Το ενδιαφέρον μεγάλων διεθνών ομίλων για τους ελληνικούς λιμένες έχει εκτοξευθεί, καθώς η χώρα θεωρείται πλέον στρατηγικός κόμβος.
Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας – πάνω στον κρίσιμο άξονα Σουέζ-Ανατολική Μεσόγειος-Ευρώπη – δημιουργεί δυναμικό περιβάλλον όπου εμπορικές ροές, ενέργεια και ναυτιλία συναντώνται.
Το σταδιακό άνοιγμα της Διώρυγας του Σουέζ σε μεγαλύτερα πλοία, με mega-containerships 18.000 TEU να επιστρέφουν στη διέλευση, αυξάνει περαιτέρω τα φορτία που κατευθύνονται προς τα ελληνικά λιμάνια, ενισχύοντας το ρόλο τους ως βασικών πυλών εισόδου στην ενιαία αγορά της ΕΕ.
Ο Πειραιάς αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υπό τη διαχείριση της COSCO έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορευματικό λιμάνι της Μεσογείου, μια «ναυαρχίδα» του Νέου Δρόμου του Μεταξιού και σημείο αναφοράς για τη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη.
Από την άλλη πλευρά η Θεσσαλονίκη ενισχύει τον ρόλο της ως κύρια πύλη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ η Αλεξανδρούπολη καταγράφει εντυπωσιακή γεωστρατηγική άνοδο χάρη στον νέο τερματικό σταθμό LNG.
Την ίδια ώρα το αμερικανικό ενδιαφέρον επεκτείνεται στα ναυπηγεία της ONEX – στη Σύρο και κυρίως στην Ελευσίνα – όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν πλέον ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που συνδυάζει ναυπηγική τεχνογνωσία, επισκευές, ενεργειακές υποδομές και επενδύσεις σε logistics.
Στα ναυπηγεία της Ελευσίνας, ειδικότερα, δρομολογείται για πρώτη φορά η ανάπτυξη λιμενικών δραστηριοτήτων που υπερβαίνουν τη ναυπηγική, γεγονός που μπορεί να μεταμορφώσει την περιοχή σε ενεργειακό λιμενικό “hub” της Ανατολικής Μεσογείου.
Παράλληλα και η κρουαζιέρα τοποθετεί τα ελληνικά λιμάνια στο επίκεντρο μιας άλλης δυναμικής: της τουριστικής ισχύος. Η πολυνησία και η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της χώρας καθιστούν την Ελλάδα ιδανικό προορισμό για μεγάλους παίκτες όπως η MSC Cruises, που έχει ήδη εκφράσει ενδιαφέρον για τους ελληνικούς λιμένες, καθώς ο όμιλος συμμετέχει στους διαγωνισμούς για Λαύριο, Πάτρα και Κατάκολο.
Ο συγκεκριμένος όμιλος θεωρεί τα ελληνικά λιμάνια κρίσιμα για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας καθώς προσφέρουν ευελιξία δρομολογίων, εναλλακτικούς προορισμούς και μια εμπειρία που λίγες χώρες μπορούν να ανταγωνιστούν.
Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση από την πλευρά της ενισχύει την ελληνική λιμενική πολιτική με το Σχέδιο Βιώσιμων Μεταφορών (STIP), που κατευθύνει σημαντικά κονδύλια για “πράσινες” υποδομές, ηλεκτροδότηση πλοίων από ξηράς, αναβάθμιση εγκαταστάσεων και διασύνδεση με σιδηροδρομικά δίκτυα.
Με την πράσινη μετάβαση να αποτελεί προτεραιότητα, τα ελληνικά λιμάνια αναλαμβάνουν ρόλο-κλειδί στην Ευρώπη.
– Η Ελλάδα στο επίκεντρο των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων
Τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας στον νέο χάρτη των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων υπογραμμίζει ο Γιώργος Ξηραδάκης, Πρόεδρος της Ένωσης Τραπεζικών & Χρηματοοικονομικών Στελεχών της Ελληνικής Ναυτιλίας, αντιπρόεδρος του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου και Ιδρυτής – Διευθύνων Σύμβουλος της XRTC BusinessConsultants.
Όπως σημειώνει η αναδιάταξη του διεθνούς εμπορίου, οι εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας και η ανάγκη νέων ασφαλών διαύλων μεταφοράς στρέφουν το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων προς την ελληνική ακτογραμμή.
«Βρισκόμαστε μπροστά σε μια εξέλιξη που διαμορφώνει νέες εφοδιαστικές αλυσίδες σε παγκόσμια κλίμακα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παρά τη συμφωνία των προέδρων των ΗΠΑ και Κίνας Ντόναλντ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ αντίστοιχα, που ανέστειλαν για ένα έτος την κλιμάκωση του “πολέμου των τελών”, οι δύο υπερδυνάμεις συνεχίζουν -όπως είπε- να προετοιμάζουν τις μελλοντικές ροές φορτίων σε ολόκληρο τον πλανήτη.
«Το γεωοικονομικό πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι ξεκάθαρο: αποτελεί τη συντομότερη οδό για την εξυπηρέτηση της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, τόσο στη διαμετακόμιση όσο και στις θαλάσσιες συνδέσεις», τόνισε.
Ο κ. Ξηραδάκης σημείωσε ότι, παρότι η Ελλάδα δεν αξιοποίησε έγκαιρα το πλεονέκτημα της μεγάλης ακτογραμμής της, οι διεθνείς εμπορικές δυνάμεις κινούνται πλέον δυναμικά προς τη χώρα – και αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες πέρα από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
«Λιμάνια που σήμερα φαίνονται υποδεέστερα, όπως ο Βόλος και η Καβάλα, θα αποτελέσουν χώρους μεγάλων επενδύσεων στο μέλλον», είπε χαρακτηριστικά.
– Η πρόκληση για τις δυτικές εφοδιαστικές αλυσίδες
Ο κ. Ξηραδάκης θέτει δύο κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το μοντέλο ανάπτυξης των δυτικών επενδύσεων.
Υπάρχει η αναγκαία κίνηση φορτίων ώστε να στηριχθούν επενδύσεις σε terminals εμπορευματοκιβωτίων από άλλους μεγάλους παίκτες;
Μπορεί η χρηματοδότηση της αμερικανικής DFC να “παντρευτεί” αρμονικά με ιδιωτικά συμφέροντα ώστε να προχωρήσουν γρήγορα τα έργα;
Κατά τον ίδιο, το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι πραγματικό, αλλά η πρόκληση βρίσκεται στο κατά πόσο θα υπάρξει μια συνεκτική στρατηγική που θα συνδέει κρατική υποστήριξη, ιδιωτική κεφαλαιαγορά και ρεαλιστικές προοπτικές ανάπτυξης φορτίων.
-Νέο λιμάνι στον χάρτη – Η επόμενη μέρα – Επενδύσεις της ONEX με στήριξη των ΗΠΑ-
Την ίδια ώρα σημαντικές εξελίξεις δρομολογούνται στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες προχωρούν οι διαδικασίες για τη μετατροπή τους σε υποδομή διπλού χαρακτήρα: όχι μόνο ναυπηγικής, αλλά και εμπορικής-λιμενικής δραστηριότητας.
Το σχέδιο, που θα υλοποιηθεί με τη συμμετοχή της αμερικανικής κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας DFC (U.S. International Development Finance Corporation), αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα πιο φιλόδοξα βήματα αναβάθμισης της λιμενικής ικανότητας της χώρας.
Οι εγκαταστάσεις της ONEX στην Ελευσίνα, που ήδη διαθέτουν βασικές λιμενικές υποδομές, προβλέπεται να ενισχυθούν με νέες επενδύσεις, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν δραστηριότητες χύδην ξηρού φορτίου (bulkcarriers), μεταφορές ειδικών φορτίων, αλλά και ενεργειακές λειτουργίες με αιχμή τη δυνατότητα υποδοχής LNG.
Πρόκειται για μια εξέλιξη που αλλάζει τον ρόλο του ναυπηγείου, τοποθετώντας το στον χάρτη ως νέο εμπορικό και ενεργειακό κόμβο της Δυτικής Αττικής.
Στόχος είναι στα Ναυπηγεία Ελευσίνας να λειτουργήσει ένα τεράστιο logistics hub όπου θα συνδεθεί με το Θριάσιο.
Ωστόσο, παρά τις ισχυρές επενδυτικές προοπτικές, οι διαδικασίες δεν είναι άμεσες.
Σύμφωνα με πηγές της λιμενικής αγοράς, η νομοθετική πρωτοβουλία που θα επιτρέπει την επέκταση των δραστηριοτήτων των Ναυπηγείων Ελευσίνας – συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας εμπορικής λιμενικής λειτουργίας – θα ενσωματωθεί στο σχέδιο νόμου για τη νέα Ανεξάρτητη Αρχή Ελέγχου της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί στις 27 Νοεμβρίου.
Η ψήφιση της διάταξης δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι τα Ναυπηγεία μπορούν «από αύριο το πρωί» να λειτουργήσουν ως λιμάνι. Θα απαιτηθούν επιπλέον αδειοδοτήσεις και πιστοποιήσεις για να μπορέσει η εγκατάσταση να ασκεί πλήρη λιμενική υπηρεσία σύμφωνα με το εθνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Παρά τις θεσμικές διαδικασίες που απομένουν, το σχέδιο για την Ελευσίνα αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την ανασυγκρότηση της ναυπηγικής και λιμενικής βιομηχανίας της χώρας, διαμορφώνοντας νέες προοπτικές τόσο για την τοπική οικονομία όσο και για τον ευρύτερο στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας στην ανατολική Μεσόγειο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
