(Ο Κοσμάς ο Αιτωλός)
Ο Πατροκοσμάς γεννήθηκε, κάπου στην Αιτωλία,
στο Μέγα Δένδρο, από γενιά με δίχως μεγαλεία.
Στην Παρνασσίδα έμαθε, τα στοιχειώδη γράμματα,
απ’ το Γεράσιμο Λύτσικα, για της σοφίας τα νάματα.
Αλλά, έλαβε τα «γραμματικά», την εγκύκλιο παιδεία,
έχοντας έναν ιεροδιάκονο, ως δάσκαλο, τον σοφό Ανανία.
Αργότερα, στην Αθωνιάδα Σχολή, σπούδασε θεολογία,
κι αφού εκάρει μοναχός, και τη φιλοσοφία.
Δυο χρόνια έμεινε στο κελί, ως μοναχός πιστός.
Όμως, το «είναι» του βασάνιζε, ο σκλάβος ο Λαός.
Έβλεπε, ότι αυξάνονταν, οι εξισλαμισμοί,
πολλών Ελλήνων δύστυχων, και οι προπηλακισμοί.
Δεν άντεχε το Γένος του, ν’ αλλάζει Θεό και πίστη,
κι οι Έλληνες να πιστεύουνε, σε άλλον της Φύσης Κτίστη.
Πίστευε, πως η μόρφωση, θα έσωζε τον τόπο.
Γι αυτό σχολεία έκτιζε, με οποιονδήποτε τρόπο.
Έκτισε διακόσια τόσα σχολειά, στη σκλαβωμένη χώρα,
και το «ποθούμενο» ήταν το μήνυμα, προς όλους τους σκλάβους τώρα!
Γύριζε πόλεις και χωριά, και όπου κι αν μιλούσε,
με πάθος να μάθουν ελληνικά, τους νέους παρακινούσε.
Γιατί, έλεγε τα ελληνικά, είναι η γλώσσα της εκκλησίας,
κι αυτά, θα γίνουν το μέγα αίτιο, της εθνεγερσίας.
Το έργο του ήταν εθνωφελές, κι όμως πολλοί μεγάλοι,
δεν τον συμπαραστάθηκαν, τον πολέμησαν, και οι πλούσιοι και άλλοι.
Οι Τούρκοι τον υποπτεύονταν, ως πράκτορα των Ρώσων,
ως υποκινητή της επανάστασης και άλλων σχεδίων … καμπόσων!
Κάποτε τον συνέλαβαν, στο χωριό Κολικόντασι,
ως υποκινητή των ραγιάδων, σε επικείμενη επανάσταση.
Αλλά, το έργο του ήταν οι διδαχές και κάποιες προφητείες,
που ‘χαν στόχο των σκλάβων το φρόνημα, κι όχι άλλες … θεωρίες!
Αθ. Παπατριανταφύλλου
