Πως ο κ. Προστατευτίδης εμπόδισε την εισαγωγή σιδηρομεταλλεύματος από το Βέλγιο στην Ελλάδα, καταφεύγοντας στο μεγάλο “εργοστάσιο” Νόμων του Γαλλικού Κοινοβουλίου
Οι αντιδράσεις πού εκδηλώνονται εναντίον των προσπαθειών του Υπουργείου Ανάπτυξης να εφαρμόσει τις συστάσεις του ΟΟΣΑ για τόνωση του ανταγωνισμού σε περιπτώσεις όπως το γάλα, τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα κ.ά. δεν είναι ούτε νέο, ούτε αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο.
Το είχε περιγράψει με ιδιαίτερη ενάργεια ο Γάλλος οικονομολόγος Frederic Bastiat σε σχετικό δοκίμιο του ήδη από το 1850. Βασισμένος στο δοκίμιο αυτό είχα συμπεριλάβει στο βιβλίο μου «Η Φιλελεύθερη Επιλογή» (έκδ. ‘Εποπτεία. 1988) το κείμενο πού ακολουθεί, με ελάχιστες παραλλαγές.
Ο κύριος Προστατευτίδης ήταν Γάλλος παραγωγός σιδήρου.
Επειδή η φύση υπήρξε πολύ πιο γενναιόδωρη σε μεταλλεύματα προς τους Βέλγους έναντι των Γάλλων, οι πρώτοι πουλούσαν σίδηρο στους δεύτερους με σημαντικά χαμηλότερες τιμές από ό,τι ο κ. Προστατευτίδης.
Καθημερινά ένα πλήθος σιδηρουργών, μηχανικών, τεχνιτών και γενικά, καταναλωτών σιδήρου πήγαιναν οι ίδιοι ή έστελναν εκπροσώπους τους στο Βέλγιο για να προμηθεύονται σίδηρο. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στον κ. Προστατευτίδη.
Η πρώτη του αντίδραση ήταν να παρέμβει και να σταματήσει την δραστηριότητα αυτή με τα ίδια του τα χέρια.
Θα πάρω τέσσερα πιστόλια, άφθονες σφαίρες, το σπαθί μου και θα πάω στα σύνορα.
Εκεί θα σκοτώσω τον πρώτο σιδηρουργό πού θα προσπαθήσει να περάσει τα σύνορα κοιτάζοντας το δικό του συμφέρον αντί για το δικό μου. Αυτό θα δώσει ένα μάθημα σε όλους».
Οι επόμενες σκέψεις του, όμως, μετρίασαν το πολεμικό του μένος. Σκέφθηκε ότι, αντί να σκοτώσει αυτός τους αγοραστές σιδήρου, πιθανόν να τον σκότωναν αυτοί.
Και έπειτα, πώς να φυλάξει όλα τα σύνορα;
Και αν ακόμη έβρισκε αρκετούς ανθρώπους να αναλάβουν το έργο αυτό, το απαιτούμενο κόστος καθιστούσε την όλη προσπάθεια ασύμφορη.
Ξαφνικά τού ήρθε μία λαμπρή ιδέα.
Θυμήθηκε ότι υπάρχει ένα μεγάλο εργοστάσιο παραγωγής νόμων στο Παρίσι.
«Τι είναι νόμος; αναρωτήθηκε. Είναι μία απόφαση πού άπαξ εκδοθεί, καλή ή κακή, πρέπει όλοι να συμμορφωθούν με αυτήν.
Για την επιβολή της εφαρμογής της υπάρχουν τα δικαστήρια και τα σώματα ασφαλείας και για να υπάρχουν αυτά συνεισφέρει ολόκληρο το έθνος.
Εάν, λοιπόν, κατορθώσω να εκδοθεί ένας μικρός νόμος πού να λέγει “απαγορεύεται η εισαγωγή βελγικού σιδήρου”, το κράτος θα βάλει στα σύνορα είκοσι χιλιάδες φρουρούς -με χρήματα πού θα προέλθουν και από τους καταναλωτές σιδήρου και από άλλους καταναλωτές.
Έτσι εγώ δεν θα χρειασθεί να φυλάγω τα σύνορα και θα μπορέσω να πουλήσω τον σίδηρο μου στην τιμή πού πρέπει».
Έτσι ο κ. Προστατευτίδης πήγε στο εργοστάσιο νόμων και παρουσίασε το θέμα του στις αυτών εξοχότητες, τους κυρίους νομοθέτες.
Εξήγησε πώς με την απαγόρευση εισαγωγής του βελγικού σιδήρου θα πωλεί τον δικό του προς χίλια πεντακόσια φράγκα αντί για χίλια τον τόννο, πώς με το επιπλέον ποσόν θα μπορέσει να εκμεταλλευθεί και άλλα ορυχεία και να δώσει απασχόληση σε περισσότερους ανθρώπους.
Οι παλαιοί και οι νέοι υπάλληλοι του θα ξοδεύουν περισσότερο, πράγμα πού θα ενισχύσει την ζήτηση και θα οδηγήσει σε αναζωογόνηση την εγχώρια βιομηχανία και την εγχώρια παραγωγή.
Γοητευμένοι από την παρουσίαση αυτή, ενθουσιασμένοι πού έμαθαν ότι είναι τόσο εύκολο να αυξηθεί ο πλούτος μίας χώρας με μία απλή νομοθετική διάταξη, οι κύριοι νομοθέτες απαγόρευσαν την εισαγωγή του βελγικού σιδήρου.
Για να είμαστε δίκαιοι, ο κ. Προστατευτίδης δεν τους παρουσίασε ψευδείς αλλά ελλιπείς απόψεις.
Ζητώντας κάποιο προνόμιο, υπογράμμισε τα ορατά αποτελέσματα και παρέλειψε τα αόρατα.
Τα πεντακόσια φράγκα πού εισέρχονται επιπλέον στο ταμείο του κ. Προστατευτίδη αποτελούν αναμφίβολα πλεονέκτημα για τον ίδιο και για τους υπαλλήλους του.
Εν τούτοις, τα πεντακόσια αυτά φράγκα δεν έπεσαν από τον ουρανό αλλά προήλθαν από τις τσέπες σιδηρουργών, κατασκευαστών και, γενικώς, καταναλωτών προϊόντων από σίδηρο.
Το όφελος τού κ. Προστατευτίδη αντισταθμίζεται από την ζημία όλων αυτών.
Γιατί, εάν δεν πλήρωναν αυτά τα πεντακόσια φράγκα για την προμήθεια τής ίδιας ποσότητας σιδήρου, θα τα χρησιμοποιούσαν για την αγορά π.χ. τροφίμων ή ενδυμάτων και θα αποκτούσαν μία πρόσθετη ικανοποίηση.
Η εγχώρια βιομηχανία και η οικονομία συνολικά δεν ενισχύονται.
Απλώς, με την απαγόρευση εισαγωγής σιδήρου από το εξωτερικό, ενισχύθηκε ή μεταλλουργία με αντίστοιχη, όμως, ζημία των βιομηχανιών τροφίμων και ετοίμων ενδυμάτων, πού στερήθηκαν την ενίσχυση εκείνη πού θα τους έδινε ή πρόσθετη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών προϊόντων σιδήρου.
Αυτοί οι τελευταίοι είναι και οι άμεσα ζημιούμενοι.
Ο κ. Προστατευτίδης κατόρθωσε να λαφυραγωγήσει κάποιους.
Και η πράξη τής λαφυραγωγίας δεν χάνει, ασφαλώς, την ανηθικότητά της επειδή γίνεται με την συνδρομή ενός νόμου.
Εκατόν εξήντα χρόνια μετά, όσοι προσπαθούν να εμποδίσουν τον ανταγωνισμό χάριν των αγελαδοτρόφων, των Φαρμακοποιών, των αρτοποιών κ.ά., στην ουσία δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εφαρμόζουν στην σύγχρονη εποχή την λογική του κ. Προστατευτίδη.
Και όπως όλοι όσοι αγνοούν τις οικονομικές λειτουργίες, λαμβάνουν υπόψη μόνο τα αμέσως ορατά αποτελέσματα μίας νομοθετικής διάταξης, παραβλέποντας τα υπόλοιπα πού εμφανίζονται μεταγενέστερα.
Κώστας Χρηστίδης
