«Πολυδιάστατο το ζήτημα – Χρειάζεται σχέδιο, εμπιστοσύνη και υπευθυνότητα», δηλώνει ο Πρύτανης του ΔΠΘ, Φώτης Μάρης
Την πολυπλοκότητα της διακρατικής διαχείρισης των υδάτων, τους πολύ λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται, την έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ των μερών-κρατών που πρέπει να συμφωνήσουν, ειδικά για έναν φυσικό πόρο όπως το νερό, αλλά και τη διαχρονική απουσία σχεδίου από την ελληνική πλευρά στο ζήτημα της εσωτερικής διαχείρισης των νερών, υπογράμμισε μιλώντας στην ΕΡΤ Ορεστιάδας, ο πρύτανης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και καθηγητής με εξειδίκευση στα θέματα υδρολογίας, υδραυλικών έργων και διευθέτησης ορεινών υδάτων, Φώτης Μάρης.
Κατά την περίοδο που ο ίδιος, μαζί με επιστημονική ομάδα, έχει ασχοληθεί με το ζήτημα, διαπιστώνει πως “όσα θεωρούνταν δεδομένα σε σχέση με τα νερά, δεν είναι πλέον δεδομένα”, ενώ τονίζει πως ως χώρα και ως περιοχή “δεν πήγαμε καλά στο κομμάτι της κατασκευής υποδομών ταμίευσης νερού και κατασκευής μεγάλων διωρύγων, ενώ και τα έργα που έγιναν πριν πολλές δεκαετίες στον νομό, “δεν συντηρήθηκαν καλά, και οι χρήστες τους δεν τα σεβάστηκαν”, ανέφερε συγκεκριμένα.
“Έχουμε την κακή αντίληψη, ως λαός, ότι οι δημόσιες υποδομές δεν έχουν αξία. Τώρα που τις χρειαζόμαστε, δεν τις έχουμε στην καλύτερη κατάσταση”, πρόσθεσε ο κ. Μάρης, ενώ ειδικά για το νότιο τμήμα του Έβρου, σημείωσε πως ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί με την υφαλμύρωση -πέρα από την έλλειψη νερού στο ποτάμι- έχουν και οι νοοτροπίες που κυριάρχησαν στο παρελθόν, με τις “ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις και αντλήσεις, που σταδιακά, εδώ και δύο δεκαετίες κατεβάζαν συνεχώς τον υδροφόρο ορίζοντα”. Προβληματική, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι και η χρήση της γης, καθώς σε όλη την παρέβρια περιοχή, οι καλλιέργειες είναι πολύ υδροβόρες, τόσο από την ελληνική όσο και από την τουρκική πλευρά.
- Πιο πολύπλοκο το ζήτημα για την κοιλάδα του Άρδα
“Από την πλευρά της Βουλγαρίας έχουμε τρία μεγάλα φράγματα, τεράστιας χωρητικότητας, και εμείς, στη δική μας περιοχή, έχουμε μόνον την αναβαθμίδα του Θεραπειού, που στην πραγματικότητα δεν είναι καν φράγμα”, σχολίασε ο κ. Μάρης μιλώντας για τη διαχείριση των υδάτων του Άρδα εντός της Ελλάδας.
“Αυτή η υποδομή, παρότι μελετητικά και κατασκευαστικά αποδείχθηκε πετυχημένη, είναι καθαρά ρυθμιστική και δεν αποτελεί κάποιο σοβαρό διαχειριστικό εργαλείο”, πρόσθεσε, τονίζοντας πως “στην κατάσταση που φτάσαμε, και με δεδομένο ότι οποιοδήποτε έργο κι αν σχεδιαστεί θα έχει μακρινό χρονικό ορίζοντα μέχρι τη λειτουργία του, θα πρέπει να δούμε πώς θα αξιοποιήσουμε ό,τι διαθέτουμε, όπως τονταμιευτήρα της Καλύβας Κομάρων, που λόγω κακοτεχνιών δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ”.
Σύμφωνα με τον κ. Μάρη, “αυτήν τη στιγμή, η κύρια πηγή νερού είναι μόνο από τον Άρδα, που είναι και ο βασικός τροφοδότης του Έβρου. Μόνο από εκεί μπορούμε να περιμένουμε σοβαρή ποσότητα νερού, που θα μπορεί να φτάνει και νοτιότερα. Η δεύτερη προσωρινή λύση είναι οι γεωτρήσεις, όπου αυτές μπορούν να υπάρξουν, και το τρίτο που μένει να κάνουμε είναι να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το λίγο νερό που υπάρχει”.
- Τα δικαιώματα των χωρών που μοιράζονται τα ίδια ποτάμια
“Υπάρχουν συνθήκες για τη διαχείριση νερών ποταμών που περνούν από περισσότερες χώρες, όπως η ευρωπαϊκή οδηγία 60 του 2007, η οποία αναφέρει πως καμία χώρα που βρίσκεται στα ανάντη τμήματα ενός ποταμού, δεν μπορεί να διαχειρίζεται τα νερά κατά τρόπο που θα δημιουργεί προβλήματα, για οποιαδήποτε χρήση ή κατάσταση, στα κατάντη τμήματα”, εξήγησε ο κ. Μάρης σχετικά με τα δικαιώματα των χωρών που μοιράζονται τα ίδια ποτάμια, σημειώνοντας πως “αυτό μας βοηθάει, θα πρέπει όμως να συνοδεύεται και από μία έκθεση που θα ποσοτικοποιεί τις ανάγκες της χώρας που βρίσκεται στα κατάντη ενός ποταμού”.
Όσον αφορά τη μεγάλη συζήτηση που γίνεται για το εάν επιτρέπεται με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο να “πουλάει” νερό μία χώρα στην άλλη, διευκρίνισε πως “η “πληρωμή” για νερό δεν αφορά το ίδιο το νερό, αλλά την απαίτηση μίας χώρας να μπορεί να λειτουργεί τις δικές της υποδομές για τις δικές της ανάγκες. Για παράδειγμα, η Τουρκία, όλα αυτά τα χρόνια που εμείς παίρναμε δωρεάν το νερό στο πλαίσιο της 60ετούς συμφωνίας που είχε χαρακτήρα πολεμικής αποζημίωσης, πλήρωνε για τα νερά”, ανέφερε ο κ. Μάρης.
Καταλήγοντας, υπογράμμισε πως “το βέβαιο είναι πως το ζήτημα με τα νερά δεν είναι απλό, ούτε χωράει απλοϊκές προσεγγίσεις, αλλά προαπαιτεί ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών, και για τον λόγο αυτό θα πρέπει όλοι να είναι μετρημένοι στις δηλώσεις τους, ειδικά εκείνοι που κατέχουν θέσεις…”.
ΕΡΤ Ορεστιάδας
