν μπορούμε να αφήνουμε την ανάγκη του άλλου να γίνεται πεδίο κέρδους. Ως ιδιοκτήτες, μπορούμε να κρατήσουμε τις τιμές σε λογικά επίπεδα. Ως ενοικιαστές, να μη δεχόμαστε τα πάντα από φόβο ότι “δεν θα βρούμε κάτι καλύτερο”. Και ως τοπικές κοινωνίες, να διεκδικήσουμε ουσιαστικές λύσεις – φοιτητικές εστίες, επιδότηση στέγασης, νομοθεσία για πλαφόν τιμών σε περιόδους κρίσης. Γιατί ένα σπίτι δεν είναι προϊόν. Είναι προϋπόθεση ζωής. Και όσο το αφήνουμε να γίνεται εργαλείο πίεσης, τόσο απομακρυνόμαστε από την κοινωνία που λέμε πως θέλουμε να χτίσουμε.
Αυτό το άρθρο δεν γράφτηκε για να καταγγείλει, αλλά για να υπενθυμίσει. Ότι πίσω από κάθε φοιτητή που ψάχνει σπίτι, υπάρχει μια οικογένεια που αγωνιά. Ότι κάθε εκπαιδευτικός που τοποθετείται μακριά, έχει έναν χρόνο να «χτίσει» μια νέα καθημερινότητα από την αρχή. Ότι κάθε στρατιωτικός, κάθε εργαζόμενος, κάθε νέος που κάνει restart, δεν ζητά πολυτέλεια – ζητά απλώς μια αρχή με αξιοπρέπεια. Και όλοι τους την αξίζουν.
Κυριακή Γιαλαμά
Εκπαιδευτικός
