Όταν η Ελλάδα γινόταν με την Συνθήκη των Σεβρών η χώρα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών
Η Θράκη πρώτα απελευθερώθηκε και μετά ενσωματώθηκε στον εθνικό κορμό. Η Θράκη δεν χαρίστηκε από κανέναν αλλά κερδήθηκε στα πεδία των μαχών με ποταμούς αίματος και με τους έξοχους διπλωματικούς χειρισμούς. Μια συνοπτική περιήγηση στις δέλτους της ιστορίας θα μας πείσει.
Μετά τον ατυχή πόλεμο και τη βαριά ήττα της Ελλάδας από την Οθωμανική Τουρκία το 1897, ξεπήδησε και αναδείχθηκε ο πραγματικός ηγέτης που χρειάζονταν η Ελλάδα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος επέλεξε να «παίξει» τολμηρά και να αγνοήσει το γενικό κλίμα απογοήτευσης και να παρακάμψει τις εθνικές φοβίες και τα κόμπλεξ που επικρατούσαν εκείνη την εποχή.
Ο εμπνευσμένος, προικισμένος και διορατικός ηγέτης το πρώτο που φρόντισε είναι να εξοπλίσει επαρκώς την Ελλάδα για να ανταποκριθεί στον καινούριο ρόλο που έπρεπε να διαδραματίσει. Στη συνέχεια με εύστοχες στρατηγικές συμμαχίες της Ελλάδας και με τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) μεγάλωσε αισθητά, διπλασίασε εδαφικά και πληθυσμιακά την Ελλάδα το 1913.
Με τη Συνθήκη του Λονδίνου (30/05/1913) και τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (10/08/1913) προώθησε και επέκτεινε τα σύνορα της Ελλάδας, ώστε να συμπεριλάβουν τηΜακεδονίαμε τη Θεσσαλονίκη μέχρι πέρα από την Καβάλα και την Ήπειρο. Έμεναν όμως κι άλλες αλύτρωτες πατρίδες και νησιά προς απελευθέρωση και ενσωμάτωση.
Η είσοδος της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Από την αρχή του Μεγάλου Πολέμου, τον Ιούλιο του 1914, ήταν σαφές ότι η θέση της Ελλάδας κομβικά ήταν συνδεδεμένη με αυτήν τηςΑντάντ. Ο πόλεμος βρήκε τη χώρα με τον Πρωθυπουργό και τον Βασιλιά να έχουν διαλέξει διαφορετικά στρατόπεδα των Μεγάλων Δυνάμεων του πολέμου, κάτι που κατέληξε αργότερα το 1915-1917 στον Εθνικό Διχασμό. Από τη μια ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος πίστευε πως η Ελλάδα έπρεπε να συμμαχήσει με την Αντάντγια να διαφυλάξει και να διευρύνει τα αποχτήματα και τα σύνορά της (όπως τελικά και έγινε στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων). Τη θέση αυτή την ασπάζονταν οι λαϊκές μάζες που εμπνέονταν από τη Μεγάλη Ιδέα, αλλά και η μεγαλοαστική τάξη, ιδίως της διασποράς των αλύτρωτων. Από την άλλη ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄,παντρεμένος με την αδελφή του Κάιζερ, πρόκρινε τη «διαρκή ουδετερότητα», μια στάση βολική για τιςΚεντρικές Δυνάμεις.
Την άνοιξη του 1916 το παλάτι μεθοδεύει την αμαχητί παράδοση του Οχυρού Ρούπελ που ακολουθείται από την αιχμαλωσία του Δ ΄Σώματος Στρατού και της Ανατολικής Μακεδονίας από Γερμανία και Βουλγαρία, τον Αύγουστο του 1916. Οι σύμμαχοι, που υποπτεύονται πως το βασιλικό κράτος των Αθηνών δεν είναι πλέον ουδέτερο, απαιτούσαν τον αφοπλισμό των στρατευμάτων του. Ο Βασιλιάς αποδέχεται το αίτημα, αλλά, συγχρόνως, δίνει εντολή οι έφεδροι που απολύονταν να οργανώνονται στον «Σύνδεσμο Επίστρατων».
Στις 16 Αυγούστου του 1916, και ως αντίδραση στη διατήρηση της ουδετερότητας, παρά τα εδαφικά και στρατιωτικά πλήγματα εν καιρώ ειρήνης, η «Τριανδρία» κηρύσσει το Κίνημα της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη. Ο Βενιζέλος τίθεται πρωθυπουργός του «Κράτους της Θεσσαλονίκης» και στηρίζει επισήμως την Αντάντ, κηρύσσοντας επιστράτευση στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη που ελέγχει και εκκαθαρίζει το στράτευμα από φιλοβασιλικούς.
Η Ελλάδα το 1916 είχε κοπεί στα δύο από τον Εθνικό Διχασμό. Τον Αύγουστο του 1916, μονάδες του Βουλγαρικού Στρατού κατέλαβαν πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας βίαια για δεύτερη φορά μετά την Α΄ Βουλγαρική Κατοχή το έτος 1913. Στη διάρκεια της Β΄ Βουλγαρικής Κατοχής (1916-1918) ο ελληνικός πληθυσμός στις πόλεις και στα χωριά υπέστη διώξεις, λιμοκτονία, ομηρίες, καθώς και συλλήψεις, φυλακίσεις, βιαιοπραγίες και βασανισμούς από τη μυστική βουλγαρική αστυνομία και τον κατοχικό βουλγαρικό στρατό. Ως αποτέλεσμα χιλιάδες ΄Ελληνες εκτοπίστηκαν και έχασαν τη ζωή τους. Ο βουλγαρικός στρατός κατοχής αποχώρησε το 1918.
Η ενεργός συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα τη θριαμβευτική νίκη κατά των Γερμανοβουλγάρων στα υψώματα του Σκρα στις 30 Μαίου 1918 και τη συμμετοχή των Ελληνικών δυνάμεων στην τελική επίθεση και διάσπαση του μετώπου τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους.
Ο Φρανσαί ντ΄Εσπερέ, αρχιστράτηγος του Βαλκανικού Μετώπου, με αφορμή τον νικηφόρο αγώνα των Ελλήνων θα σημειώσει: «Ιδιαιτέρως δια τον ελληνικός στρατόν τονίζω τον ζήλον, την ανδρείαν και την παροιμιώδην ορμήν, τα οποία επέδειξεν κατά τον υπ΄αυτού διαδραματισθέντα ένδοξον ρόλον επί των οχθών του Στρυμώνος και του Αξιού».
Η συνθηκολόγηση, τέλος, της Γερμανίας στις 11 Νοεμβρίου 1918, θέτει τέλος στον Μεγάλο Πόλεμο.
Τα αποτελέσματα του Πολέμου για την Ελλάδα
Η εξωτερική πολιτική του οραματιστή αλλά και πραγματιστή Ελ. Βενιζέλου βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής της.
Η Διάσκεψη της Ειρήνηςσυνήλθε στο Παρίσι από τον Ιανουάριο ως τον Ιούνιο του 1919. Σκοπός της ήταν ο διακανονισμός των διαφορών και εκκρεμοτήτων που προέκυπταν μεταξύ νικητών και ηττημένων.
Ο ρόλος της Ελλάδας στο Συνέδριο δεν ήταν εύκολος. Η ελληνική αντιπροσωπεία συνέταξε υπόμνημα για τις ελληνικές διεκδικήσεις λαμβάνοντας υπόψη εθνολογικούς και γεωπολιτικούς όρους. Στο υπόμνημα αξιώνει περιοχές με ελληνικό πληθυσμό, όπως ολόκληρη η Θράκη (Βόρεια, Ανατολική, Δυτική), η Σμύρνη με την ενδοχώρα της και η Βόρειος ΄Ηπειρος. Οι ελληνικές αξιώσεις έθιγαν τα συμφέροντα κάποιων μεγάλων Δυνάμεων (Ιταλία, Γαλλία) και το έργο του κυβερνήτη γινόταν δυσκολότερο.
Παρά ταύτα το ζήτημα της Δυτικής Θράκης διευθετήθηκε με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (27/11/1919). Η Βουλγαρία εγκαταλείπει την περιοχή ανατολικά του Νέστου μέχρι τον ΄Εβρο, που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα. Για την επόμενη υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών που αφορούσε ζωτικής σημασίας περιοχές για την Ελλάδα και έκανε πράξη τη Μεγάλη Ιδέα θα χρειαστεί να μεσολαβήσουν γεγονότα, όπως η Ουκρανική Εκστρατεία (Φεβρουάριος 1919) και η Μικρασιατική Εκστρατεία, αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία (Μάιος 1919).
Ο Βενιζέλος για λόγους εθνικής σκοπιμότητας υπάκουσε στην πρόταση των Συμμάχων να συμμετάσχει και η Ελλάδα με εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία, προκειμένου να εμποδιστούν οι Μπολσεβίκοι μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στην περιοχή.
Η Συνθήκη των Σεβρών (1920) παραχωρούσε στην Ελλάδα τη Δυτική και την Ανατολική Θράκη μέχρι την Τσατάλτζα (στα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης), τα νησιά ΄Ιμβρο και Τένεδο, επικύρωνε την κυριαρχία της στα άλλα νησιά του Αγαίου που κατείχε από το 1913 και εμπιστευόταν τη διοίκηση της περιοχής Σμύρνηςστο ελληνικό κράτος, με ρόλο τοποτηρητή για τη δημόσια τάξη στην Ιωνία. Οι κάτοικοι της περιοχής θα καλούνταν σύμφωνα με την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, μετά από πέντε έτη να δηλώσουν αν προτιμούν την ΄Ενωσημε την Ελλάδα ή την παραμονή τους στη Τουρκία. Η Βόρειος ΄Ηπειρος ενσωματωνόταν στο ιδρυμένο αλβανικό κράτος, ουσιαστικά προτεκτοράτο της Ιταλίας, η οποία παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησαεκτός Ρόδου.
Με τηΣυνθήκη των Σεβρώνη Οθωμανική επικράτεια μειώθηκε στο ένα πέμπτοτου προπολεμικού εδάφους της Αυτοκρατορίας, που ουσιαστικά σήμαινε τη συρρίκνωσή της στην Κωνσταντινούπολη και την Κεντρική Ανατολία.
Η Ελλάδα πανηγύριζε για τη δημιουργία του κράτους των «Δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών».
Παρ΄όλα αυτά ο φανατισμός και η διχόνοια εξακολουθούσε να δημιουργεί βαθύ χάσμα μεταξύ των αντιπάλων πολιτικών παρατάξεων και να ωθεί σε ανεπίτρεπτες πράξεις, τις οποίες θα παραλείψω…
Η επιστροφή του Βενιζέλου στην Αθήνα δημιουργεί κλίμα ενθουσιασμού. Αφού επικυρωθεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο η Συνθήκη των Σεβρών, προκηρύσσονται εκλογές για τον Οκτώβριο.
Εδώ πρέπει να κάνουμε μια διακοπή στην (ούτως ή άλλως) συνοπτική ιστόρηση, γιατί μετά αρχίζει ένα απίστευτα μεγάλο και δραματικό ιστορικό γεγονός για το μέλλον της Ελλάδας και του Ελληνισμού. Εάν είχε σταματήσει σ΄αυτό το σημείο η ιστορία, θα είχε υλοποιηθεί η «Μεγάλη Ιδέα»του έθνους μας.
Και για να επανέλθουμε στον τίτλο του θέματος, θα υπογραμμίσω εμφατικά ότι την 14 Μαίουγιορτάζουμε τα «Ελευθέρια» της Θράκης και φυσικά της Αλεξανδρούπολης, μετά από αιματηρούς και νικηφόρους πολέμους και θυσίες του ελληνικού λαού αλλά και με τους επιδέξιους διπλωματικούς χειρισμούς του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου !
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΣΙΔΗΣ
